ਮਥਿਃ 5
1 ਅਨਨ੍ਤਰੰ ਸ ਜਨਨਿਵਹੰ ਨਿਰੀਕ੍ਸ਼਼੍ਯ ਭੂਧਰੋਪਰਿ ਵ੍ਰਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮੁਪਵਿਵੇਸ਼|
When Jesus saw the crowds following him he went up a mountain. There he sat down together with his disciples.
2 ਤਦਾਨੀਂ ਸ਼ਿਸ਼਼੍ਯੇਸ਼਼ੁ ਤਸ੍ਯ ਸਮੀਪਮਾਗਤੇਸ਼਼ੁ ਤੇਨ ਤੇਭ੍ਯ ਏਸ਼਼ਾ ਕਥਾ ਕਥ੍ਯਾਞ੍ਚਕ੍ਰੇ|
He began teaching them, saying:
3 ਅਭਿਮਾਨਹੀਨਾ ਜਨਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਤਸ੍ਤੇ ਸ੍ਵਰ੍ਗੀਯਰਾਜ੍ਯਮ੍ ਅਧਿਕਰਿਸ਼਼੍ਯਨ੍ਤਿ|
“Blessed are those who recognize they are spiritually poor, for the kingdom of heaven is theirs.
4 ਖਿਦ੍ਯਮਾਨਾ ਮਨੁਜਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤੇ ਸਾਨ੍ਤ੍ਵਨਾਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਸਨ੍ਤਿ|
Blessed are those who mourn, for they shall be comforted.
5 ਨਮ੍ਰਾ ਮਾਨਵਾਸ਼੍ਚ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤੇ ਮੇਦਿਨੀਮ੍ ਅਧਿਕਰਿਸ਼਼੍ਯਨ੍ਤਿ|
Blessed are those who are kind for they will own the whole world.
6 ਧਰ੍ੰਮਾਯ ਬੁਭੁਕ੍ਸ਼਼ਿਤਾਃ ਤ੍ਰੁʼਸ਼਼ਾਰ੍ੱਤਾਸ਼੍ਚ ਮਨੁਜਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤੇ ਪਰਿਤਰ੍ਪ੍ਸ੍ਯਨ੍ਤਿ|
Blessed are those whose greatest desire is to do what is right, for they will be satisfied.
7 ਕ੍ਰੁʼਪਾਲਵੋ ਮਾਨਵਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤੇ ਕ੍ਰੁʼਪਾਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਸ੍ਯਨ੍ਤਿ|
Blessed are those who are merciful, for they will be shown mercy.
8 ਨਿਰ੍ੰਮਲਹ੍ਰੁʼਦਯਾ ਮਨੁਜਾਸ਼੍ਚ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤ ਈਸ਼੍ਚਰੰ ਦ੍ਰਕ੍ਸ਼਼੍ਯਨ੍ਤਿ|
Blessed are those who have pure minds, for they will see God.
9 ਮੇਲਯਿਤਾਰੋ ਮਾਨਵਾ ਧਨ੍ਯਾਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤ ਈਸ਼੍ਚਰਸ੍ਯ ਸਨ੍ਤਾਨਤ੍ਵੇਨ ਵਿਖ੍ਯਾਸ੍ਯਨ੍ਤਿ|
Blessed are those who work to bring peace, for they will be called children of God.
10 ਧਰ੍ੰਮਕਾਰਣਾਤ੍ ਤਾਡਿਤਾ ਮਨੁਜਾ ਧਨ੍ਯਾ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਸ੍ਵਰ੍ਗੀਯਰਾਜ੍ਯੇ ਤੇਸ਼਼ਾਮਧਿਕਰੋ ਵਿਦ੍ਯਤੇ|
Blessed are those persecuted for what is right, for the kingdom of heaven is theirs.
