От Луки святое благовествование 22
1 Приближашеся же праздник опреснок, глаголемый Пасха:
Zbliżała się Pascha—doroczne święto Żydów, w czasie którego jedzą oni chleb pieczony z niekwaszonego ciasta.
2 и искаху архиерее и книжницы, како бы убили Его: бояхуся бо людий.
Najwyżsi kapłani i inni przywódcy religijni nadal szukali okazji, aby zabić Jezusa. Chcieli to jednak zrobić potajemnie, obawiali się bowiem reakcji tłumów.
3 Вниде же сатана во Иуду нарицаемаго Искариот, суща от числа обоюнадесяте,
Właśnie wtedy szatan zwiódł Judasza z Kariotu, jednego z Dwunastu.
4 и шед глагола архиереом и воеводам, како Его предаст им.
Udał się on do najwyższych kapłanów i dowódców straży świątynnej, aby omówić najdogodniejszy sposób wydania im Jezusa.
5 И возрадовашася и совещаша ему сребреники дати:
Ucieszeni tą propozycją, kapłani obiecali mu nagrodę.
6 и исповеда и искаше удобна времене, да предаст Его им без народа.
Judasz zgodził się na taki układ i czekał już tylko na sprzyjającą okazję, aby wydać Jezusa w chwili, gdy nie będzie wokół Niego tłumu ludzi.
7 Прииде же день опресноков, в оньже подобаше жрети пасху:
Gdy nadszedł pierwszy dzień Paschy, w którym zgodnie ze zwyczajem zabijano i spożywano baranka,
8 и посла Петра и Иоанна, рек: шедша уготовайта нам пасху, да ямы.
Jezus wysłał Piotra i Jana mówiąc: —Idźcie przygotować dla nas kolację paschalną.
9 Она же рекоста Ему: где хощеши уготоваем?
—Gdzie to mamy zrobić?—zapytali.
10 Он же рече има: се, восходящема вама во град, срящет вы человек в скудельнице воду нося: по нем идета в дом, в оньже входит,
—Gdy tylko wejdziecie do miasta—odrzekł Jezus—spotkacie mężczyznę z dzbanem wody. Pójdźcie za nim do domu, do którego się uda,
11 и рцета дому владыце: глаголет тебе Учитель: где есть обитель, идеже пасху со ученики Моими снем?
i powiedzcie właścicielowi: „Nasz Nauczyciel prosi, abyśmy obejrzeli pokój przygotowany dla nas na świąteczną kolację”.
12 И той вама покажет горницу велию постлану: ту уготовайта.
Wtedy zaprowadzi was na górę, do dużego, wysprzątanego pomieszczenia. Tam przygotujcie posiłek.
13 Шедша же обретоста, якоже рече има: и уготоваста пасху.
Poszli więc i zastali wszystko tak, jak powiedział Jezus. I zajęli się przygotowaniem kolacji.
14 И егда бысть час, возлеже, и обанадесяте Апостола с Ним,
Gdy nadszedł czas, Jezus zajął miejsce przy stole. Przyszli również apostołowie.
15 и рече к ним: желанием возжелех сию пасху ясти с вами, прежде даже не прииму мук:
Wtedy rzekł: —Tak bardzo pragnąłem spożyć z wami tę kolację paschalną, zanim będę cierpiał.
16 глаголю бо вам, яко отселе не имам ясти от нея, дондеже скончаются во Царствии Божии.
Wiedzcie, że nie będę jej już spożywał aż do czasu, gdy odbędzie się w królestwie Bożym.
17 И приим чашу, хвалу воздав, рече: приимите сию, и разделите себе:
Następnie wziął kielich z winem, podziękował za nie Bogu i rzekł: —Podajcie sobie ten kielich i pijcie.
18 глаголю бо вам, яко не имам пити от плода лознаго, дондеже Царствие Божие приидет.
Nie będę bowiem więcej pił tego wina, aż do czasu, gdy nadejdzie królestwo Boże.
19 И приим хлеб, хвалу воздав, преломи и даде им, глаголя: сие есть тело Мое, еже за вы даемо: сие творите в Мое воспоминание.
Potem wziął do rąk chleb, podziękował za niego Bogu, połamał go na kawałki, i podał uczniom mówiąc: —To jest moje ciało, które oddaję za was. Spożywajcie go, pamiętając o Mnie.
