Proverbios 23
1 Cuando te sientes a comer con un gobernante, ten cuidado con lo que te sirven,
Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
2 y ponte límites si tienes mucha hambre.
Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
3 No seas glotón en sus finos banquetes, porque lo ofrecen con motivaciones engañosas.
Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
4 No te desgastes tratando de volverte rico. ¡Sé sabio y no te afanes en ello!
Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
5 La riqueza desaparece en un abrir y cerrar de ojos, abriendo repentinamente alas, y volando al cielo como el águila.
Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
6 No aceptes ir a comer con personas mezquinas, ni codicies sus finos banquetes,
Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
7 porque tal como son sus pensamientos, así son ellos. Ellos dicen: “¡Ven, come y bebe!” Pero en sus mentes no tienen ningún interés en ti.
Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
8 Vomitarás cada pedazo que hayas comido, y las palabras de aprecio se habrán consumido.
La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
9 No hables con los tontos porque ellos se burlarán de tus palabras sabias.
En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
10 No muevas las fronteras antiguas, y no invadas los campos que pertenecen a huérfanos,
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
11 porque su Protector es poderoso y él peleará su caso contra ti.
Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
12 Enfoca tu mente en la instrucción; escucha las palabras de conocimiento.
Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
13 No evites disciplinar a tus hijos, pues un golpe no los matará.
Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si piensas con sabiduría me harás feliz;
Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
16 Me deleitaré cuando hables con rectitud.
Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
17 No mires a los pecadores con envidia, sino recuerda siempre honrar al Señor,
Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
18 porque ciertamente hay un futuro para ti, y tu esperanza no será destruida.
Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
19 Presta atención, hijo mío, y sé sabio. Asegúrate de enfocar tu mente en seguir el camino recto.
Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
20 No te juntes con los que beben mucho vino, o con los que se sacian de carne.
Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
21 Porque los que se emborrachan y comen de más, pierden todo lo que tienen; y pasan el tiempo adormilados, por lo cual solo les quedan trapos para vestir.
Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
22 Presta atención a tu padre, y no rechaces a tu madre cuando sea vieja.
Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
23 Invierte en tener la verdad y no la vendas. Invierte en la sabiduría, la instrucción y la inteligencia.
Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
24 Los hijos que hacen el bien alegran a sus padres; un hijo sabio trae alegría a su padre.
Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
25 Haz que tu padre y tu madre se alegren; trae alegría a la que te parió.
Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
26 Hijo mío, dame toda tu atención, y sigue mi ejemplo con alegría.
Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
27 Una prostituta es como quedar atrapado en un foso. La mujer inmoral es como quedar atrapado en un pozo estrecho.
Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
28 Tal como un ladrón, ella se recuesta para esperar y agarrar a los hombres por sorpresa, para que sean infieles a sus mujeres.
Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
29 ¿Quién estará en problemas? ¿Quién sufrirá dolor? ¿Quién estará en discusión? ¿Quién se quejará? ¿Quién saldrá lastimado sin razón alguna? ¿Quién tendrá los ojos enrojecidos?
Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
30 Los que pasan mucho tiempo bebiendo vino, los que siempre están probando un nuevo cóctel.
Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
31 No dejes que la apariencia del vino te tiente, ya sea por su color rojo o por sus burbujas en la copa, o por la suavidad con que se asienta.
Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
32 Al final morderá como una serpiente, y te causará dolor como víbora.
En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
33 Alucinarás, verás cosas extrañas, y tu mente confundida te hará decir toda clase de locuras.
Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
34 Te tropezarás como si rodaras por el océano. Serás sacudido como quien se recuesta en el mástil de una embarcación, diciendo:
Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
35 “La gente me golpeó, pero no me dolió; me dieron azotes, pero no sentí nada. Ahora debo levantarme porque necesito otro trago”.
Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