11 ਯਦਾ ਮਨੁਜਾ ਮਮ ਨਾਮਕ੍ਰੁʼਤੇ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਤਾਡਯਨ੍ਤਿ ਮ੍ਰੁʼਸ਼਼ਾ ਨਾਨਾਦੁਰ੍ੱਵਾਕ੍ਯਾਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਚ, ਤਦਾ ਯੁਯੰ ਧਨ੍ਯਾਃ|
Blessed are you when people insult you and persecute you, and accuse you of all kinds of evil things because of me.
12 ਤਦਾ ਆਨਨ੍ਦਤ, ਤਥਾ ਭ੍ਰੁʼਸ਼ੰ ਹ੍ਲਾਦਧ੍ਵਞ੍ਚ, ਯਤਃ ਸ੍ਵਰ੍ਗੇ ਭੂਯਾਂਸਿ ਫਲਾਨਿ ਲਪ੍ਸ੍ਯਧ੍ਵੇ; ਤੇ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਪੁਰਾਤਨਾਨ੍ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਦ੍ਵਾਦਿਨੋ(ਅ)ਪਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਗ੍ ਅਤਾਡਯਨ੍|
Be glad, be really glad, for you will receive a great reward in heaven—for they persecuted the prophets who came before you in just the same way.
13 ਯੁਯੰ ਮੇਦਿਨ੍ਯਾਂ ਲਵਣਰੂਪਾਃ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਯਦਿ ਲਵਣਸ੍ਯ ਲਵਣਤ੍ਵਮ੍ ਅਪਯਾਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਤਤ੍ ਕੇਨ ਪ੍ਰਕਾਰੇਣ ਸ੍ਵਾਦੁਯੁਕ੍ਤੰ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ? ਤਤ੍ ਕਸ੍ਯਾਪਿ ਕਾਰ੍ੱਯਸ੍ਯਾਯੋਗ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍ ਕੇਵਲੰ ਬਹਿਃ ਪ੍ਰਕ੍ਸ਼਼ੇਪ੍ਤੁੰ ਨਰਾਣਾਂ ਪਦਤਲੇਨ ਦਲਯਿਤੁਞ੍ਚ ਯੋਗ੍ਯੰ ਭਵਤਿ|
You are the salt of the earth, but if the salt becomes tasteless, how can you make it salty again? It's good for nothing, so it's thrown out and trodden down.
14 ਯੂਯੰ ਜਗਤਿ ਦੀਪ੍ਤਿਰੂਪਾਃ, ਭੂਧਰੋਪਰਿ ਸ੍ਥਿਤੰ ਨਗਰੰ ਗੁਪ੍ਤੰ ਭਵਿਤੁੰ ਨਹਿ ਸ਼ਕ੍ਸ਼਼੍ਯਤਿ|
You are the light of the world. A city built on a hill can't be hidden.
15 ਅਪਰੰ ਮਨੁਜਾਃ ਪ੍ਰਦੀਪਾਨ੍ ਪ੍ਰਜ੍ਵਾਲ੍ਯ ਦ੍ਰੋਣਾਧੋ ਨ ਸ੍ਥਾਪਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਦੀਪਾਧਾਰੋਪਰ੍ੱਯੇਵ ਸ੍ਥਾਪਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤੇ ਦੀਪਾ ਗੇਹਸ੍ਥਿਤਾਨ੍ ਸਕਲਾਨ੍ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਯਨ੍ਤਿ|
No one lights a lamp and then puts it under a bucket. No, it's placed on a lamp-stand and it provides light to everyone in the house.
16 ਯੇਨ ਮਾਨਵਾ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਸਤ੍ਕਰ੍ੰਮਾਣਿ ਵਿਲੋਕ੍ਯ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਸ੍ਵਰ੍ਗਸ੍ਥੰ ਪਿਤਰੰ ਧਨ੍ਯੰ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸ਼਼ਾਂ ਸਮਕ੍ਸ਼਼ੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਦੀਪ੍ਤਿਸ੍ਤਾਦ੍ਰੁʼਕ੍ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤਾਮ੍|
In the same way you should let your light shine before everyone so they can see the good things you do and praise your heavenly Father.