20 Такожде же и чашу по вечери, глаголя: сия чаша Новый Завет Моею кровию, яже за вы проливается:
Po posiłku podał im następny kielich z winem i rzekł: —Ten kielich jest nowym przymierzem. Przypieczętuję je przelewając własną krew, abyście otrzymali przebaczenie grzechów.
21 обаче се, рука предающаго Мя со Мною (есть) на трапезе,
Ten, który Mnie zdradzi—dodał Jezus—siedzi teraz razem ze Mną przy stole.
22 и Сын убо Человеческий идет по реченному: обаче горе человеку тому, имже предается.
Ja, Syn Człowieczy, muszę umrzeć, zgodnie z Bożym planem. Marny jednak los tego, kto Mnie wyda.
23 И тии начаша искати в себе, который убо от них хощет сие сотворити.
Wtedy uczniowie starali się odgadnąć, który z nich miałby to zrobić.
24 Бысть же и пря в них, кий мнится их быти болий.
W trakcie posiłku zaczęli się również sprzeczać ze sobą o to, kto z nich jest najważniejszy.
25 Он же рече им: царие язык господствуют ими, и обладающии ими благодателе нарицаются:
Lecz Jezus powiedział im: —Wielcy tego świata nadużywają swojej władzy nad ludźmi, a rządzący chcą aby ich uznawano za „dobroczyńców ludu”.
26 вы же не тако: но болий в вас, да будет яко мний: и старей, яко служай.
Lecz wśród was powinno być inaczej. Najważniejszy niech postępuje jak najmniej ważny, a przywódca niech służy innym.
27 Кто бо болий, возлежай ли, или служай? Не возлежай ли? Аз же посреде вас есмь яко служай.
Kto waszym zdaniem jest ważniejszy: ten, który zasiada przy stole, czy ten, który mu służy? Czy nie ten pierwszy? Ja jestem wśród was tym, który służy.
28 Вы же есте пребывше со Мною в напастех Моих,
Pozostaliście Mi wierni w tych ciężkich dla Mnie dniach.
29 и Аз завещаваю вам, якоже завеща Мне Отец Мой, Царство,
Dlatego tak jak Ojciec postanowił dać mi królestwo, tak teraz ja postanawiam,
30 да ясте и пиете на трапезе Моей во Царствии Моем: и сядете на престолех, судяще обеманадесяте коленома Израилевома.
że będziecie w nim jeść i pić przy moim stole i zasiądziecie na tronach, sądząc dwanaście rodów Izraela.
31 Рече же Господь: Симоне, Симоне, се, сатана просит вас, дабы сеял, яко пшеницу:
Następnie Jezus rzekł do Szymona Piotra: —Szymonie, szatan domagał się, aby was przesiać jak pszenicę i odrzucić plewy.
32 Аз же молихся о тебе, да не оскудеет вера твоя: и ты некогда обращься утверди братию твою.
Ja jednak modliłem się, abyś nie załamał się w wierze. Gdy się więc opamiętasz, umacniaj wiarę innych wierzących we Mnie.
33 Он же рече Ему: Господи, с Тобою готов есмь и в темницу и на смерть ити.
—Panie, jestem gotów iść z Tobą do więzienia, a nawet na śmierć!—odpowiedział Szymon.
34 Он же рече: глаголю ти, Петре, не возгласит петель днесь, дондеже трикраты отвержешися Мене не ведети.
—Posłuchaj, Piotrze!—odparł Jezus. —Zanim jutro rano zapieje kogut, aż trzy razy zaprzeczysz, że Mnie znasz.
35 И рече им: егда послах вы без влагалища и без меха и без сапог, еда чесого лишени бысте? Они же реша: ничесоже.
Potem zapytał wszystkich: —Czy brakowało wam czegoś, gdy bez pieniędzy, bez torby i butów na zmianę wysłałem was, abyście głosili ludziom dobrą nowinę? —Nie, niczego—odpowiedzieli.
36 Рече же им: но ныне иже имать влагалище, да возмет, такожде и мех: а иже не имать, да продаст ризу свою, и купит нож:
—Teraz jednak—powiedział—kto z was ma pieniądze lub torbę, niech je weźmie. A kto nie ma pieniędzy, niech sprzeda swój płaszcz i kupi sobie miecz.
