Pregovori 22

1 Dobro ime je bolje izbrati kakor velika bogastva in ljubečo naklonjenost raje kakor srebro in zlato.

Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.

2 Bogati in revni se srečajo skupaj; Gospod je stvarnik njih vseh.

Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.

3 Razsoden človek sluti zlo in se skrije, toda naivneži gredo dalje in so kaznovani.

Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.

4 S ponižnostjo in strahom Gospodovim so bogastva, čast in življenje.

Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.

5 Trnje in zanke so na poti kljubovalnega; kdor varuje svojo dušo, bo daleč od njih.

Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.

6 Vzgajaj otroka na poti, po kateri bi moral iti, in ko je star, z nje ne bo zašel.

Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.

7 Bogati vlada nad revnim in dolžnik je služabnik upniku.

Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.

8 Kdor seje krivičnost, bo žel prazne reči in šiba njegove jeze bo prenehala.

Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.

9 Kdor ima radodarno oko, bo blagoslovljen, kajti od svojega kruha daje revnim.

Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.

10 Spôdi posmehljivca in spor bo šel ven, da, spor in graja se bosta končala.

Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.

11 Kdor ljubi neoporečnost srca, bo zaradi milosti njegovih ustnic kralj njegov prijatelj.

Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.

12 Gospodove oči varujejo spoznanje in on ruši besede prestopnika.

Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.

13 Len človek pravi: »Zunaj je lev, umorjen bom na ulicah.«

Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.

14 Usta tujih žensk so globoka jama, kdor je preziran od Gospoda, bo padel vanjo.

Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.

15 Nespametnost je vezana na otrokovo srce, toda svarilna šiba jo bo odgnala daleč od njega.

Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.

16 Kdor stiska ubogega, da narastejo njegova bogastva in kdor daje bogatim, bosta zagotovo prišla v potrebo.

Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.

17 Nagni svoje uho in prisluhni besedam modrega in svoje srce usmeri k mojemu spoznanju.

Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;

18 Kajti to je prijetna stvar, če jih varuješ znotraj sebe, poleg tega bodo pristojale na tvoje ustnice.

Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.

19 Da bo tvoje trdno upanje lahko v Gospodu, sem ti to dal spoznati ta dan, celo tebi.

Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.

20 Mar ti nisem napisal odličnih stvari v nasvetih in spoznanju,

Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;

21 da ti lahko dam spoznati zagotovost besed resnice, da boš lahko odgovoril besede resnice tistim, ki so poslani k tebi?

Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?

22 Ne ropaj revnega, ker je reven, niti ne stiskaj prizadetega v velikih vratih.

Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.

23 Kajti Gospod bo zagovarjal njihovo pravdo in oplenil duše tistih, ki jih plenijo.

PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.

24 Ne sklepaj prijateljstva z jeznim človekom in z besnim človekom naj ne bi šel,

Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.

25 da se ne bi naučil njegovih poti in svoji duši pridobil zanko.

Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.

26 Ne bodi nekdo izmed tistih, ki udarijo v roko ali izmed tistih, ki so pôroki za dolgove.

Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;

27 Če nimaš ničesar za plačati, zakaj bi izpod tebe vzel tvojo posteljo?

Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?

28 Ne odstranjuj starodavnega mejnika, ki so ga postavili tvoji očetje.

Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.

29 Vidiš marljivega človeka v svojem poklicu? Stal bo pred kralji, ne bo stal pred navadnimi ljudmi.

Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.