17 ਅਹੰ ਵ੍ਯਵਸ੍ਥਾਂ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਦ੍ਵਾਕ੍ਯਞ੍ਚ ਲੋਪ੍ਤੁਮ੍ ਆਗਤਵਾਨ੍, ਇੱਥੰ ਮਾਨੁਭਵਤ, ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਲੋਪ੍ਤੁੰ ਨਾਗਤਵਾਨ੍, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸਫਲੇ ਕਰ੍ੱਤੁਮ੍ ਆਗਤੋਸ੍ਮਿ|
Don't think I came to abolish the law or the writings of the prophets. I didn't come to abolish them, but to fulfill them.
18 ਅਪਰੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਅਹੰ ਤਥ੍ਯੰ ਵਦਾਮਿ ਯਾਵਤ੍ ਵ੍ਯੋਮਮੇਦਿਨ੍ਯੋ ਰ੍ਧ੍ਵੰਸੋ ਨ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ, ਤਾਵਤ੍ ਸਰ੍ੱਵਸ੍ਮਿਨ੍ ਸਫਲੇ ਨ ਜਾਤੇ ਵ੍ਯਵਸ੍ਥਾਯਾ ਏਕਾ ਮਾਤ੍ਰਾ ਬਿਨ੍ਦੁਰੇਕੋਪਿ ਵਾ ਨ ਲੋਪ੍ਸ੍ਯਤੇ|
I assure you, until heaven and earth come to an end, not a single letter, not a single dot of the law will come to an end before everything is fulfilled.
19 ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਯੋ ਜਨ ਏਤਾਸਾਮ੍ ਆਜ੍ਞਾਨਾਮ੍ ਅਤਿਕ੍ਸ਼਼ੁਦ੍ਰਾਮ੍ ਏਕਾਜ੍ਞਾਮਪੀ ਲੰਘਤੇ ਮਨੁਜਾਂਞ੍ਚ ਤਥੈਵ ਸ਼ਿਕ੍ਸ਼਼ਯਤਿ, ਸ ਸ੍ਵਰ੍ਗੀਯਰਾਜ੍ਯੇ ਸਰ੍ੱਵੇਭ੍ਯਃ ਕ੍ਸ਼਼ੁਦ੍ਰਤ੍ਵੇਨ ਵਿਖ੍ਯਾਸ੍ਯਤੇ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਯੋ ਜਨਸ੍ਤਾਂ ਪਾਲਯਤਿ, ਤਥੈਵ ਸ਼ਿਕ੍ਸ਼਼ਯਤਿ ਚ, ਸ ਸ੍ਵਰ੍ਗੀਯਰਾਜ੍ਯੇ ਪ੍ਰਧਾਨਤ੍ਵੇਨ ਵਿਖ੍ਯਾਸ੍ਯਤੇ|
So whoever disregards the least important commandment, and teaches people to do so, will be called the least in the kingdom of heaven; but whoever practices and teaches the commandments will be called great in the kingdom of heaven.
20 ਅਪਰੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਅਹੰ ਵਦਾਮਿ, ਅਧ੍ਯਾਪਕਫਿਰੂਸ਼ਿਮਾਨਵਾਨਾਂ ਧਰ੍ੰਮਾਨੁਸ਼਼੍ਠਾਨਾਤ੍ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਧਰ੍ੰਮਾਨੁਸ਼਼੍ਠਾਨੇ ਨੋੱਤਮੇ ਜਾਤੇ ਯੂਯਮ੍ ਈਸ਼੍ਵਰੀਯਰਾਜ੍ਯੰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼਼੍ਟੁੰ ਨ ਸ਼ਕ੍ਸ਼਼੍ਯਥ|
I tell you, unless your moral rightness is more than that of the religious teachers and the Pharisees, you can never enter the kingdom of heaven.
