మథిః 5
1 అనన్తరం స జననివహం నిరీక్ష్య భూధరోపరి వ్రజిత్వా సముపవివేశ|
And seeing the multitudes, he went up into the mountain: and when he had sat down, his disciples came unto him:
2 తదానీం శిష్యేషు తస్య సమీపమాగతేషు తేన తేభ్య ఏషా కథా కథ్యాఞ్చక్రే|
and he opened his mouth and taught them, saying,
3 అభిమానహీనా జనా ధన్యాః, యతస్తే స్వర్గీయరాజ్యమ్ అధికరిష్యన్తి|
Blessed are the poor in spirit: for theirs is the kingdom of heaven.
4 ఖిద్యమానా మనుజా ధన్యాః, యస్మాత్ తే సాన్త్వనాం ప్రాప్సన్తి|
Blessed are they that mourn: for they shall be comforted.
5 నమ్రా మానవాశ్చ ధన్యాః, యస్మాత్ తే మేదినీమ్ అధికరిష్యన్తి|
Blessed are the meek: for they shall inherit the earth.
6 ధర్మ్మాయ బుభుక్షితాః తృషార్త్తాశ్చ మనుజా ధన్యాః, యస్మాత్ తే పరితర్ప్స్యన్తి|
Blessed are they that hunger and thirst after righteousness: for they shall be filled.
7 కృపాలవో మానవా ధన్యాః, యస్మాత్ తే కృపాం ప్రాప్స్యన్తి|
Blessed are the merciful: for they shall obtain mercy.
8 నిర్మ్మలహృదయా మనుజాశ్చ ధన్యాః, యస్మాత్ త ఈశ్చరం ద్రక్ష్యన్తి|
Blessed are the pure in heart: for they shall see God.
9 మేలయితారో మానవా ధన్యాః, యస్మాత్ త ఈశ్చరస్య సన్తానత్వేన విఖ్యాస్యన్తి|
Blessed are the peacemakers: for they shall be called sons of God.
10 ధర్మ్మకారణాత్ తాడితా మనుజా ధన్యా, యస్మాత్ స్వర్గీయరాజ్యే తేషామధికరో విద్యతే|
Blessed are they that have been persecuted for righteousness’ sake: for theirs is the kingdom of heaven.
11 యదా మనుజా మమ నామకృతే యుష్మాన్ నిన్దన్తి తాడయన్తి మృషా నానాదుర్వ్వాక్యాని వదన్తి చ, తదా యుయం ధన్యాః|
Blessed are ye when [men] shall reproach you, and persecute you, and say all manner of evil against you falsely, for my sake.
12 తదా ఆనన్దత, తథా భృశం హ్లాదధ్వఞ్చ, యతః స్వర్గే భూయాంసి ఫలాని లప్స్యధ్వే; తే యుష్మాకం పురాతనాన్ భవిష్యద్వాదినోఽపి తాదృగ్ అతాడయన్|
Rejoice, and be exceeding glad: for great is your reward in heaven: for so persecuted they the prophets which were before you.
13 యుయం మేదిన్యాం లవణరూపాః, కిన్తు యది లవణస్య లవణత్వమ్ అపయాతి, తర్హి తత్ కేన ప్రకారేణ స్వాదుయుక్తం భవిష్యతి? తత్ కస్యాపి కార్య్యస్యాయోగ్యత్వాత్ కేవలం బహిః ప్రక్షేప్తుం నరాణాం పదతలేన దలయితుఞ్చ యోగ్యం భవతి|
Ye are the salt of the earth: but if the salt have lost its savour, wherewith shall it be salted? it is thenceforth good for nothing, but to be cast out and trodden under foot of men.
14 యూయం జగతి దీప్తిరూపాః, భూధరోపరి స్థితం నగరం గుప్తం భవితుం నహి శక్ష్యతి|
Ye are the light of the world. A city set on a hill cannot be hid.
15 అపరం మనుజాః ప్రదీపాన్ ప్రజ్వాల్య ద్రోణాధో న స్థాపయన్తి, కిన్తు దీపాధారోపర్య్యేవ స్థాపయన్తి, తేన తే దీపా గేహస్థితాన్ సకలాన్ ప్రకాశయన్తి|
Neither do [men] light a lamp, and put it under the bushel, but on the stand; and it shineth unto all that are in the house.
