< Luka 8 >

1 Kufumapo Yesu walendana muminshi, kaya kukambauka Mulumbe Waina wa Bwami bwa Lesa, walikuba ne beshikwiya bali likumi ne babili.
その後、イエスは、神の国を説き、その福音を宣べ伝えながら、町や村を次から次に旅をしておられた。十二弟子もお供をした。
2 Ne batukashi nabamb balafunyiwa mishimu yaipa ne malwashi, Maliya waku Magadala uyo walikukute mishimu yaipa isanu ne ibili
また、悪霊や病気を直していただいた女たち、すなわち、七つの悪霊を追い出していただいたマグダラの女と呼ばれるマリヤ、
3 Yowana mukashi wa Kuza uyo walikuba kapitawo wa Helode, Susana, kayi ne nabambi bangi balikunyamfwilisha Yesu ne beshikwiya bakendi kusebensesha mali abo.
ヘロデの執事クーザの妻ヨハンナ、スザンナ、そのほか自分の財産をもって彼らに仕えている大ぜいの女たちもいっしょであった。
4 Bantu bangi balabungana kwalikuba Yesu kufuma muminshi. Lino nendi walabapa mukoshanyo eti,
さて、大ぜいの人の群れが集まり、また方々の町からも人々がみもとにやって来たので、イエスはたとえを用いて話された。
5 “Kwalikuba muntu umbi walaya akumwaya imbuto. Lino mpwalikumwaya, shimbi imbuto shalalakila munshila shalalyataulwa, bikeni byalashilya.
「種を蒔く人が種蒔きに出かけた。蒔いているとき、道ばたに落ちた種があった。すると、人に踏みつけられ、空の鳥がそれを食べてしまった。
6 Shimbi mbuto shalalakila pabulongo bwamabwe. Mposhalamena, misonga yalatatika kuyuma pakwinga kwalabula katonto mubulongo,
また、別の種は岩の上に落ち、生え出たが、水分がなかったので、枯れてしまった。
7 Shimbi imbuto shalalakila patufukusa twa myunga, lino tufukusa pakukula twalatatika kushantilila.
また、別の種はいばらの真中に落ちた。ところが、いばらもいっしょに生え出て、それを押しふさいでしまった。
8 Nomba shimbi imbuto shalalakila pabulongo bwaina. Shalakula ne kwikata myanda myanda.” Lino Yesu walamba ne liswi lyapelu kwambeti, “uyo ukute matwi, anyumfwe!”
また、別の種は良い地に落ち、生え出て、百倍の実を結んだ。」 イエスは、これらのことを話しながら「聞く耳のある者は聞きなさい。」と叫ばれた。
9 Beshikwiya bakendi balamwipusha pabupandulwishi bwa mukoshanyo uwu.
さて、弟子たちは、このたとえがどんな意味かをイエスに尋ねた。
10 Yesu walakumbuleti, “Amwe mwalapewa kwinshiba bintu byasolama bya Bwami bwa Lesa. Nsombi bambi bakute kunyumfwa bambilwa mumikoshanyo ekwambeti, ‘balangishishe, nomba babule kubona’ Kayi ‘Bakutike, nsombi batanyumfwishisha.’”
そこでイエスは言われた。「あなたがたに、神の国の奥義を知ることが許されているが、ほかの者には、たとえで話します。彼らが見ていても見えず、聞いていても悟らないためです。
11 Kupandulula kwa mukoshanyo wa mbuto ni uku, imbuto ni Maswi a Lesa.
このたとえの意味はこうです。種は神のことばです。
12 Isho imbuto shalalakila munshila shakoshana ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, nomba pacindi cing'ana, Satana ukute kwafunya mumyoyo yabo kwambeti babule kushoma ne kupuluka.
