< San Lucas 2 >

1 En esos días el César emitió un decreto según el cual debía hacerse un censo de todos los que vivían en el Imperio Romano.
Pwu ifigono ifyo, yikhahumila ukhuta Ukaisari Agusto akhahumya ululagilo lwa alikuvavula ukhuta yitowwe mbalilo ya vanu voni avitama nkilunga.
2 Este fue el primer censo bajo el gobierno de Cirenio de Siria.
Iyi yale mbalilo ya kwanda vyuyavombiwe imisikhi gya kvenio vu imbaha va Siria.
3 Así que todo el mundo se dirigió a sus ciudades para registrarse.
Pwu kila munu uviavinchaga akhaluta khukhilunga kya mwene kusimba mbalilo.
4 José era descendiente del Rey David, por lo tanto partió de Nazaret, en Galilea, hacia Belén, la ciudad de David, en Judea.
Nu Yusufu akhaga novope mkhilungwe kya Nasaleti ya Mgalilaya pwu ali khugenda mkhilunga kya mbetelehemu, kya manyikhikhe ukhuta khilunga kya Ndaveti, ulwakhuva ahumile mu khikholo kya Ndaveli.
5 Fue a registrarse allí, junto con María, quien estaba comprometida para casarse con él, y quien esperaba un bebé.
Akhalufa ukhwa khukhisimba paninie nu Maliya, uvi uyu ali ng'ija va mwene khange alikhwihuvila umwana.
6 Mientras estaban allí, le llegó a ella el tiempo para tener a su bebé.
Pwu yikhahumila ukhuta, vuvalyukhu unsikhi gwa mwene gwa khuhola umwana gukhe fikhe.
7 Y tendro su primer hijo. Lo envolvió en tiras de tela y lo puso en un pesebre porque la posada no tenía más habitaciones disponibles.
Akhifungula umwana undemi, ung'oliwa va mwene uva khwanja, akhamfwalincha imienda yilekha ukhwingila imepu umwana pwa akhambikha mlitenchi ilya khulela ifikonu, ulwakhuva yikhasikuli inyumba ya vugenji.
8 Cerca de allí había unos pastores que pasaban la noche afuera en los campos, cuidando de sus rebaños.
Pwu apene apo, valepo avademi vali khutama khufyalo valikudema ifipuga fya Ng'osi ncha vene pakhilo.
9 Y un ángel del Señor se les apareció, y la gloria de Dios brilló alrededor de ellos. Ellos estaban terriblemente aterrorizados.
Gafla, usungwa va Nkuludeva akhavahumila, nu lumuli lwa Nkuludeva lukhamulikha ukhuvanchungula, pwu vakhava nu vudwanchi fincho.
10 “¡No tengan miedo!” – les dijo el ángel. “Estoy aquí para darles la buena noticia que traerá felicidad a todos.
Pwu usung'wa akhavavula, mlekhe ukhudwada, ulwakhuva ni khuvagegela inongwa imonu iyuyigega uluhekhelo uluvaha khivanu voni.
11 El Salvador ha nacido hoy, aquí en la ciudad de David. Él es el Mesías, el Señor.
Ilelo umpokhi aholiwe khuliumwe mkhilunga kya Daveli! Umwene vi Nkristi Unkuludeva!
12 Lo reconocerán por esta señal: encontrarán al niño envuelto en tiras de tela y acostado en un pesebre”.
Ikhi khyu khimanyilo ni khuvapa, mkumbona umwana apinyiwe imyanda igona mkhitanchi kya khulisihincha ifikanu.”
13 De repente aparecieron muchos seres celestiales, alabando a Dios, y diciendo:
Gafla khkha na avasikhali vingi ilya khukhyanya likhalungana nane usung'wa uywa valikunginia Unguluve, valinkuta, “Uvuvalanche vwa Unguluve uvyahikhu khyanya fincho nu hinonchehencho luve Nkilunga kuvoni uvu onongwa.”