21 ਅਪਰਞ੍ਚ ਤ੍ਵੰ ਨਰੰ ਮਾ ਵਧੀਃ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਯੋ ਨਰੰ ਹਨ੍ਤਿ, ਸ ਵਿਚਾਰਸਭਾਯਾਂ ਦਣ੍ਡਾਰ੍ਹੋ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ, ਪੂਰ੍ੱਵਕਾਲੀਨਜਨੇਭ੍ਯ ਇਤਿ ਕਥਿਤਮਾਸੀਤ੍, ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਭਿਰਸ਼੍ਰਾਵਿ|
You've heard that the law said to the people of long ago: ‘You shall not murder, and anyone who commits murder will be condemned as guilty.’
22 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ, ਯਃ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਕਾਰਣੰ ਵਿਨਾ ਨਿਜਭ੍ਰਾਤ੍ਰੇ ਕੁਪ੍ਯਤਿ, ਸ ਵਿਚਾਰਸਭਾਯਾਂ ਦਣ੍ਡਾਰ੍ਹੋ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ; ਯਃ ਕਸ਼੍ਚਿੱਚ ਸ੍ਵੀਯਸਹਜੰ ਨਿਰ੍ੱਬੋਧੰ ਵਦਤਿ, ਸ ਮਹਾਸਭਾਯਾਂ ਦਣ੍ਡਾਰ੍ਹੋ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ; ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਤ੍ਵੰ ਮੂਢ ਇਤਿ ਵਾਕ੍ਯੰ ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਸ੍ਵੀਯਭ੍ਰਾਤਰੰ ਵਕ੍ਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਨਰਕਾਗ੍ਨੌ ਸ ਦਣ੍ਡਾਰ੍ਹੋ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ| (Geenna g1067)
But I tell you, anyone who is angry with his brother will be condemned as guilty. Whoever calls his brother an idiot has to answer to the council, but whoever verbally abuses others is liable to the fire of judgment. (Geenna g1067)
23 ਅਤੋ ਵੇਦ੍ਯਾਃ ਸਮੀਪੰ ਨਿਜਨੈਵੇਦ੍ਯੇ ਸਮਾਨੀਤੇ(ਅ)ਪਿ ਨਿਜਭ੍ਰਾਤਰੰ ਪ੍ਰਤਿ ਕਸ੍ਮਾੱਚਿਤ੍ ਕਾਰਣਾਤ੍ ਤ੍ਵੰ ਯਦਿ ਦੋਸ਼਼ੀ ਵਿਦ੍ਯਸੇ, ਤਦਾਨੀਂ ਤਵ ਤਸ੍ਯ ਸ੍ਮ੍ਰੁʼਤਿ ਰ੍ਜਾਯਤੇ ਚ,
If you're at the altar making an offering, and remember that your brother has something against you,
24 ਤਰ੍ਹਿ ਤਸ੍ਯਾ ਵੇਦ੍ਯਾਃ ਸਮੀਪੇ ਨਿਜਨੈਵੈਦ੍ਯੰ ਨਿਧਾਯ ਤਦੈਵ ਗਤ੍ਵਾ ਪੂਰ੍ੱਵੰ ਤੇਨ ਸਾਰ੍ੱਧੰ ਮਿਲ, ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਆਗਤ੍ਯ ਨਿਜਨੈਵੇਦ੍ਯੰ ਨਿਵੇਦਯ|
leave your offering on the altar and go and make peace with him first, and afterwards come back and make your offering.