16 యేన మానవా యుష్మాకం సత్కర్మ్మాణి విలోక్య యుష్మాకం స్వర్గస్థం పితరం ధన్యం వదన్తి, తేషాం సమక్షం యుష్మాకం దీప్తిస్తాదృక్ ప్రకాశతామ్|
Even so let your light shine before men, that they may see your good works, and glorify your Father which is in heaven.
17 అహం వ్యవస్థాం భవిష్యద్వాక్యఞ్చ లోప్తుమ్ ఆగతవాన్, ఇత్థం మానుభవత, తే ద్వే లోప్తుం నాగతవాన్, కిన్తు సఫలే కర్త్తుమ్ ఆగతోస్మి|
Think not that I came to destroy the law or the prophets: I came not to destroy, but to fulfill.
18 అపరం యుష్మాన్ అహం తథ్యం వదామి యావత్ వ్యోమమేదిన్యో ర్ధ్వంసో న భవిష్యతి, తావత్ సర్వ్వస్మిన్ సఫలే న జాతే వ్యవస్థాయా ఏకా మాత్రా బిన్దురేకోపి వా న లోప్స్యతే|
For verily I say unto you, Till heaven and earth pass away, one jot or one tittle shall in no wise pass away from the law, till all things be accomplished.
19 తస్మాత్ యో జన ఏతాసామ్ ఆజ్ఞానామ్ అతిక్షుద్రామ్ ఏకాజ్ఞామపీ లంఘతే మనుజాంఞ్చ తథైవ శిక్షయతి, స స్వర్గీయరాజ్యే సర్వ్వేభ్యః క్షుద్రత్వేన విఖ్యాస్యతే, కిన్తు యో జనస్తాం పాలయతి, తథైవ శిక్షయతి చ, స స్వర్గీయరాజ్యే ప్రధానత్వేన విఖ్యాస్యతే|
Whosoever therefore shall break one of these least commandments, and shall teach men so, shall be called least in the kingdom of heaven: but whosoever shall do and teach them, he shall be called great in the kingdom of heaven.
20 అపరం యుష్మాన్ అహం వదామి, అధ్యాపకఫిరూశిమానవానాం ధర్మ్మానుష్ఠానాత్ యుష్మాకం ధర్మ్మానుష్ఠానే నోత్తమే జాతే యూయమ్ ఈశ్వరీయరాజ్యం ప్రవేష్టుం న శక్ష్యథ|
For I say unto you, that except your righteousness shall exceed [the righteousness] of the scribes and Pharisees, ye shall in no wise enter into the kingdom of heaven.
21 అపరఞ్చ త్వం నరం మా వధీః, యస్మాత్ యో నరం హన్తి, స విచారసభాయాం దణ్డార్హో భవిష్యతి, పూర్వ్వకాలీనజనేభ్య ఇతి కథితమాసీత్, యుష్మాభిరశ్రావి|
Ye have heard that it was said to them of old time, Thou shalt not kill; and whosoever shall kill shall be in danger of the judgment:
22 కిన్త్వహం యుష్మాన్ వదామి, యః కశ్చిత్ కారణం వినా నిజభ్రాత్రే కుప్యతి, స విచారసభాయాం దణ్డార్హో భవిష్యతి; యః కశ్చిచ్చ స్వీయసహజం నిర్బ్బోధం వదతి, స మహాసభాయాం దణ్డార్హో భవిష్యతి; పునశ్చ త్వం మూఢ ఇతి వాక్యం యది కశ్చిత్ స్వీయభ్రాతరం వక్తి, తర్హి నరకాగ్నౌ స దణ్డార్హో భవిష్యతి| (Geenna g1067)
but I say unto you, that every one who is angry with his brother shall be in danger of the judgment; and whosoever shall say to his brother, Raca, shall be in danger of the council; and whosoever shall say, Thou fool, shall be in danger of the hell of fire. (Geenna g1067)
23 అతో వేద్యాః సమీపం నిజనైవేద్యే సమానీతేఽపి నిజభ్రాతరం ప్రతి కస్మాచ్చిత్ కారణాత్ త్వం యది దోషీ విద్యసే, తదానీం తవ తస్య స్మృతి ర్జాయతే చ,
If therefore thou art offering thy gift at the altar, and there rememberest that thy brother hath aught against thee,
24 తర్హి తస్యా వేద్యాః సమీపే నిజనైవైద్యం నిధాయ తదైవ గత్వా పూర్వ్వం తేన సార్ద్ధం మిల, పశ్చాత్ ఆగత్య నిజనైవేద్యం నివేదయ|
leave there thy gift before the altar, and go thy way, first be reconciled to thy brother, and then come and offer thy gift.