14 “¡Gloria al Dios del cielo, y en la tierra paz a aquellos con quienes él se complace!”
15 Después que los ángeles se fueron y regresaron al cielo, los pastores se dijeron unos a otros: “¡Vayamos a Belén! Veamos qué ha ocurrido sobre lo que el Señor nos ha dicho”.
Pwu yikheva Avasungwa avile vahegile ukhuluta khukhyanya, avademi vakhincho fanji vako, “Tuvukhe lino kwu Betelehemu, tu khalole ikhinu ikhi ikhihumile, ambacho Bwana ametufahamisha.”
16 Se apresuraron y encontraron a María, a José y al bebé, el cual estaba acostado en el pesebre.
Vagaha khimbivi mbivi ukhu vakhembona Umaliya nu Yusufu, pwu vakha mbona nu mwana igona mu khetenchi kya fiko.
17 Después que lo vieron con sus propios ojos, esparcieron la noticia de lo que se les había dicho a ellos sobre este niño.
Vavila valolile evwo vakhavavula avanu ikyu vavuliwe khu mwana.
18 Todos los que oían la noticia estaban asombrados ante lo que ellos decían.
Voni avapulike inongwa iyi valikudega ikhichovivwe ni vademi.
19 Pero María guardaba en su corazón todas las cosas que habían sucedido y a menudo pensaba en ellas.
Pwu Umaliya alikupisaga khugoni ugwo apulikhe, akhagavikha munumbula ya mwene.
20 Los pastores regresaron a cuidar de sus rebaños, glorificando y agradeciendo a Dios por todo lo que habían visto y oído, pues sucedió tal como se les había dicho.
Avademi vakhavuya nu khuginia Unguluve kwu fyoni ifyu vapulikhe nu khulola, nduvu vwu lilikhuchovivwa khuvone.
21 Después de ocho días, llegó el momento de circuncidar al niño, y fue llamado Jesús. Este fue el nombre dado por el ángel incluso antes de ser concebido.
Kyavilekhefikhe ikhigono ikya nene gwale gunsikhi gwa ukhukeketa umwana, vakhamwilanga ilitavwa lya mwene vi Yisu, ilitavwa ilyu ampile unsung'wa vusahifikhe uvuchitu mwitumbu.
22 Cuando terminó el tiempo de su purificación, conforme a la ley de Moisés, José y María lo llevaron a Jerusalén para presentárselo al Señor,
Inchavene inchilikulunchiwa uvuvalanche vu chilutile, ukhukongana ni ndagilo cha Mose, u Yusufu nu Maliya vukhangilikha khutembile khukhumbikha khuvulongolo kwa Nkuludeva.
23 tal como lo establece la ley del Señor: “Todo hijo primogénito debe ser dedicado al Señor”.
Nduvu yisimbiwe mndagilo cha nuludeva, “Khila ngosi uvi idindula ilitumbu ikhwilangiwa uvinchumichiwe nekhelo kwu kuludeva.”
24 Allí hicieron un sacrificio de “un par de tórtolas o dos pichones de paloma”, como lo establece también la ley del Señor.
Na vope valikhwicha kwihumya inekhelo ukhukongana ni kyu khicho vivwa mu ndagila vha Nkuludeva, “Injiva au ifyana fya Njiva.”
25 En ese tiempo vivía en Jerusalén un hombre llamado Simeón. Y era un hombre recto y muy piadoso. Él esperaba con ansias la esperanza de Israel, y el Espíritu Santo estaba sobre él.
Lola, pale nu munu mu Yelusalemu ailangivwaga vi Simeoni, umunu uyu ali nu wayilweli munu va Nguluve. Umwene alikupu likhila uvakuchesya mu Israeli, nu mepo umbalawe ale khumwene.