25 ਅਨ੍ਯਞ੍ਚ ਯਾਵਤ੍ ਵਿਵਾਦਿਨਾ ਸਾਰ੍ੱਧੰ ਵਰ੍ਤ੍ਮਨਿ ਤਿਸ਼਼੍ਠਸਿ, ਤਾਵਤ੍ ਤੇਨ ਸਾਰ੍ੱਧੰ ਮੇਲਨੰ ਕੁਰੁ; ਨੋ ਚੇਤ੍ ਵਿਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਯਿਤੁਃ ਸਮੀਪੇ ਤ੍ਵਾਂ ਸਮਰ੍ਪਯਤਿ ਵਿਚਾਰਯਿਤਾ ਚ ਰਕ੍ਸ਼਼ਿਣਃ ਸੰਨਿਧੌ ਸਮਰ੍ਪਯਤਿ ਤਦਾ ਤ੍ਵੰ ਕਾਰਾਯਾਂ ਬਧ੍ਯੇਥਾਃ|
While you're on the way to court with your opponent, make sure you settle things quickly. Otherwise your opponent might hand you over to the judge, and the judge will hand you over to the court official, and you will be thrown into jail.
26 ਤਰ੍ਹਿ ਤ੍ਵਾਮਹੰ ਤਥ੍ਥੰ ਬ੍ਰਵੀਮਿ, ਸ਼ੇਸ਼਼ਕਪਰ੍ਦਕੇ(ਅ)ਪਿ ਨ ਪਰਿਸ਼ੋਧਿਤੇ ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਸ੍ਥਾਨਾਤ੍ ਕਦਾਪਿ ਬਹਿਰਾਗਨ੍ਤੁੰ ਨ ਸ਼ਕ੍ਸ਼਼੍ਯਸਿ|
I tell you the truth: you won't get out of there until you've paid every last penny.
27 ਅਪਰੰ ਤ੍ਵੰ ਮਾ ਵ੍ਯਭਿਚਰ, ਯਦੇਤਦ੍ ਵਚਨੰ ਪੂਰ੍ੱਵਕਾਲੀਨਲੋਕੇਭ੍ਯਃ ਕਥਿਤਮਾਸੀਤ੍, ਤਦ੍ ਯੂਯੰ ਸ਼੍ਰੁਤਵਨ੍ਤਃ;
You've heard that the law said, ‘Do not commit adultery.’
28 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ, ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਕਾਮਤਃ ਕਾਞ੍ਚਨ ਯੋਸ਼਼ਿਤੰ ਪਸ਼੍ਯਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਸ ਮਨਸਾ ਤਦੈਵ ਵ੍ਯਭਿਚਰਿਤਵਾਨ੍|
But I tell you that everyone who looks lustfully at a woman has already committed adultery with her in his mind.
29 ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਤਵ ਦਕ੍ਸ਼਼ਿਣੰ ਨੇਤ੍ਰੰ ਯਦਿ ਤ੍ਵਾਂ ਬਾਧਤੇ, ਤਰ੍ਹਿ ਤੰਨੇਤ੍ਰਮ੍ ਉਤ੍ਪਾਟ੍ਯ ਦੂਰੇ ਨਿਕ੍ਸ਼਼ਿਪ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤਵ ਸਰ੍ੱਵਵਪੁਸ਼਼ੋ ਨਰਕੇ ਨਿਕ੍ਸ਼਼ੇਪਾਤ੍ ਤਵੈਕਾਙ੍ਗਸ੍ਯ ਨਾਸ਼ੋ ਵਰੰ| (Geenna g1067)
If your right eye leads you to sin, then tear it out and throw it away, because it's better to lose one part of your body than to have your whole body thrown into the fire of judgment. (Geenna g1067)
30 ਯਦ੍ਵਾ ਤਵ ਦਕ੍ਸ਼਼ਿਣਃ ਕਰੋ ਯਦਿ ਤ੍ਵਾਂ ਬਾਧਤੇ, ਤਰ੍ਹਿ ਤੰ ਕਰੰ ਛਿੱਤ੍ਵਾ ਦੂਰੇ ਨਿਕ੍ਸ਼਼ਿਪ, ਯਤਃ ਸਰ੍ੱਵਵਪੁਸ਼਼ੋ ਨਰਕੇ ਨਿਕ੍ਸ਼਼ੇਪਾਤ੍ ਏਕਾਙ੍ਗਸ੍ਯ ਨਾਸ਼ੋ ਵਰੰ| (Geenna g1067)
If your right hand leads you to sin, then cut it off and throw it away, for it's better for you to lose one of your limbs than for your whole body to go into the fire of judgment. (Geenna g1067)
31 ਉਕ੍ਤਮਾਸ੍ਤੇ, ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਨ੍ ਨਿਜਜਾਯਾਂ ਪਰਿਤ੍ਯਕ੍ੱਤੁਮ੍ ਇੱਛਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਸ ਤਸ੍ਯੈ ਤ੍ਯਾਗਪਤ੍ਰੰ ਦਦਾਤੁ|
The law also said, ‘If a man divorces his wife, he should give her a certificate of divorce.’