25 అన్యఞ్చ యావత్ వివాదినా సార్ద్ధం వర్త్మని తిష్ఠసి, తావత్ తేన సార్ద్ధం మేలనం కురు; నో చేత్ వివాదీ విచారయితుః సమీపే త్వాం సమర్పయతి విచారయితా చ రక్షిణః సన్నిధౌ సమర్పయతి తదా త్వం కారాయాం బధ్యేథాః|
Agree with thine adversary quickly, whiles thou art with him in the way; lest haply the adversary deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and thou be cast into prison.
26 తర్హి త్వామహం తథ్థం బ్రవీమి, శేషకపర్దకేఽపి న పరిశోధితే తస్మాత్ స్థానాత్ కదాపి బహిరాగన్తుం న శక్ష్యసి|
Verily I say unto thee, Thou shalt by no means come out thence, till thou have paid the last farthing.
27 అపరం త్వం మా వ్యభిచర, యదేతద్ వచనం పూర్వ్వకాలీనలోకేభ్యః కథితమాసీత్, తద్ యూయం శ్రుతవన్తః;
Ye have heard that it was said, Thou shalt not commit adultery:
28 కిన్త్వహం యుష్మాన్ వదామి, యది కశ్చిత్ కామతః కాఞ్చన యోషితం పశ్యతి, తర్హి స మనసా తదైవ వ్యభిచరితవాన్|
but I say unto you, that every one that looketh on a woman to lust after her hath committed adultery with her already in his heart.
29 తస్మాత్ తవ దక్షిణం నేత్రం యది త్వాం బాధతే, తర్హి తన్నేత్రమ్ ఉత్పాట్య దూరే నిక్షిప, యస్మాత్ తవ సర్వ్వవపుషో నరకే నిక్షేపాత్ తవైకాఙ్గస్య నాశో వరం| (Geenna g1067)
And if thy right eye causeth thee to stumble, pluck it out, and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members should perish, and not thy whole body be cast into hell. (Geenna g1067)
30 యద్వా తవ దక్షిణః కరో యది త్వాం బాధతే, తర్హి తం కరం ఛిత్త్వా దూరే నిక్షిప, యతః సర్వ్వవపుషో నరకే నిక్షేపాత్ ఏకాఙ్గస్య నాశో వరం| (Geenna g1067)
And if thy right hand causeth thee to stumble, cut it off, and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members should perish, and not thy whole body go into hell. (Geenna g1067)
31 ఉక్తమాస్తే, యది కశ్చిన్ నిజజాయాం పరిత్యక్త్తుమ్ ఇచ్ఛతి, తర్హి స తస్యై త్యాగపత్రం దదాతు|
It was said also, Whosoever shall put away his wife, let him give her a writing of divorcement:
32 కిన్త్వహం యుష్మాన్ వ్యాహరామి, వ్యభిచారదోషే న జాతే యది కశ్చిన్ నిజజాయాం పరిత్యజతి, తర్హి స తాం వ్యభిచారయతి; యశ్చ తాం త్యక్తాం స్త్రియం వివహతి, సోపి వ్యభిచరతి|
but I say unto you, that every one that putteth away his wife, saving for the cause of fornication, maketh her an adulteress: and whosoever shall marry her when she is put away committeth adultery.
33 పునశ్చ త్వం మృషా శపథమ్ న కుర్వ్వన్ ఈశ్చరాయ నిజశపథం పాలయ, పూర్వ్వకాలీనలోకేభ్యో యైషా కథా కథితా, తామపి యూయం శ్రుతవన్తః|
Again, ye have heard that it was said to them of old time, Thou shalt not forswear thyself, but shalt perform unto the Lord thine oaths:
34 కిన్త్వహం యుష్మాన్ వదామి, కమపి శపథం మా కార్ష్ట, అర్థతః స్వర్గనామ్నా న, యతః స ఈశ్వరస్య సింహాసనం;
but I say unto you, Swear not at all; neither by the heaven, for it is the throne of God;
35 పృథివ్యా నామ్నాపి న, యతః సా తస్య పాదపీఠం; యిరూశాలమో నామ్నాపి న, యతః సా మహారాజస్య పురీ;
nor by the earth, for it is the footstool of his feet; nor by Jerusalem, for it is the city of the great King.