37 глаголю бо вам, яко еще писаное се, подобает, да скончается о Мне, еже: и со беззаконными вменися. Ибо еже о Мне, кончину имать.
Zapewniam was, że niebawem wypełni się proroctwo: „Zaliczono Go do grona przestępców”. Spełnią się również inne proroctwa o Mnie.
38 Они же реша: Господи, се, ножа зде два. Он же рече им: доволно есть.
—Panie!—odpowiedzieli. —Mamy tutaj dwa miecze. —Wystarczy—odrzekł Jezus.
39 И изшед иде по обычаю в гору Елеонскую: по Нем же идоша ученицы Его.
Po kolacji, w towarzystwie uczniów, Jezus udał się jak zwykle na Górę Oliwną.
40 Быв же на месте, рече им: молитеся, да не внидете в напасть.
Gdy tam dotarli, powiedział im: —Módlcie się, abyście się nie poddali pokusie!
41 И Сам отступи от них яко вержением камене, и поклонь колена моляшеся,
Potem oddalił się na pewną odległość, ukląkł i tak się modlił:
42 глаголя: Отче, аще волиши мимонести чашу сию от Мене: обаче не Моя воля, но Твоя да будет.
—Ojcze! Jeśli chcesz, oddal ode Mnie ten „kielich cierpienia”. Jednak to Twoja wola niech się stanie, a nie to, czego Ja chcę.
43 Явися же Ему Ангел с небесе, укрепляя Его.
W tym momencie zstąpił z nieba anioł, by podnieść Go na duchu.
44 И быв в подвизе, прилежнее моляшеся: бысть же пот Его яко капли крове каплющыя на землю.
Przeżywając ogromną udrękę, Jezus tak gorliwie się modlił, że Jego pot kapał na ziemię jak wielkie krople krwi.
45 И востав от молитвы (и) пришед ко учеником, обрете их спящих от печали
W końcu podniósł się, wrócił do uczniów i zastał ich śpiących, byli bowiem bardzo przygnębieni.
46 и рече им: что спите? Воставше молитеся, да не внидете в напасть.
—Dlaczego śpicie?!—zapytał. —Wstańcie i módlcie się, abyście się nie poddali pokusie!
47 Еще же Ему глаголющу, се, народ, и нарицаемый Иуда, един от обоюнадесяте, идяше пред ними, и приступи ко Иисусови целовати Его. Сие бо бе знамение дал им: Егоже аще лобжу, Той есть.
Ledwie skończył mówić, nadeszła zgraja ludzi prowadzona przez Judasza, jednego z Dwunastu. Ten zbliżył się do Jezusa i przywitał Go pocałunkiem.
48 Иисус же рече ему: Иудо, лобзанием ли Сына Человеческаго предаеши?
—Judaszu, pocałunkiem zdradzasz Mnie, Syna Człowieczego?—zapytał Jezus.
49 Видевше же, иже беху с Ним, бываемое, реша Ему: Господи, аще ударим ножем?
Widząc, na co się zanosi, pozostali uczniowie krzyknęli: —Mistrzu, czy mamy użyć miecza?
50 И удари един некий от них архиереова раба и уреза ему ухо десное.
W tej samej chwili jeden z nich zamachnął się mieczem i odciął prawe ucho słudze najwyższego kapłana.
51 Отвещав же Иисус рече: оставите до сего. И коснувся уха его, изцели его.
—Nie stawiajcie im oporu!—odpowiedział Jezus, po czym dotknął rany i uleczył ucho.
52 Рече же Иисус ко пришедшым Нань архиереом и воеводам церковным и старцем: яко на разбойника ли изыдосте со оружием и дрекольми яти Мя?
Następnie zwrócił się do najwyższych kapłanów, dowódców straży świątynnej oraz starszych, którzy przyszli na to miejsce: —Czy jestem jakimś groźnym przestępcą, że przyszliście po Mnie aż tak uzbrojeni?
53 По вся дни сущу Ми с вами в церкви, не простросте руки на Мя: но се есть ваша година и область темная.
Dlaczego nie zatrzymaliście Mnie w świątyni? Przecież codziennie byłem tam wśród was! Teraz jednak nadszedł wasz czas—czas władcy ciemności!