32 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵ੍ਯਾਹਰਾਮਿ, ਵ੍ਯਭਿਚਾਰਦੋਸ਼਼ੇ ਨ ਜਾਤੇ ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਨ੍ ਨਿਜਜਾਯਾਂ ਪਰਿਤ੍ਯਜਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਸ ਤਾਂ ਵ੍ਯਭਿਚਾਰਯਤਿ; ਯਸ਼੍ਚ ਤਾਂ ਤ੍ਯਕ੍ਤਾਂ ਸ੍ਤ੍ਰਿਯੰ ਵਿਵਹਤਿ, ਸੋਪਿ ਵ੍ਯਭਿਚਰਤਿ|
But I tell you that any man who divorces his wife except for sexual immorality causes her to commit adultery, and whoever marries a divorced woman commits adultery.
33 ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਤ੍ਵੰ ਮ੍ਰੁʼਸ਼਼ਾ ਸ਼ਪਥਮ੍ ਨ ਕੁਰ੍ੱਵਨ੍ ਈਸ਼੍ਚਰਾਯ ਨਿਜਸ਼ਪਥੰ ਪਾਲਯ, ਪੂਰ੍ੱਵਕਾਲੀਨਲੋਕੇਭ੍ਯੋ ਯੈਸ਼਼ਾ ਕਥਾ ਕਥਿਤਾ, ਤਾਮਪਿ ਯੂਯੰ ਸ਼੍ਰੁਤਵਨ੍ਤਃ|
And again, you've heard that the law said to the people of long ago, ‘You shall not perjure yourself. Instead make sure you keep the oaths you swear to the Lord.’
34 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ, ਕਮਪਿ ਸ਼ਪਥੰ ਮਾ ਕਾਰ੍ਸ਼਼੍ਟ, ਅਰ੍ਥਤਃ ਸ੍ਵਰ੍ਗਨਾਮ੍ਨਾ ਨ, ਯਤਃ ਸ ਈਸ਼੍ਵਰਸ੍ਯ ਸਿੰਹਾਸਨੰ;
But I tell you, don't swear at all. Don't swear by heaven, because it's the throne of God.
35 ਪ੍ਰੁʼਥਿਵ੍ਯਾ ਨਾਮ੍ਨਾਪਿ ਨ, ਯਤਃ ਸਾ ਤਸ੍ਯ ਪਾਦਪੀਠੰ; ਯਿਰੂਸ਼ਾਲਮੋ ਨਾਮ੍ਨਾਪਿ ਨ, ਯਤਃ ਸਾ ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਯ ਪੁਰੀ;
Don't swear by the earth, because it's God's footstool. Don't swear by Jerusalem, because it's the city of the great King.