36 నిజశిరోనామ్నాపి న, యస్మాత్ తస్యైకం కచమపి సితమ్ అసితం వా కర్త్తుం త్వయా న శక్యతే|
Neither shalt thou swear by thy head, for thou canst not make one hair white or black.
37 అపరం యూయం సంలాపసమయే కేవలం భవతీతి న భవతీతి చ వదత యత ఇతోఽధికం యత్ తత్ పాపాత్మనో జాయతే|
But let your speech be, Yea, yea; Nay, nay: and whatsoever is more than these is of the evil [one].
38 అపరం లోచనస్య వినిమయేన లోచనం దన్తస్య వినిమయేన దన్తః పూర్వ్వక్తమిదం వచనఞ్చ యుష్మాభిరశ్రూయత|
Ye have heard that it was said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth:
39 కిన్త్వహం యుష్మాన్ వదామి యూయం హింసకం నరం మా వ్యాఘాతయత| కిన్తు కేనచిత్ తవ దక్షిణకపోలే చపేటాఘాతే కృతే తం ప్రతి వామం కపోలఞ్చ వ్యాఘోటయ|
but I say unto you, Resist not him that is evil: but whosoever smiteth thee on thy right cheek, turn to him the other also.
40 అపరం కేనచిత్ త్వయా సార్ధ్దం వివాదం కృత్వా తవ పరిధేయవసనే జిఘృతితే తస్మాయుత్తరీయవసనమపి దేహి|
And if any man would go to law with thee, and take away thy coat, let him have thy cloke also.
41 యది కశ్చిత్ త్వాం క్రోశమేకం నయనార్థం అన్యాయతో ధరతి, తదా తేన సార్ధ్దం క్రోశద్వయం యాహి|
And whosoever shall compel thee to go one mile, go with him twain.
42 యశ్చ మానవస్త్వాం యాచతే, తస్మై దేహి, యది కశ్చిత్ తుభ్యం ధారయితుమ్ ఇచ్ఛతి, తర్హి తం ప్రతి పరాంముఖో మా భూః|
Give to him that asketh thee, and from him that would borrow of thee turn not thou away.
43 నిజసమీపవసిని ప్రేమ కురు, కిన్తు శత్రుం ప్రతి ద్వేషం కురు, యదేతత్ పురోక్తం వచనం ఏతదపి యూయం శ్రుతవన్తః|
Ye have heard that it was said, Thou shalt love thy neighbour, and hate thine enemy:
44 కిన్త్వహం యుష్మాన్ వదామి, యూయం రిపువ్వపి ప్రేమ కురుత, యే చ యుష్మాన్ శపన్తే, తాన, ఆశిషం వదత, యే చ యుష్మాన్ ఋతీయన్తే, తేషాం మఙ్గలం కురుత, యే చ యుష్మాన్ నిన్దన్తి, తాడయన్తి చ, తేషాం కృతే ప్రార్థయధ్వం|
but I say unto you, Love your enemies, and pray for them that persecute you;
45 తత్ర యః సతామసతాఞ్చోపరి ప్రభాకరమ్ ఉదాయయతి, తథా ధార్మ్మికానామధార్మ్మికానాఞ్చోపరి నీరం వర్షయతి తాదృశో యో యుష్మాకం స్వర్గస్థః పితా, యూయం తస్యైవ సన్తానా భవిష్యథ|
that ye may be sons of your Father which is in heaven: for he maketh his sun to rise on the evil and the good, and sendeth rain on the just and the unjust.
46 యే యుష్మాసు ప్రేమ కుర్వ్వన్తి, యూయం యది కేవలం తేవ్వేవ ప్రేమ కురుథ, తర్హి యుష్మాకం కిం ఫలం భవిష్యతి? చణ్డాలా అపి తాదృశం కిం న కుర్వ్వన్తి?
For if ye love them that love you, what reward have ye? do not even the publicans the same?
47 అపరం యూయం యది కేవలం స్వీయభ్రాతృత్వేన నమత, తర్హి కిం మహత్ కర్మ్మ కురుథ? చణ్డాలా అపి తాదృశం కిం న కుర్వ్వన్తి?
And if ye salute your brethren only, what do ye more [than others]? do not even the Gentiles the same?
48 తస్మాత్ యుష్మాకం స్వర్గస్థః పితా యథా పూర్ణో భవతి, యూయమపి తాదృశా భవత|
Ye therefore shall be perfect, as your heavenly Father is perfect.