道ばたに落ちるとは、こういう人たちのことです。みことばを聞いたが、あとから悪魔が来て、彼らが信じて救われることのないように、その人たちの心から、みことばを持ち去ってしまうのです。
13 Isho imbuto shalalakila pabulongo bwa mabwe shakoshana ne bantu abo balanyumfunga Maswi a Lesa ne kwatambula cakusangalala sombi pakwinga baliya miyanda yashimpa bakute kushoma kwa kacindi kang'ana neco na balasunkwa bakute kuwa.
岩の上に落ちるとは、こういう人たちのことです。聞いたときには喜んでみことばを受け入れるが、根がないので、しばらくは信じていても、試練のときになると、身を引いてしまうのです。
14 Isho imbuto shalalakila pamyunga shakoshana ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, nomba miyeyo yakuyanda bubile ne byeshikukondwelesha bikute kubakoma, neco nkabekata bisepo byakoma,
いばらの中に落ちるとは、こういう人たちのことです。みことばを聞きはしたが、とかくしているうちに、この世の心づかいや、富や、快楽によってふさがれて、実が熟するまでにならないのです。
15 Nsombi isho shalalakila mubulongo bwaina, shakosna ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, ne kwaikata ne kushoma mumyoyo yabo yaina, neco bakute kulimbikila mpaka kwikata bisepo.
しかし、良い地に落ちるとは、こういう人たちのことです。正しい、良い心でみことばを聞くと、それをしっかりと守り、よく耐えて、実を結ばせるのです。
16 “Kuliya muntu welela kumunika lampi ne kulifwekelela ne nongo nambi kubika mwinshi lyatebulu. Nsombi ukute ubika pelu kwambeti limunikile abo beti bengile mung'anda.”
あかりをつけてから、それを器で隠したり、寝台の下に置いたりする者はありません。燭台の上に置きます。はいって来る人々に、その光が見えるためです。
17 “Pakwinga kuliya cintu casolama ceti cikabule kuyubulululwa patuba, kayi cintu ciliconse casolekwa ni cikabonekele patuba.
隠れているもので、あらわにならぬものはなく、秘密にされているもので、知られず、また現われないものはありません。
18 “Neco kamucenjelani mbuli ncomukute kunyufwa Maswi a Lesa. Pakwinga uyo ukute kendi nakabikilwepo, nsombi uyo wabula kantu nibakamulamune konse nkakute.”
だから、聞き方に注意しなさい。というのは、持っている人は、さらに与えられ、持たない人は、持っていると思っているものまでも取り上げられるからです。」
19 Lino banyina Yesu ne bamakwabo balashika nkwalikuba, lino baliya kucikonsha kushika pepi nendiye pacebo cakwambeti bantu balikuba bangi.
イエスのところに母と兄弟たちが来たが、群衆のためにそばへ近寄れなかった。
20 Lino muntu naumbi walambila Yesu eti, “Bamanyenu ne bakwenu bemana pansa, balandanga kumubona.”
それでイエスに、「あなたのおかあさんと兄弟たちが、あなたに会おうとして、外に立っています。」という知らせがあった。
21 Nendi Yesu walabambileti, “Bama ne bakwetu niyabo beshi kunyumfwa Maswi a Lesa nekwinsa ncalambanga.”
ところが、イエスは人々にこう答えられた。「わたしの母、わたしの兄弟たちとは、神のことばを聞いて行なう人たちです。」
22 Busuba nabumbi Yesu ne beshikwiya bakendi balengila mubwato, Yesu walambeti, “Katutampukilani kutala kwa lwenje kusa.” Popelapo balanyamuka.
そのころのある日のこと、イエスは弟子たちといっしょに舟に乗り、「さあ、湖の向こう岸へ渡ろう。」と言われた。それで弟子たちは舟を出した。
23 Lino bwato mpobwalikuya, Yesu walona. Kwalesa cilukupwe cinene pamenshi. Bwato bwalatatika kwisula ne menshi kabuyanda pepi nekwibila.