36 ਨਿਜਸ਼ਿਰੋਨਾਮ੍ਨਾਪਿ ਨ, ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਤਸ੍ਯੈਕੰ ਕਚਮਪਿ ਸਿਤਮ੍ ਅਸਿਤੰ ਵਾ ਕਰ੍ੱਤੁੰ ਤ੍ਵਯਾ ਨ ਸ਼ਕ੍ਯਤੇ|
Don't even swear by your head, because you're not able to make a single hair white or black.
37 ਅਪਰੰ ਯੂਯੰ ਸੰਲਾਪਸਮਯੇ ਕੇਵਲੰ ਭਵਤੀਤਿ ਨ ਭਵਤੀਤਿ ਚ ਵਦਤ ਯਤ ਇਤੋ(ਅ)ਧਿਕੰ ਯਤ੍ ਤਤ੍ ਪਾਪਾਤ੍ਮਨੋ ਜਾਯਤੇ|
Simply say yes or no—more than this comes from the evil one.
38 ਅਪਰੰ ਲੋਚਨਸ੍ਯ ਵਿਨਿਮਯੇਨ ਲੋਚਨੰ ਦਨ੍ਤਸ੍ਯ ਵਿਨਿਮਯੇਨ ਦਨ੍ਤਃ ਪੂਰ੍ੱਵਕ੍ਤਮਿਦੰ ਵਚਨਞ੍ਚ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਭਿਰਸ਼੍ਰੂਯਤ|
You've heard that the law said, ‘An eye for an eye, and a tooth for a tooth.’
39 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ ਯੂਯੰ ਹਿੰਸਕੰ ਨਰੰ ਮਾ ਵ੍ਯਾਘਾਤਯਤ| ਕਿਨ੍ਤੁ ਕੇਨਚਿਤ੍ ਤਵ ਦਕ੍ਸ਼਼ਿਣਕਪੋਲੇ ਚਪੇਟਾਘਾਤੇ ਕ੍ਰੁʼਤੇ ਤੰ ਪ੍ਰਤਿ ਵਾਮੰ ਕਪੋਲਞ੍ਚ ਵ੍ਯਾਘੋਟਯ|
But I tell you, don't resist someone who is evil. If someone slaps you on the right cheek, turn the other cheek to them as well.
40 ਅਪਰੰ ਕੇਨਚਿਤ੍ ਤ੍ਵਯਾ ਸਾਰ੍ਧ੍ਦੰ ਵਿਵਾਦੰ ਕ੍ਰੁʼਤ੍ਵਾ ਤਵ ਪਰਿਧੇਯਵਸਨੇ ਜਿਘ੍ਰੁʼਤਿਤੇ ਤਸ੍ਮਾਯੁੱਤਰੀਯਵਸਨਮਪਿ ਦੇਹਿ|
If someone wants to sue you in court and takes your shirt, give them your coat too.
41 ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਤ੍ਵਾਂ ਕ੍ਰੋਸ਼ਮੇਕੰ ਨਯਨਾਰ੍ਥੰ ਅਨ੍ਯਾਯਤੋ ਧਰਤਿ, ਤਦਾ ਤੇਨ ਸਾਰ੍ਧ੍ਦੰ ਕ੍ਰੋਸ਼ਦ੍ਵਯੰ ਯਾਹਿ|
If someone demands that you go one mile, go with them two.
42 ਯਸ਼੍ਚ ਮਾਨਵਸ੍ਤ੍ਵਾਂ ਯਾਚਤੇ, ਤਸ੍ਮੈ ਦੇਹਿ, ਯਦਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਤੁਭ੍ਯੰ ਧਾਰਯਿਤੁਮ੍ ਇੱਛਤਿ, ਤਰ੍ਹਿ ਤੰ ਪ੍ਰਤਿ ਪਰਾਂਮੁਖੋ ਮਾ ਭੂਃ|
Give to those who ask you, and don't turn away those who want to borrow from you.
