Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel.
| امثال سلیمان، پادشاه اسرائیل، که پسر داوود بود: |
2 Estos proverbios son para alcanzar sabiduría e instrucción, y para reconocer los dichos que proporcionan conocimiento.
| این امثال به شما کمک خواهند کرد تا حکمت و ادب بیاموزید و بتوانید سخنان پرمغز را درک کنید. |
3 Los proverbios educan en razón, en vivir bien, en el sano juicio, y en actuar con justicia.
| آنها به شما یاد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشید و با صداقت و عدالت و انصاف عمل کنید. |
4 Dan discernimiento a los inmaduros, así como conocimiento y discreción a los jóvenes.
| این امثال به جاهلان حکمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصیرت. |
5 Las personas sabias escucharán y aprenderán aún más, y los que tienen buen juicio aprenderán a guiar a otros,
| با شنیدن و درک این امثال، حتی دانایان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره اندیشی کسب می‌کنند تا بتوانند معانی گفتار پیچیدهٔ حکیمان را بفهمند. |
6 entendiendo los proverbios y los enigmas, así como los dichos y preguntas de los sabios.
7 El verdadero conocimiento comienza con la honra al Señor, pero los insensatos se burlan de la sabiduría y del buen consejo.
| ترس خداوند سرآغاز دانش است. کسی که حکمت و ادب را خوار می‌شمارد، جاهل است. |
8 Hijo mío, presta atención a la instrucción de tu padre, y no rechaces la enseñanza de tu madre.
| ای جوان، نصیحت پدرت را بشنو و از تعلیم مادرت رویگردان نشو، |
9 Son como una corona de gracia para adornar tu cabeza, y como dijes para tu cuello.
| زیرا سخنان ایشان مانند تاج و جواهر، سیرت تو را زیبا خواهند ساخت. |
10 Hijo mío, si alguna persona malvada quisiera tentarte, no cedas.
| وقتی گناهکاران تو را وسوسه می‌کنند، تسلیم نشو. |
11 Podrán decirte: “Ven con nosotros. Escondámonos y alistémonos para matar a cierta persona. ¡Hagámosle una emboscada y vamos a divertirnos!
| اگر آنها به تو بگویند: «بیا در کمین مردم بنشینیم و آنها را بکشیم |
| و مانند قبر، آنها را ببلعیم و از هستی ساقط کنیم؛ (Sheol h7585) |
13 Así podremos tomar sus pertenencias de valor, y llenaremos nuestros hogares con lo que habremos robado!
| از این راه ما اشیاء قیمتی فراوان به چنگ خواهیم آورد و خانه‌های خود را از این غنایم پر خواهیم ساخت؛ |
14 ¡Ven con nosotros y comprartiremos las ganancias!”
| هر چه به دست بیاوریم به تساوی بین خود تقسیم خواهیم کرد؛ پس بیا و با ما همدست شو!» |
15 Hijo mío, no sigas sus caminos. No vayas en la misma dirección con ellos.
| پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنین افرادی دور نگه دار؛ |
16 Porque ellos se corren para hacer el mal, y se apresuran en causar violencia y cometer asesinatos.
| زیرا آنها همیشه در پی گناه و قتل هستند. |
17 De nada sirve ponerle una trampa a las aves si ellas la pueden ver.
| یک پرنده وقتی می‌بیند برایش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌کند. |
18 Sin embargo, estas personas malvadas se ocultan y están listas para matar a otros, pero ellos mismos son las víctimas. ¡Sus trampas son para ellos mismos!
| ولی این افراد چنین نیستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌کنند. |
19 Esto es lo que te ocurrirá, si te enriqueces cometiendo crímenes: ¡Morirás!
| این است سرنوشت تمام کسانی که در پی سود نامشروع هستند. چنین اشخاص خود را نابود می‌کنند. |
20 La sabiduría grita por las calles. Ella clama en las plazas.
| حکمت در کوچه‌ها ندا می‌دهد. |
21 Grita en las esquinas llenas, y explica su mensaje en las puertas de la ciudad:
| مردم را که در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا کرده، می‌گوید: |
22 “¿Hasta cuándo amarán la insensatez, ustedes insensatos? ¿Hasta cuando, ustedes burladores, disfrutarán de sus burlas? ¿Hasta cuándo los tontos odiarán el conocimiento?
| «ای نادانان! تا کی می‌خواهید نادان بمانید؟ تا کی می‌خواهید دانایی را مسخره کنید و از آن متنفر باشید؟ |
23 Presten atención a mis advertencias, y yo derramaré sobre ustedes mis pensamientos más profundos. Les explicaré todo lo que sé.
| بیایید و مشورت مرا بپذیرید، و من روح خود را بر شما نازل خواهم کرد و شما را دانا خواهم ساخت. |
24 “Porque yo los he llamado pero ustedes se han negado a escuchar. Les extendí mi mano, pero no les importó.
| «بارها شما را صدا کردم ولی توجه نکردید، التماس نمودم اما اعتنا ننمودید. |
25 Ignoraron mi palabra, y no prestaron atención a mis advertencias.
| شما نصیحت و نکوهش مرا نپذیرفتید. |
26 “Por eso me reiré de ustedes cuando estén en problemas. Me burlaré cuando el pánico se apodere de ustedes.
| من نیز به مصیبت شما خواهم خندید، و هنگامی که بلا دامنگیرتان شود شما را مسخره خواهم کرد، |
27 Cuando el pánico caiga sobre ustedes como una tormenta, y la angustia los golpee como un torbellino. Cuando sobre ustedes venga el dolor y lamento,
| آری، وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گیرد و مصیبت مثل گردباد شما را احاطه کند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد. |
28 clamarán a mi pidiendo ayuda, pero yo no responderé. Me buscarán por todas partes, pero no me encontrarán.
| «هنگامی که آنها فریاد برآورند، به دادشان نخواهم رسید، و اگرچه با اشتیاق به دنبالم بگردند، مرا نخواهند یافت؛ |
29 ¿Por qué? Porque aborrecieron el conocimiento, y no eligieron respetar al Señor.
| زیرا از دانایی متنفر بوده‌اند و از خداوند اطاعت نکرده‌اند. |
30 Ellos no están dispuestos a aceptar mi consejo, y aborrecen mis advertencias.
| نصیحت مرا گوش نگرفته‌اند و نکوهش مرا نپذیرفته‌اند. |
31 “Por lo tanto, tendrán que comer el fruto de sus propias decisiones, y se saciarán de sus propios planes retorcidos.
| بنابراین ثمرهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید. |
32 Los necios mueren por su propia rebeldía. Los tontos son destruidos por su descuido.
| زیرا سرکشی احمقان، ایشان را خواهد کشت و بی‌خیالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد. |
33 Pero todos los que me oyen estarán seguros, y vivirán sin preocuparse de problema alguno”.
| ولی همهٔ کسانی که به من گوش دهند، از هیچ بلایی نخواهند ترسید و در امنیت زندگی خواهند کرد.» |