舟で渡っている間にイエスはぐっすり眠ってしまわれた。ところが突風が湖に吹きおろして来たので、弟子たちは水をかぶって危険になった。
24 Kufumapo beshikwiya balaya kuli Yesu ne kumwambileti, “Mwami, Mwami, kamupundukani tulafu!” Lino Yesu walapunduka walakalalila lukupwe ne mankape alamwena tonto
そこで、彼らは近寄って行ってイエスを起こし、「先生、先生。私たちはおぼれて死にそうです。」と言った。イエスは、起き上がって、風と荒波とをしかりつけられた。すると風も波も治まり、なぎになった。
25 Lino Yesu walambila beshikwiya bakendi eti, “Nomba lushomo lwenu lulikupeyo?” Nabo balatina nekupwilwa mano nkabepushanyeti, “Nomba uyu nimuntu uli econi lambilinga lukupwe nalo lulamunyumfwilinga?”
イエスは彼らに、「あなたがたの信仰はどこにあるのです。」と言われた。弟子たちは驚き恐れて互いに言った。「風も水も、お命じになれば従うとは、いったいこの方はどういう方なのだろう。」
26 Balo balashika kucishi ca Gelasa calangana ne cishi ca Galileya.
こうして彼らは、ガリラヤの向こう側のゲラサ人の地方に着いた。
27 Yesu mpwalafuma mubwato walakumanya, mutuloba naumbi walafuma mumunshi. Mutuloba usa walikukute mishimu yaipa. Lingi walikwenda matakosha, nkalikwikala pa ng'anda nsombi mumaceni akumanda.
イエスが陸に上がられると、この町の者で悪霊につかれている男がイエスに出会った。彼は、長い間着物も着けず、家には住まないで、墓場に住んでいた。
28 Mpwalamubona Yesu, walolobesha ne kufukama kuntangu ne kwamba ne liswi lya pelu eti, “Nomba ndamwinshi cani amwe Yesu mwanendi Lesa wakwilu wapitapo? Ndamusengenga mutampesha.”
彼はイエスを見ると、叫び声をあげ、御前にひれ伏して大声で言った。「いと高き神の子、イエスさま。いったい私に何をしようというのです。お願いです。どうか私を苦しめないでください。」
29 Walambeco pakwinga Yesu walambila mushimu waipa eti ufumemo muli endiye. Mankanda angi mushimu wamwikata, nambi bantu bamusunga makasa ne ncetani kayi ne nshimbi kumyendo eti bamululamike, wali kasutula. Lino mishimu yaipa yalikumutwala ku cisuwa.
それは、イエスが、汚れた霊に、この人から出て行け、と命じられたからである。汚れた霊が何回となくこの人を捕えたので、彼は鎖や足かせでつながれて看視されていたが、それでもそれらを断ち切っては悪霊によって荒野に追いやられていたのである。
30 Lino Yesu wamwipusheti, “Njobe bani?” Neye walakumbuleti, “Njame likoto” Walambeco pakwinga walikukute mishimu yaipa ingi.
イエスが、「何という名か。」とお尋ねになると、「レギオンです。」と答えた。悪霊が大ぜい彼にはいっていたからである。
31 Lino popelapo mishimu yaipa iyo yalamupapata Yesu eti ataitandanyina kucisengu citali. (Abyssos g12)
悪霊どもはイエスに、底知れぬ所に行け、とはお命じになりませんようにと願った。 (Abyssos g12)
32 Lino mwinshi mwa mulundu mwalikuba litanga linene lya nkumba lyali kalilya. lino mishimu yaipa isa yalasenga Yesu eti yenga ingile munkumba isho, neye walaisuminisha.
ちょうど、山のそのあたりに、おびただしい豚の群れが飼ってあったので、悪霊どもは、その豚にはいることを許してくださいと願った。イエスはそれを許された。
33 Lino yalafumamo mumutuloba usa ne kwingila munkumba, Lino litanga lyonse lyalaselemukila kumukolo lubilo kuya kulwenje nekuya kuliwalamo nekufwilamo.
