< San Lucas 12 >

1 Mientras tanto, la multitud había crecido hasta llegar a ser miles, y se empujaban unos a otros. Jesús habló primero con sus discípulos. “Cuídense de la levadura de los fariseos, de la hipocresía.
Khu nsikhi ugwa amakhindiga ga vanu valundamane pupaninye nu khukhadana, akhatengula ukhunchova na vakhongi va mwene tasi, mwilolelage ni khiluve ikya Vafarisayo avuvene, “Viva vanyalubedo”
2 Porque no hay nada oculto que no se revele, nada secreto que no llegue a saberse.
Sapakhave ne siri iyifihime iyiyo sayigubatuliwe, nikhunu khikyo khikhafihime, khile khe ukhuvonekha.
3 Todo lo que ustedes hayan dicho en la oscuridad, se oirá a plena luz, y todo lo que ustedes susurren en privado será anunciado desde las azoteas.
Linio lola ilyumwa nchovaga vumilimuhisi, pulipuli khikha vulimu ndumuli. Nu vavenchaga vumukhu ganchova mumbulukhutu igati mu nyumba nchenyo ivikhungiwe filanchovaga khu kyanya khu nyumba.
4 Les aseguro, mis amigos, no tengan miedo de los que matan el cuerpo, porque cuando lo hayan hecho, no hay nada más que puedan hacer.
Nikhuvavulamincha vayangamula dwadaga avibuda umbili, ulwakhuva va livuvule ukhinu ikya khuvomba,
5 Déjenme aclararles a qué deben tenerle miedo: Teman a quien después de haber matado el cuerpo, tiene el poder de lanzarlo en el Gehena. De ese deben tener miedo. (Geenna g1067)
Lino nikhuva vunga uvakhu dwada. Mudwadage ula uvuyakhiva ibuda nu anayelweli woni nu khutaga khujehanamu. Kweli, nikhuvavula umwe mudwadage ujwua. (Geenna g1067)
6 ¿Acaso no se venden cinco gorriones por dos centavos? Pero Dios no se olvida de ninguno de ellos.
limo shamoro5 savigunchi wa kundalama ivili? Pu asikhuli numo uvi yakhuva ga Nguluve.
7 Incluso los cabellos de sus cabezas han sido contados. ¡No tengan miedo, pues ustedes valen más que dos gorriones!
Lino pu mulumanye ukhuta, injweli ncha twe gwinyo nchivaliwe mulwadwadaga. Umwe mulivavaha nukhu dwanchiwa. Khuvuvaha khisita ishomoro inyinyingi.
8 “Les aseguro que aquellos que declaran que me pertenecen, el Hijo del hombre también dirá que le pertenecen, delante de los ángeles de Dios.
Nikhuva, vula uviavenchoga uviyakhiva ikhunjidikha une khumiho ga vanu, nu Mwana va Adamu ayikhumwidikha khumiho ga vasung'wa va Nguluve.
9 Pero aquellos que me niegan, también serán negados ante los ángeles de Dios.
Umunu uvavenchaga uviyakhiva inchova ilimenyu ilivivi khu mwana va Adamu, ayisikhiliwa,
10 Todo el que habla en contra del Hijo del hombre, será perdonado, pero el que blasfeme contra el Espíritu Santo, no será perdonado.
lino uvavenchaga, uviibeda khu mepo umbalanche, sakhasyekhiliwe.
11 “Cuando sean llevados para ser juzgados en las sinagogas, ante los gobernantes, y las autoridades, no tengan miedo sobre cómo van a defenderse, o lo que dirán.
Vuyakhiva vikhuvahilikha khuvulongolo khu vavaha avasinagogi, na vatwa na vakhilunga mulwadwada nu khu nchova nu khunchova vu mukhitetela,
12 El Espíritu Santo les enseñará en ese momento lo que es importante que digan”.
khikyo mwinchova, Pu umepo umbalanche ayikhuva manyisya umwa khunchovela khu sikhi ugwa.”
13 Y uno que estaba en la multitud le preguntó a Jesús: “Maestro, por favor, dile a mi hermano que comparta su herencia conmigo”.
Umunu umo nu lulundamano akhambula, “Umanyisi, umbule ulukhololwango angavile uluvafu lwango.”
14 “Amigo mío”, respondió Jesús, “¿Quién me designó como juez para decidir si esa herencia debe dividirse?” Entonces le dijo a la gente:
U Yisu akhanda, veni uviambikhile ukhuva indamunchi nu khulihava imbulongolo winyo?
15 “Estén alerta, y cuídense de todo pensamiento y acción de avaricia, pues la vida de una persona no se mide por la cantidad de posesiones que tiene”.
