< Proverbios 23 >

1 Cuando te sientes a comer con un gobernante, ten cuidado con lo que te sirven,
Katta erbab bilen hemdastixan bolsang, Aldingdiki kim ikenlikini obdan oylan.
2 y ponte límites si tienes mucha hambre.
Ishtiying yaman bolsa, Gélinggha pichaq tenglep turghandek özüngni tart.
3 No seas glotón en sus finos banquetes, porque lo ofrecen con motivaciones engañosas.
Uning nazunémetlirini tama qilma, Ular adem aldaydighan tamaqlardur.
4 No te desgastes tratando de volverte rico. ¡Sé sabio y no te afanes en ello!
Bay bolimen dep özüngni upratma; Özüngning zéhningni bu ishqa qaratma.
5 La riqueza desaparece en un abrir y cerrar de ojos, abriendo repentinamente alas, y volando al cielo como el águila.
[Bayliqlargha] köz tikishing bilenla, ular yoq bolidu; Pul-mal derweqe özige qanat yasap, Xuddi bürküttek asman’gha uchup kéter.
6 No aceptes ir a comer con personas mezquinas, ni codicies sus finos banquetes,
Ach közning nénini yéme, Uning ésil nazunémetlirini tama qilma;
7 porque tal como son sus pensamientos, así son ellos. Ellos dicen: “¡Ven, come y bebe!” Pero en sus mentes no tienen ningún interés en ti.
Chünki uning köngli qandaq bolghandek, özimu shundaq. U aghzida: — Qéni, alsila, ichsile! — désimu, Biraq könglide séni oylighini yoq.
8 Vomitarás cada pedazo que hayas comido, y las palabras de aprecio se habrán consumido.
Yégen bir yutum taamnimu qusuwétisen, Uninggha qilghan chirayliq sözliringmu bikargha ketken bolidu.
9 No hables con los tontos porque ellos se burlarán de tus palabras sabias.
Exmeqqe yol körsitip salma, Chünki u eqil sözliringni közge ilmas.
10 No muevas las fronteras antiguas, y no invadas los campos que pertenecen a huérfanos,
Qedimde békitken yerning pasil tashlirini yötkime, Yétimlarning étizlirighimu ayagh basma;
11 porque su Protector es poderoso y él peleará su caso contra ti.
Chünki ularning Hemjemet-Qutquzghuchisi intayin küchlüktur; U Özi ular üchün üstüngdin dewa qilar.
12 Enfoca tu mente en la instrucción; escucha las palabras de conocimiento.
Nesihetke köngül qoy, Ilim-bilimlerge qulaq sal.
13 No evites disciplinar a tus hijos, pues un golpe no los matará.
Balanggha terbiye bérishtin érinme; Eger tayaq bilen ursang, u ölüp ketmeydu;
14 Si corriges con castigo físico a tu hijo, lo salvarás de la muerte. (Sheol h7585)
Sen uni tayaq bilen ursang, Belkim uni tehtisaradin qutquziwalisen. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si piensas con sabiduría me harás feliz;
I oghlum, dana bolsang, Méning qelbim qanche xush bolar idi!
16 Me deleitaré cuando hables con rectitud.
Aghzingda orunluq sözler bolsa, ich-ichimdin shadlinimen.
17 No mires a los pecadores con envidia, sino recuerda siempre honrar al Señor,
Gunah sadir qilghuchilargha reshk qilma, Herdaim Perwerdigardin eyminishte turghin;
18 porque ciertamente hay un futuro para ti, y tu esperanza no será destruida.
Shundaq qilghiningda jezmen köridighan yaxshi kününg bolidu, Arzu-ümiding bikargha ketmes.
19 Presta atención, hijo mío, y sé sabio. Asegúrate de enfocar tu mente en seguir el camino recto.
I oghlum, sözümge qulaq sélip dana bol, Qelbingni [Xudaning] yoligha bashlighin.