43 ਨਿਜਸਮੀਪਵਸਿਨਿ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਰੁ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸ਼ਤ੍ਰੁੰ ਪ੍ਰਤਿ ਦ੍ਵੇਸ਼਼ੰ ਕੁਰੁ, ਯਦੇਤਤ੍ ਪੁਰੋਕ੍ਤੰ ਵਚਨੰ ਏਤਦਪਿ ਯੂਯੰ ਸ਼੍ਰੁਤਵਨ੍ਤਃ|
You've heard that the law said, ‘Love your neighbor and hate your enemy.’
44 ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਹੰ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਵਦਾਮਿ, ਯੂਯੰ ਰਿਪੁੱਵਪਿ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਰੁਤ, ਯੇ ਚ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਸ਼ਪਨ੍ਤੇ, ਤਾਨ, ਆਸ਼ਿਸ਼਼ੰ ਵਦਤ, ਯੇ ਚ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਰੁʼਤੀਯਨ੍ਤੇ, ਤੇਸ਼਼ਾਂ ਮਙ੍ਗਲੰ ਕੁਰੁਤ, ਯੇ ਚ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਨ੍ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਾਡਯਨ੍ਤਿ ਚ, ਤੇਸ਼਼ਾਂ ਕ੍ਰੁʼਤੇ ਪ੍ਰਾਰ੍ਥਯਧ੍ਵੰ|
But I tell you, love your enemies and pray for those who persecute you,
45 ਤਤ੍ਰ ਯਃ ਸਤਾਮਸਤਾਞ੍ਚੋਪਰਿ ਪ੍ਰਭਾਕਰਮ੍ ਉਦਾਯਯਤਿ, ਤਥਾ ਧਾਰ੍ੰਮਿਕਾਨਾਮਧਾਰ੍ੰਮਿਕਾਨਾਞ੍ਚੋਪਰਿ ਨੀਰੰ ਵਰ੍ਸ਼਼ਯਤਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਸ਼ੋ ਯੋ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਸ੍ਵਰ੍ਗਸ੍ਥਃ ਪਿਤਾ, ਯੂਯੰ ਤਸ੍ਯੈਵ ਸਨ੍ਤਾਨਾ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਥ|
so you may become children of your heavenly Father. For his sun shines on both the good and the bad; and he makes the rain fall on both those who do right and those who do wrong.
46 ਯੇ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਸੁ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਰ੍ੱਵਨ੍ਤਿ, ਯੂਯੰ ਯਦਿ ਕੇਵਲੰ ਤੇੱਵੇਵ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਰੁਥ, ਤਰ੍ਹਿ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਕਿੰ ਫਲੰ ਭਵਿਸ਼਼੍ਯਤਿ? ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਅਪਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਸ਼ੰ ਕਿੰ ਨ ਕੁਰ੍ੱਵਨ੍ਤਿ?
For if you only love those who love you, what reward do you have? Don't even the tax-collectors do that?
47 ਅਪਰੰ ਯੂਯੰ ਯਦਿ ਕੇਵਲੰ ਸ੍ਵੀਯਭ੍ਰਾਤ੍ਰੁʼਤ੍ਵੇਨ ਨਮਤ, ਤਰ੍ਹਿ ਕਿੰ ਮਹਤ੍ ਕਰ੍ੰਮ ਕੁਰੁਥ? ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਅਪਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਸ਼ੰ ਕਿੰ ਨ ਕੁਰ੍ੱਵਨ੍ਤਿ?
If you only speak kindly to your family, what more are you doing than anyone else? Even the heathen do that!
48 ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਯੁਸ਼਼੍ਮਾਕੰ ਸ੍ਵਰ੍ਗਸ੍ਥਃ ਪਿਤਾ ਯਥਾ ਪੂਰ੍ਣੋ ਭਵਤਿ, ਯੂਯਮਪਿ ਤਾਦ੍ਰੁʼਸ਼ਾ ਭਵਤ|
Grow up and become completely trustworthy, just as your heavenly Father is trustworthy.