Pu akha vavula, mwilolelage mu mhombo iya vunogwe, ulwakhuva uvumi wa munu vusi khuli nu vumofu uwa finu ifi alinavyo.”
16 Entonces les contó un relato como ilustración: “Había un hombre rico que poseía una tierra que era muy productiva.
U Yisu akhavavula ikhihwa na nicho, akhanchova akhata, ikyalo kya munu yumo utayili,
17 Después de pensar bien las cosas, este hombre pensó para sí: ‘¿Qué haré? No tengo dónde guardar mis cosechas’.
kya motikhe fincho, Akhivuncha mugati akhata, nelivuvule apakhuvikha imote yango?
18 ‘Ya sé lo que haré’, concluyó. ‘Derribaré mis graneros y construiré unos más grandes, y luego podré guardar todas las cosechas y todas mis posesiones.
Akhanchova, nivomba ndeenidenyanya ifibana vyango ifidebe nu khunjenga ifibana ifivaha, nu khuvikha imote yoni ni finu ifinge vyoni.
19 Entonces podré decirme a mí mismo: Tienes suficiente para vivir por muchos años, así que relájate, come, bebe y diviértete’.
Nu khuyivula inumbula ukhuta,” numbula wivekhile ikhibana ne vinu vyooni khusikhi ikya miakha gimingi. Tama, nu khuhovokha, uliuchage nukhunjwa nu khuhovokha.”
20 Pero Dios le dijo: ‘¡Hombre necio! Esta misma noche vienen a quitarte la vida, ¿quién se quedará entonces con todo lo que has guardado?’
Lino UNguluve akhambula, uve vi munu ulipelwa, ikhilo iyi vinogwa inumbula yakho ukhuhuma khulyuve, ni finuvyoni ifiwavekhile fiva vyani?
21 Esto es lo que ocurre con las personas que acumulan riqueza para sí mismas, pero no son ricos en relación con Dios”.
Vunyilava umunu nu munu uvivekha ikyuma ulekhe ukhwita yilisya khu Twa.
22 Entonces Jesús le dijo a sus discípulos: “Por eso les digo que no se preocupen por las cosas de la vida, por lo que van a comer, o por la ropa que deben usar.
U Yisu akhavavula avakhongi vamwene, pu lino nikhuvavula ukhuta, mlekhe ukhu susuvala khukya muhiitamile ginyo ukhuta mwilya khikhi, mufwala khikhi.
23 La vida es más que el comer, y el cuerpo es más que el vestir.
Ulwakhuva imitamile khulutilile mukyakhulya, nu mbili gulutilile mumyenda.
24 Miren las aves. Ellas no cosen ni recogen cosechas, no tienen graneros ni almacenes, pero Dios las alimenta. ¡Y ustedes son mucho más valiosos que las aves!
Mulolage ifidege ivya khukyanya, safilina nu khubena. Valivuvule inyumba na khikhi bana ikya khuvikhila, lino uDada veto, ikhikhuvalisya. Umwe samuli vananu ukhulutilila fincho ndi fidege!
25 ¿Acaso pueden ustedes añadir una hora a su vida preocupándose por ello?
Pu pwale veni uvi ikhigatancha imbutamilo wa mwene?
26 Si no pueden hacer nada por cosas tan pequeñas, ¿por qué preocuparse por lo demás?
Ingavesanuvomba imbombo indebe khikhukhwi gatancha na gange goni?
27 Piensen en los lirios y cómo crecen. Ellos no trabajan ni hilan para hacer ropa, pero yo les aseguro que ni siquiera Salomón en toda su gloria usó vestidos tan hermosos como uno de ellos.
Mulolage amavuva - vugimela. Sagivomba nu khubota ulwakhuva. Nikhumbula, na yu Sulemani khu vuvaha wa mwene woni savikhiwe ukhuva vope pwale,
28 “Así que si Dios viste los campos con flores tan hermosas, que hoy están aquí y mañana son quemadas para calentar un horno, ¡cuánto más Dios los vestirá a ustedes, hombres de poca fe!
Ingave Unguluve si vikha vunonu ilinyasi khuvunambalililo, ne lelo pugale, khilavo vitaga khumwota. Lino silutilila ukhuvavikha umwe? Umwe mwi valwidikho ulusupi!
29 No se preocupen por lo que van a comer o beber, no se preocupen por ello.
Mulagatalaga ukhuta twilya khikhi nu khunywa khikhi mulavenchaga nu vugwanchi.
30 Todas estas son las cosas por las que se preocupa la gente en el mundo, pero su Padre sabe que ustedes las necesitan.
Ukhuva avavaha va khilunga vigatanchiwa ne nchakhilunga. Nu Dada vito ulumanyile ukhuta mulonda ago.
