Proverbios 15

1 Una respuesta amable aleja la ira, pero una palabra dura despierta la ira.

Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.

2 La lengua de los sabios alaba el conocimiento, pero las bocas de los necios destilan necedad.

Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.

3 Los ojos de Yahvé están en todas partes, vigilando a los malos y a los buenos.

Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.

4 La lengua amable es un árbol de vida, pero el engaño en ella aplasta el espíritu.

Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.

5 Un tonto desprecia la corrección de su padre, pero el que hace caso a la reprensión demuestra prudencia.

Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.

6 En la casa del justo hay muchos tesoros, pero los ingresos de los malvados traen problemas.

W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.

7 Los labios de los sabios difunden el conocimiento; no así con el corazón de los tontos.

Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.

8 El sacrificio que hacen los impíos es una abominación para Yahvé, pero la oración de los rectos es su delicia.

Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.

9 El camino de los impíos es una abominación para Yahvé, pero ama al que sigue la justicia.

Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.

10 Hay una disciplina severa para quien abandona el camino. Quien odia la reprensión morirá.

Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.

11 El Seol y Abadón están delante de Yahvé — ¡cuánto más el corazón de los hijos de los hombres! (Sheol h7585)

Piekło i zatracenie [są] przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich. (Sheol h7585)

12 Al burlón no le gusta ser reprendido; no acudirá a los sabios.

Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.

13 Un corazón alegre hace una cara alegre, pero un corazón dolorido rompe el espíritu.

Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.

14 El corazón de quien tiene entendimiento busca el conocimiento, pero la boca de los necios se alimenta de la necedad.

Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.

15 Todos los días de los afligidos son miserables, pero el que tiene un corazón alegre disfruta de una fiesta continua.

Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.

16 Mejor es lo pequeño, con el temor de Yahvé, que un gran tesoro con problemas.

Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.

17 Mejor es una cena de hierbas, donde está el amor, que un ternero engordado con odio.

Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.

18 El hombre iracundo suscita la discordia, pero el que es lento para la ira apacigua los conflictos.

Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.

19 El camino del perezoso es como un terreno de espinas, pero el camino de los rectos es una carretera.

Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.

20 El hijo sabio alegra al padre, pero un necio desprecia a su madre.

Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.

21 La insensatez es la alegría para quien está vacío de sabiduría, pero un hombre de entendimiento mantiene su camino recto.

Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.

22 Donde no hay consejo, los planes fracasan; pero en una multitud de consejeros se establecen.

Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.

23 La alegría llega al hombre con la respuesta de su boca. ¡Qué buena es una palabra en el momento adecuado!

Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!

24 El camino de la vida lleva a los sabios hacia arriba, para evitar que baje al Seol. (Sheol h7585)

Droga życia dla mądrego [jest] w górze, aby uniknął głębokiego piekła. (Sheol h7585)

25 El Señor desarraigará la casa de los soberbios, pero mantendrá intactos los límites de la viuda.

PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.

26 Yahvé detesta los pensamientos de los malvados, pero los pensamientos de los puros son agradables.

Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.

27 El que está ávido de ganancia, perturba su propia casa, pero el que odia los sobornos vivirá.

Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.

28 El corazón de los justos pesa las respuestas, pero la boca de los malvados brota el mal.

Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.

29 Yahvé está lejos de los malvados, pero él escucha la oración de los justos.

PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.

30 La luz de los ojos alegra el corazón. Las buenas noticias dan salud a los huesos.

Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.

31 El oído que escucha la reprensión vive, y estará en casa entre los sabios.

Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.

32 El que rechaza la corrección desprecia su propia alma, pero el que escucha la reprensión obtiene la comprensión.

Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.

33 El temor de Yahvé enseña la sabiduría. Antes del honor está la humildad.

Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.