26 El Espíritu Santo le había mostrado que no moriría sin haber visto al Mesías del Señor.
Yikhadenduliwe khumwene ukhugendela kwa mepo umbalache ukhuta umwene sakhale ifwa vwu sambwene Ukristi va Nkuludeva.
27 Y guiado por el Espíritu, fue al Templo. Cuando los padres de Jesús trajeron al niño para dedicarlo como lo indicaba la Ley,
Ikhigono ikhinge akhicha mgati mtembile, akhalongochiwa nu mepu umbalache upwu avahonchi vakhandata umwana, Yesu, ukhumbombela gala aginogiwa ukhukongana ni ndagilo,
28 Simeón tomó a Jesús en sus brazos, dio gracias a Dios, y dijo:
pwu Simoni akhamwupilila mmavoko ga mwene, akhaginia Unguluve nu khuta,
29 “Señor y Maestro, ahora puedes dejar que tu siervo muera en paz como lo prometiste,
“Lino ing'eche umbonbi vakho alutage nu lunochehecho lwa Ntwa, ukhuvongano ni limenyu lyako.
30 porque he visto con mis propios ojos tu salvación,
Ukhwakhuva miho gango gavuwene uvupokhi vwakho,
31 la cual has preparado para todos.
uvwo vuvonikhe pamiho gavanu voni.
32 Él es la luz que te mostrará ante las naciones, la gloria de tu pueblo Israel”.
Umwene ve humhli kuluvonekhelo khufihunga nu vuvalache vwa vane va Israeli.”
33 El padre y la madre de Jesús estaban impresionados por lo que Simeón dijo de él.
Udada ni mama va mwana vulikudeva imbombo ichilikhuchovi vwa kwu mwene.
34 Entonces Simeón los bendijo, y dijo a María la madre de Jesús: “Este niño está destinado para hacer que muchos en Israel caigan y muchos otros se levanten. Es una señal de Dios que muchos rechazarán,
Pwu Usimoni akhavasaya akhatakhwa Maliya umamaye, “Pulihicha vunonu umwana uyu yiva nongwa ya khuyancha nu khupokha kwu vanu vingi mu OIsraeli khange khimanyilo ikhyu ikhi avanu vingi ya vi becha. Khange panga iyu yikave yi nyanya inyivonelo chakho yuve, yive amasago ga numbula ya vingi yivonesye.”
35 y revelará lo que ellos piensan realmente. Para ti será como una espada que atravesará directo a tu corazón”.
36 Ana, la profetisa, vivía también en Jerusalén. Ella era la hija de Fanuel, de la tribu de Aser, y ya estaba muy vieja. Había estado casada por siete años
Unyamalago udala uvialikwilanyiwa Ana nevopo alemwo mtembile. Umwene ale mwana va Fanueli ukhuhuma mkhivumbu kho kya asheri. Ale ni figono fingi ficho. Navope alikhutama nu gosi va mwene imiaka saba vuvatoline,
37 y luego quedó viuda. Tenía ochenta y cuatro años de edad. Pasaba el tiempo adorando en el Templo, ayunando y orando.
pwu akha ijane imiakha themanini na minne. Navope sagala ahage mtembile alikhugendelela ukhudova Unguluve nu khudova, pakhilo na pamusi.
38 Y en ese momento, llegó donde ellos estaban, y comenzó a alabar a Dios. Y les habló de Jesús a todos los que estaban allí los que esperaban el tiempo en que Dios libertaría a Jerusalén.
Khunsikhu ug'wa akhicha pala upwu valipwo akhatengula ukhundimya Unguluve. Alikhuchova inongwa cha mwana kwu munu nu munu uviavechaga uvialikhugulila uvupokhi vwa Yerusalemu.
39 Cuando terminaron de hacer todo lo que ordenaba la ley de Dios, regresaron a Nazaret, en Galilea, donde vivían.
Vuvamalile kila khila khinu ikhyu khinogiwa ukhuvomba ukhukongana ni ndagilo cha Nkuludeva, vakhakhivokha kwu Galilaya, kwu khilunga kya vene, Nazareti.