31 Busquen el reino de Dios, y se les darán estas cosas también.
Lino mulondage uludeva tasi pu agange ikhuvongelenchaga,
32 No tengan miedo, pequeño rebaño, porque su Padre se alegra en darles el reino.
Muladwadaga, umwe mwikhipunga ikhidebe, ulwakhuva u Dada veto ihavokha ukhutupo ufwe uludeva.
33 Vendan lo que tienen, y denle el dinero a los pobres. Tomen tesoros que no se agotan: tesoros en el cielo que nunca se acabarán, donde ningún ladrón puede robarlo, ni el moho puede destruirlo.
Gunchaga ikyuma kyoni nu khuvapa avaganchu, mwivikhile imepakho igisagisila ne lakhiba khu kyanya iyisayisila upu avalyasi savakhahedelele na yi nondo sayikhawese ukhubungua.
34 Porque sus corazones estarán donde esté su tesoro.
Ulwakhuva upunyilipo iakhiba puyilipo na yi numbula yakho.
35 “Vístanse y estén listos, y mantengan sus lámparas encendidas,
Imwenda gieto give nutali give gikhungiwe nu khanda, gwa taa nchinyo nu khulola ukhuta nchikwe ndelela ukhwakha,
36 como siervos que esperan a su maestro cuando regrese de la fiesta de bodas, preparados para abrir rápidamente cuando él llegue y toque la puerta.
Nu khuva nda vanu avikhundola Utwa vavene ukhuhuma khuluhekhelo ulwa vutegulani, ukhuta aginche nu khuta, puvi khudindulila undyango na mbivi igele.
37 Cuán bueno será para los siervos a quienes el maestro encuentre despiertos cuando él regrese. ¡Les aseguro que el maestro se vestirá, los mandará a sentarse para comer, y él mismo les servirá a ellos!
Vasayiwe avavombi avuvene Utwa ayikhuvavona valimiho. Lweli ayikhunga mienda imitali nu khanda, nu khuvatamikha pasi khukhulya nu khuvapa linchaga.
38 “Incluso si llega a la media noche, o antes del amanecer, ¡cuán bueno será para ellos si los encuentra despiertos y listos!
Ingave Utwa ikhwincha khusikhisikhi pu uvuloleli uwa pakhilo nu wa sikhi khadatu yu vuloleli nu khuvavona ukhuva viyandalile, viva vagatalufu avavombi avo.
39 Pero recuerden esto: si el dueño de una casa supiera cuándo viene un ladrón, permanecería alerta y no dejaría que entre en su casa.
Ukhulutilila nago, mungalumanye ukhuta umunu ikhwincha khuhincha sakhale ikhuyilekha inyumba vebomole.
40 Ustedes también deben estar listos, porque el Hijo del hombre viene cuando ustedes no lo esperan”.
Muvenchage miho, ulwakhuva samulumanyile usikhi ugu ikhwincha umwana va Adamu.
41 “Este relato que nos cuentas, ¿es solamente para nosotros, o es para todos?” preguntó Pedro.
u Petro anchovile akhata, “Itwa, vukhutuvula yufwe ifi khwani, nukhumbula umunu nu munu?
42 El Señor respondió: “¿Quién es el mayordomo fiel y sabio, el miembro de la familia a quien el dueño encarga para que reparta el alimento a su debido tiempo?
U Twa akhavavula akhata, “Veni umbanda unonu nu nyaluhala, uve Utwa va mwene ikhu mbikha khukyanya khuva mbombo avange ukhuta avapinchage ikyakhulya kyavene khunsikhi ugwa venchaga?
43 Será bueno para ese siervo cuando su amo regrese y lo encuentre haciendo su deber.
Asayiwe umbaha uvi Utwa va mwene anginche ivona ivomba imbombo yila iyakhambulule ukhuvomba.
44 Les aseguro, que el amo de la casa pondrá a ese siervo a cargo de todo.
Lweli nikhuvavula umwe ukhuta ikhu mbikha khukyanya khu kyuma kyoni.
45 Pero ¿qué sucedería si el siervo pensara: ‘Mi amo se está demorando en venir,’ y entonces comenzara a golpear a los otros siervos, hombres y mujeres, festejando y emborrachándose?