悪霊どもは、その人から出て、豚にはいった。すると、豚の群れはいきなりがけを駆け下って湖にはいり、おぼれ死んだ。
34 Beshikwembela nkumba mpobalaboneco, balaya akwambila bantu balikwikala mumusena kayi ne muminshi calenshika.
飼っていた者たちは、この出来事を見て逃げ出し、町や村々でこの事を告げ知らせた。
35 Neco bantu balesa akubona calenshika. Mpobalashika kwalikuba Yesu, balacana muntu walafunyiwa mishimu yaipa wekala pepi ne Yesu kaliwafwala, mano kali akwana cena. Lino bantu balatina.
人々が、この出来事を見に来て、イエスのそばに来たところ、イエスの足もとに、悪霊の去った男が着物を着て、正気に返って、すわっていた。人々は恐ろしくなった。
36 Bantu balabona byalenshika balambila bantu mbuli ncalaba cena muntu uyo walikuba ne mishimu yaipa.
目撃者たちは、悪霊につかれていた人の救われた次第を、その人々に知らせた。
37 Lino bantu bonse balikwikala mucishi ca Gelasa balapapatila Yesu eti afumemo mucishi cabo pacebo cakwambeti balatina. Kufumapo walengila mubwato kwambeti abwelele
ゲラサ地方の民衆はみな、すっかりおびえてしまい、イエスに自分たちのところから離れていただきたいと願った。そこで、イエスは舟に乗って帰られた。
38 Lino mutuloba uyo walafunyiwa mishimu yaipa walasenga Yesu eti benga bonse, linoYesu walamukanisha ne kumwambileti,
そのとき、悪霊を追い出された人が、お供をしたいとしきりに願ったが、イエスはこう言って彼を帰された。
39 “Bwelela kucomwenu uye wambe bintu byonse Lesa mbyalakwinshili. Popelapo muntu usa walaya mumunshi wonse kaya kwamba sha bintu Yesu mbyalamwinshila.”
「家に帰って、神があなたにどんなに大きなことをしてくださったかを、話して聞かせなさい。」そこで彼は出て行って、イエスが自分にどんなに大きなことをしてくださったかを、町中に言い広めた。
40 Lino Yesu mpwalabwelela kulubasu lumbi lwa lwenje bantu bangi balamutambula, balikuba bakondwa pakwinga bonse bali kaba mupembelela.
さて、イエスが帰られると、群衆は喜んで迎えた。みなイエスを待ちわびていたからである。
41 Lino kwalesa muntu wali kukwiweti Yailo uyo wali kutangunina ng'anda yakupaililamo walesa kusuntama kuntangu kwa Yesu ne kumusengeti ayenga kung'anda yakendi.
するとそこに、ヤイロという人が来た。この人は会堂管理者であった。彼はイエスの足もとにひれ伏して自分の家に来ていただきたいと願った。
42 pakwinga mwanendi mutukashi wa myaka likumi ne ibili mwana umowa, ngwalikukute wali kakolwa cakwambeti ngofwa. Yesu mpwalikuya, bantu bangi balamushankanya.
彼には十二歳ぐらいのひとり娘がいて、死にかけていたのである。イエスがお出かけになると、群衆がみもとに押し迫って来た。
43 Palikuba mutukashi naumbi walikukolwa bulwashi bwa mukunko kwa byaka likumi ne bibili. Walapwisha buboni bwakendi bonse mubang'anga, nsombi kuliya muntu nambi umo walakonsha kumusengula.
ときに、十二年の間長血をわずらった女がいた。だれにも直してもらえなかったこの女は、
44 Mutukashi uyo walesa kunyuma kwa Yesu pabantu bangi balikuba bamushinguluka nekwikata kucelele kwamunganjo wakendi, popelapo bulwashi bwamukunko bwalapwa.