20 No te juntes con los que beben mucho vino, o con los que se sacian de carne.
Meyxorlargha arilashma, Nepsi yaman göshxorlar bilen bardi-keldi qilma;
21 Porque los que se emborrachan y comen de más, pierden todo lo que tienen; y pasan el tiempo adormilados, por lo cual solo les quedan trapos para vestir.
Chünki haraqkesh bilen nepsi yaman axirida yoqsulluqta qalar, Gheplet uyqusigha patqanlargha jende kiyimni kiygüzer.
22 Presta atención a tu padre, y no rechaces a tu madre cuando sea vieja.
Séni tapqan atangning sözini angla, Anang qérighanda uninggha hörmetsizlik qilma.
23 Invierte en tener la verdad y no la vendas. Invierte en la sabiduría, la instrucción y la inteligencia.
Heqiqetni sétiwal, Uni hergiz sétiwetme. Danaliq, terbiye we yorutulushnimu al.
24 Los hijos que hacen el bien alegran a sus padres; un hijo sabio trae alegría a su padre.
Heqqaniy balining atisi chong xushalliq tapar; Dana oghulni tapqan atisi uningdin xursen bolar.
25 Haz que tu padre y tu madre se alegren; trae alegría a la que te parió.
Ata-anangni söyündürüp, Séni tughqan anangni xush qil.
26 Hijo mío, dame toda tu atención, y sigue mi ejemplo con alegría.
I oghlum, qelbingni manga tapshur; Közliringmu hayatliq yollirimgha tikilsun!
27 Una prostituta es como quedar atrapado en un foso. La mujer inmoral es como quedar atrapado en un pozo estrecho.
Chünki pahishe ayal chongqur oridur, Buzuq yat ayal tar zindandur;
28 Tal como un ladrón, ella se recuesta para esperar y agarrar a los hombres por sorpresa, para que sean infieles a sus mujeres.
Ular qaraqchidek möküwélip, Insaniyet arisidiki wapasizlarni köpeyter.
29 ¿Quién estará en problemas? ¿Quién sufrirá dolor? ¿Quién estará en discusión? ¿Quién se quejará? ¿Quién saldrá lastimado sin razón alguna? ¿Quién tendrá los ojos enrojecidos?
Kimde azab bar? Kimde derd-elem? Kim jédel ichide qalar? Kim nale-peryad kötürer? Kim sewebsiz yarilinar? Kimning közi qizirip kéter?
30 Los que pasan mucho tiempo bebiendo vino, los que siempre están probando un nuevo cóctel.
Del sharab üstide uzun olturghan, Ebjesh sharabtin tétishqa aldirighan meyxorlar!
31 No dejes que la apariencia del vino te tiente, ya sea por su color rojo o por sus burbujas en la copa, o por la suavidad con que se asienta.
Sharabning ajayib qizilliqigha, uning jamdiki julaliqigha, Kishining gélidin shundaq siliq ötkenlikige meptun bolup qalma!
32 Al final morderá como una serpiente, y te causará dolor como víbora.
Axirida u zeherlik yilandek chéqiwalidu, Oq yilandek neshtirini sanjiydu.
33 Alucinarás, verás cosas extrañas, y tu mente confundida te hará decir toda clase de locuras.
Köz aldingda ghelite menziriler körünidu, Aghzingdin qalaymiqan sözler chiqidu.
34 Te tropezarás como si rodaras por el océano. Serás sacudido como quien se recuesta en el mástil de una embarcación, diciendo:
Xuddi déngiz-okyanlarda leylep qalghandek, Yelkenlik kémining moma yaghichi üstide yatqandek bolisen.
35 “La gente me golpeó, pero no me dolió; me dieron azotes, pero no sentí nada. Ahora debo levantarme porque necesito otro trago”.
Sen choqum: — Birsi méni urdi, lékin men yarilanmidim! Birsi méni tayaq bilen urdi, biraq aghriqini sezmidim!» — deysen. Biraq sen yene: «Hoshumgha kelsemla, men yenila sharabni izdeymen! — deysen.

< Proverbios 23 >