Lino umbaha ula anchovile munumbula mumwene, “Utwa vango inchelewa ukhukhilivu kha; pu akhatengula ukhuvatova avambombo voni, avagosi na vadala pu akhatengula ukhulya nu khunywa nu khugala,
46 El amo de ese siervo regresará sorpresivamente un día, en el momento que no lo esperaba el siervo, y lo castigará severamente, tratándolo como un completo siervo infiel.
utwa vamwene nu mbanda ayikhwincha pa khigono ikhisakhivo nekha nu sikhi gugwa sugumanyile, nu mwene ayigida tusekhele tusekhele, nu khuvikha pupaninye na avasava vikhwelewa'
47 “Ese siervo, que sabía lo que su amo quería, pero no se preparó ni siguió sus instrucciones, será golpeado con severidad;
Umbaha, uvyalumanyile uvugane wa Ntwa wa mwene nu mwene sakhivikhe vuuonu nu khuvomba vuuonu nu vugane wa mwene, nu khutoviwa ne mbikhi inyingi.
48 pero el siervo que no sabía e hizo cosas que merecían castigo, solo recibirá un castigo suave. Porque a aquellos a quienes se les entrega mucho, se les exigirá mucho, y a aquellos a quienes se les confió más, se les exigirá más.
Lino umbaha uvesalumanyile uvugani wa NTwa va mwene, pu akhavomba agilondiwa, ayitova imbikhi ndebe, ulwa khuva uvivapile fingi, ifingi vikhufilonda u khuhuma khu mwene, nu mwene uvivamwamini khu fihele likhe, khu mwene ayufilondiwa ifihelelikhe ukhulutilila.
49 ¡Yo he venido a prenderle fuego a la tierra, y en realidad desearía que ya estuviera ardiendo!
Ninchile khukhoncha umwoto mukhilunga, ninogwa guve gwakhile,
50 ¡Pero tengo un bautismo por el cual pasar, y estoy en agonía, deseando que ya termine!
Pu luno nelinulwoncho ulwa khwonchiva, nu khuva nulususuvalo ukhufikha khuvumalilo!
51 ¿Ustedes creen que vine a traer paz a la tierra? No, les aseguro que traigo división.
Lino, usaga mwita ninchile khukhuvapa ulwidikho mukhilunga? Bakho, nikhuvavulanincha, ukhuta neletile ukhulekhehana.
52 Desde ahora, si hay cinco personas en una familia, estarán divididos unos contra otros: tres contra dos, y dos contra tres.
Ukhuma lino nu khwendelela yukhuva na vanu 5 munjengo yimo nukhugavaniya radatu viva khusana na vavili, na vavili viva khusana na vadatu.
53 Estarán divididos unos contra otros: el padre contra el hijo, el hijo contra el padre, la madre contra la hija, la hija contra la madre, la suegra contra su nuera, y la nuera contra su suegra”.
Yuvikhigava, udada iva khusana nu mwana, nu mwana ayiva khusana nu dadaye, uvanina iva khusana nu ng'inchava mwene, nu vanina ukwive iva khusana nu khwive va mwene.
54 Entonces Jesús les habló a las multitudes: “Cuando ustedes ven una nube que se levanta en el oeste, de inmediato dicen: ‘va a llover,’ y así sucede.
U Yisu akha vavula avanyalulundamano nave, “Ukhuta vumuvona amafunde vugihumila khuvuhumo, mwinchova usikhi ugwa fula gufikhe vuyilivo vuyakhiva yiva,
55 Cuando sopla un viento del sur, ustedes dicen: ‘va a hacer calor,’ y así ocurre.
Ne mepo ukhuhuma khuvutegulilo wa khilunga nu khuluguto, mwinchova, pupalava na mafukhe amakhali, vuyilava.
56 Hipócritas, ¿cómo es posible que sepan interpretar correctamente el estado del clima, pero no sepan interpretar el tiempo presente?
Umwe mwe vanyagila, muwesya ukhulesya imigendele igiya khilunga na khukyanya, lino yuyiwa ndakhikhi samukhawese ukhwelesya usikhi ugupugule?
57 ¿Por qué no piensan por ustedes mismo y juzgan lo que es recto?
Khikhi umunu nu munu alekhe ukhukhwihiga ilya lweli? Khu mwene ukhu vomba usikhi ugwalinago nu sikhi ugwakhuvomba evo?
58 Cuando vayan a la corte con la persona que los acusa, deben tratar de llegar a un acuerdo mientras van por el camino. De lo contrario, podrían ser arrastrados ante el juez, y el juez los mandará ante el oficial, y el oficial los llevará a la prisión.
Ungave vuluta nu vihegiwa vakhe khuvulongolo khwa uhakhimu, nitangage ukhwibatana nu vihigiwa vakho vulimumule mulinchila alekhe ukhukhuhilikha khwa akhimu, nu hakhimu akhuhilikhe khu ofisa, nu ofisa akhakhutaga khulumande.
59 Les aseguro que no saldrán de ahí hasta que hayan pagado el último centavo”.
Ni khuvavula, ukhuhuma ukhwa akhuhombile ukhuhuma khumwisyo ne senti iya mwisyo.

< San Lucas 12 >