54 Емше же Его ведоша и введоша Его во двор архиереов. Петр же вслед идяше издалеча.
Aresztowano więc Jezusa i zaprowadzono Go do rezydencji najwyższego kapłana. Piotr zaś szedł za Jezusem, trzymając się z daleka.
55 Возгнещшым же огнь посреде двора и вкупе седящым им, седяше Петр посреде их.
Na środku dziedzińca rozpalono ognisko i wszyscy usiedli przy nim. Przysiadł się tam również Piotr.
56 Узревши же его рабыня некая седяща при свете и воззревши нань, рече: и сей с Ним бе.
Nagle, w blasku płomieni, jakaś służąca dostrzegła jego twarz. Uważnie mu się przyjrzała i powiedziała: —Ten człowiek był z Jezusem!
57 Он же отвержеся Его, глаголя: жено, не знаю Его.
—Kobieto, nawet Go nie znam!—zaprzeczył Piotr.
58 И помале другий видев его, рече: и ты от них еси. Петр же рече: человече, несмь.
Po chwili ktoś inny spojrzał na niego i rzekł: —Jesteś jednym z jego uczniów! —Człowieku! Nie jestem!—odparł Piotr.
59 И мимошедшу яко часу единому, ин некий крепляшеся глаголя: воистинну и сей с Ним бе: ибо Галилеанин есть.
Mniej więcej po godzinie ktoś inny stwierdził: —On jest jednym z nich. Przecież pochodzi z Galilei.
60 Рече же Петр: человече, не вем, еже глаголеши. И абие, еще глаголющу ему, возгласи петель.
—Człowieku! Nie wiem, o czym mówisz!—zaprzeczył Piotr. W tej samej chwili, gdy jeszcze to mówił, zapiał kogut.
61 И обращься Господь воззре на Петра: и помяну Петр слово Господне, якоже рече ему, яко прежде даже петель не возгласит, отвержешися Мене трикраты.
Jezus odwrócił się i spojrzał na Piotra, a on przypomniał sobie Jego słowa: „Zanim jutro rano zapieje kogut, aż trzy razy zaprzeczysz, że Mnie znasz”.
62 И изшед вон плакася горько.
Natychmiast opuścił dziedziniec i z żalu gorzko zapłakał.
63 И мужие держащии Иисуса ругахуся Ему, биюще:
Tymczasem strażnicy, pilnujący Jezusa, śmiali się z Niego.
64 и закрывше Его, бияху Его по лицу и вопрошаху Его, глаголюще: прорцы, кто есть ударей Тя?
Zawiązali Mu oczy i bili Go, pytając: —Prorokuj! Zgadnij, kto Cię teraz uderzył?
65 И ина многа хуляще глаголаху Нань.
Obrzucali Go też wieloma wyzwiskami.
66 И яко бысть день, собрашася старцы людстии и архиерее и книжницы, и ведоша Его на сонм свой,
Następnego dnia, wczesnym rankiem, zebrała się Wysoka Rada złożona ze starszych, najwyższych kapłanów i przywódców religijnych. Gdy wprowadzono przed nich Jezusa,
67 глаголюще: аще Ты еси Христос? Рцы нам. Рече же им: аще вам реку, не имете веры:
powiedzieli: —Jeśli jesteś Mesjaszem, powiedz nam to wprost. —Jeśli wam to powiem, nie uwierzycie Mi.
68 аще же и вопрошу (вы), не отвещаете Ми, ни отпустите:
A jeśli zapytam o powód, nie odpowiecie—odrzekł.
69 отселе будет Сын Человеческий седяй о десную силы Божия.
—Lecz nadszedł czas, abym Ja, Syn Człowieczy, zasiadł na tronie z Bogiem.
70 Реша же вси: Ты ли убо еси Сын Божий? Он же к ним рече: вы глаголете, яко Аз есмь.
—Jesteś więc Synem Bożym?—zapytali. —Sami to potwierdzacie! Jestem Nim—odpowiedział.
71 Они же реша: что еще требуем свидетелства? Сами бо слышахом от уст Его.
—Czego więcej trzeba? Po co nam dowody? Sami słyszeliście, co powiedział!—zawołali.