40 El niño crecía y se fortalecía, y era muy sabio. Y la bendición de Dios estaba con él.
Umwana akhekula, akhava na makha, alikhukula nu luhala, nu luhunga lwa Nguluve lukhava khumwene.
41 Los padres de Jesús viajaban a Jerusalén cada año para la fiesta de la Pascua.
Avahochi va mwene gunafike umwakha valikhula khu Yerusalemu kwu sikhukhuu ya Pasaka.
42 Y cuando Jesús tuvo doce años de edad, fueron a la fiesta de la Pascua, como siempre lo hacían.
Avile iva ni miakha kumiho miwili, vakhaluta khange khu nsikhi gwa nyiho kwu sikhukhuu.
43 Cuando terminó la fiesta y era tiempo de regresar a casa, el niño Jesús se quedó en Jerusalén, pero sus padres no se dieron cuenta de ello.
Vu vasigile isikhu choni kwu sikhukhuu, vakhatengula ukhuvuya khumiavo, pwu udemi u Yisu akha sigala khusana Myerusalemu khange avahochi savakhalumanya.
44 Ellos supusieron que él estaba con todos los demás que viajaban de regreso a sus hogares. Pasó un día antes de que comenzaran a buscarlo entre sus amigos y parientes.
Valikhuta pwale alimlipuga ilivali kugendania, pwu vakhagenda ficho ulugendo lwa sikhu. Pwu vakhatengula ukhuhunela muvalukhulo lwavo, mvamanyani.
45 Cuando ya no pudieron encontrarlo, regresaron a Jerusalén para buscarlo allí.
Vavile valemwile ukhumbona, vakhaki lwukha kwu Yerusalemu pwu vakhatengula ukhundanda umwa.
46 Pasaron tres días, hasta que lo encontraron en el Templo. Estaba sentado entre los maestros religiosos, escuchándolos y haciéndoles preguntas.
Yikhahumila ukhuta vuchifikhe iskhu itetu, vakhambona Mtembile, achige atamila pagati pa vamanyisi, ikhuvapulihiche nu kuvavucha.
47 Todos los que lo escuchaban hablar se quedaban sorprendidos por su entendimiento y por las respuestas que daba.
Voni uvuva mpulihiche valikhudega nu luhala lwa mwene ni nyandilo che mwene.
48 Sus padres estaban totalmente confundidos cuando vieron lo que estaba haciendo. Su madre le preguntó: “Hijo, ¿por qué nos has tratado de esta manera? ¡Tu padre y yo hemos estado terriblemente angustiados por ti! ¡Te hemos estado buscando por todas partes!”
Vuvile vumbwene, valikudega. Uvanina akhambula, “Manango, khekhiutuvombile evwo? Pulihicha udada vakha nayune tulikhukhulonda nu vudwachi vuvaha.”
49 “¿Por qué han estado buscándome?” respondió Jesús. “¿No saben acaso que debo estar aquí en la casa de mi padre?”
Akhavanda, “Khekhi mlikhondonda? Samukhalumanye ukhuta une nive kwu nyumba ya Dada vango?
50 Pero ellos no entendieron lo que él quiso decir con eso.
Pope savakhalumanya inogwa ukhuta khekhi mmanyu aga.
51 Entonces Jesús regresó con ellos a Nazaret, y hacía lo que ellos le decían. Su madre observaba cuidadosamente todo lo que sucedía.
Pu akhahega paninie na vene, ukhu fikha khumyavoyo kwu Nazareti khange ale mwidihichi khuvene. Uvanina akhavikha aga munumbula ya mwene.
52 Y Jesús crecía continuamente y se hacía más sabio y más fuerte, y hallaba el favor de Dios y de la gente.
Pwu Yisu alikhula nu luhala na kutoga, nu khuganiwa nu Nguluve na vanu.

< San Lucas 2 >