イエスのうしろに近寄って、イエスの着物のふさにさわった。すると、たちどころに出血が止まった。
45 Neco Yesu walepusheti, “Niyani lanjikata ku munganjo?” Bonse bantu balakana eti paliyawa. Petulo walambeti, “Kufula bantu balamukumyunga kayi bantu balamushankanyanga.”
イエスは、「わたしにさわったのは、だれですか。」と言われた。みな自分ではないと言ったので、ペテロは、「先生。この大ぜいの人が、ひしめき合って押しているのです。」と言った。
46 Lino Yesu walambeti, “Nkwali muntu naumbi lanjikata kumunganjo, pakwinga ndanyumfu ngofu shimbi shilafumumo mulinjame.”
しかし、イエスは、「だれかが、わたしにさわったのです。わたしから力が出て行くのを感じたのだから。」と言われた。
47 Lino mutukashi usa mpwalaboneti nkela kusolamapo walalitwala kuli Yesu nkatutuma walawa kuntangu kwakendi Yesu. Ne kwamba byonse pamenso a bantu kabanyumfwa mbuli ncalamwikata kumunganjo ne kuba cena pacindi copeleco.
女は、隠しきれないと知って、震えながら進み出て、御前にひれ伏し、すべての民の前で、イエスにさわったわけと、たちどころにいやされた次第とを話した。
48 Yesu walamwambileti, “Mwaname, pakwinga washoma njame, koya mulumuno.”
そこで、イエスは彼女に言われた。「娘よ。あなたの信仰があなたを直したのです。安心して行きなさい。」
49 Yesu kacamba kwalesa muntu kufuma ku ng'anda ya mukulene wa ng'anda yakupaililamo ne kumwambila Yailo eti, “Mwanenu lafu kendi, mutapensha beshikwiyisha.”
イエスがまだ話しておられるときに、会堂管理者の家から人が来て言った。「あなたのお嬢さんはなくなりました。もう、先生を煩わすことはありません。」
50 Yesu mpwalanyumfwa makani ayo walambila Yailo eti, “Utatina, koshoma, mwanobe nabe cena.”
これを聞いて、イエスは答えられた。「恐れないで、ただ信じなさい。そうすれば、娘は直ります。」
51 Yesu mpwalashika kung'anda ya Yailo liya kusuminisha muntu nambi umo eti engilemo, nsombi Petulo, Yohane, ne Jemusi kayi ne baishi nebanyina ba mwana.
イエスは家にはいられたが、ペテロとヨハネとヤコブ、それに子どもの父と母のほかは、だれもいっしょにはいることをお許しにならなかった。
52 Bantu bonse mung'anda bali kabalila mwana mutukashi walikuba wafwa. Necikabeco Yesu walabambileti, “Kamucilekani kulila pakwinga uyu mwana nkafwapo, wonowa tulo.”
人々はみな、娘のために泣き悲しんでいた。しかし、イエスは言われた。「泣かなくてもよい。死んだのではない。眠っているのです。」
53 Popelapo bonse balamuwela, pakwinga bonse balikwi shibeti lafu kendi.
人々は、娘が死んだことを知っていたので、イエスをあざ笑っていた。
54 Lino Yesu walekata mwana uyo pacikasa nekwambeti, “Mwana obe punduka!”
しかしイエスは、娘の手を取って、叫んで言われた。「子どもよ。起きなさい。」
55 Popelapo walaba muyumi, walanyamuka. Lino Yesu walabambileti bamupe cakulya mwana alye.
すると、娘の霊が戻って、娘はただちに起き上がった。それでイエスは、娘に食事をさせるように言いつけられた。
56 Baishi ne banyina ba mwana uyo balakankamana. Lino Yesu walabambileti kamutaya kwambila muntu uliyense pamakani aya alenshiki.
両親がひどく驚いていると、イエスは、この出来事をだれにも話さないように命じられた。

< Luka 8 >