លូកះ 6
1 អចរញ្ច បវ៌្វណោ ទ្វិតីយទិនាត៑ បរំ ប្រថមវិឝ្រាមវារេ ឝស្យក្ឞេត្រេណ យីឝោគ៌មនកាលេ តស្យ ឝិឞ្យាះ កណិឝំ ឆិត្ត្វា ករេឞុ មទ៌្ទយិត្វា ខាទិតុមារេភិរេ។
Sucedió que un sábado, mientras Jesús caminaba por los campos de trigo, sus discípulos comenzaron a recoger algunas espigas, frotándolas en sus manos, y las comían.
2 តស្មាត៑ កិយន្តះ ផិរូឝិនស្តានវទន៑ វិឝ្រាមវារេ យត៑ កម៌្ម ន កត៌្តវ្យំ តត៑ កុតះ កុរុថ?
Entonces algunos de los fariseos lo cuestionaron, diciéndole: “¿Por qué están ustedes haciendo lo que no está permitido hacer en sábado?”
3 យីឝុះ ប្រត្យុវាច ទាយូទ៑ តស្យ សង្គិនឝ្ច ក្ឞុធាត៌្តាះ កិំ ចក្រុះ ស កថម៑ ឦឝ្វរស្យ មន្ទិរំ ប្រវិឝ្យ
Jesús respondió: “¿Ustedes nunca han leído lo que David hizo cuando él y sus hombres tuvieron hambre?
4 យេ ទឝ៌នីយាះ បូបា យាជកាន៑ វិនាន្យស្យ កស្យាប្យភោជនីយាស្តានានីយ ស្វយំ ពុភជេ សង្គិភ្យោបិ ទទៅ តត៑ កិំ យុឞ្មាភិះ កទាបិ នាបាឋិ?
¿Y cómo entró a la casa de Dios y tomó el pan consagrado? Lo comió, y lo dio a comer a sus hombres también. Eso tampoco está permitido. El pan consagrado es solo para los sacerdotes”.
5 បឝ្ចាត៑ ស តានវទត៑ មនុជសុតោ វិឝ្រាមវារស្យាបិ ប្រភុ រ្ភវតិ។
Entonces les dijo: “El Hijo del hombre es Señor del sábado”.
6 អនន្តរម៑ អន្យវិឝ្រាមវារេ ស ភជនគេហំ ប្រវិឝ្យ សមុបទិឝតិ។ តទា តត្ស្ថានេ ឝុឞ្កទក្ឞិណករ ឯកះ បុមាន៑ ឧបតស្ថិវាន៑។
Aconteció que otro sábado Jesús entró a enseñar en la sinagoga. Y había allí un hombre que tenía su mano derecha lisiada.
7 តស្មាទ៑ អធ្យាបកាះ ផិរូឝិនឝ្ច តស្មិន៑ ទោឞមារោបយិតុំ ស វិឝ្រាមវារេ តស្យ ស្វាស្ថ្យំ ករោតិ នវេតិ ប្រតីក្ឞិតុមារេភិរេ។
Los maestros religiosos y los fariseos estaban observando a Jesús atentamente para ver si sanaría en sábado. Porque ellos querían encontrar algún motivo para acusarlo.
8 តទា យីឝុស្តេឞាំ ចិន្តាំ វិទិត្វា តំ ឝុឞ្កករំ បុមាំសំ ប្រោវាច, ត្វមុត្ថាយ មធ្យស្ថានេ តិឞ្ឋ។
Pero Jesús sabía lo que había en sus mentes. Entonces le dijo al hombre con la mano lisiada: “Levántate, y ponte en pie aquí delante de todos”. Y el hombre se levantó y se quedó allí en pie.
9 តស្មាត៑ តស្មិន៑ ឧត្ថិតវតិ យីឝុស្តាន៑ វ្យាជហារ, យុឞ្មាន៑ ឥមាំ កថាំ ប្ឫច្ឆាមិ, វិឝ្រាមវារេ ហិតម៑ អហិតំ វា, ប្រាណរក្ឞណំ ប្រាណនាឝនំ វា, ឯតេឞាំ កិំ កម៌្មករណីយម៑?
Entonces Jesús se dio vuelta hacia ellos y dijo: “Permítanme hacerles una pregunta: ¿Es legal hacer el bien en sábado, o el mal? ¿Salvar vidas o destruirlas?”
10 បឝ្ចាត៑ ចតុទ៌ិក្ឞុ សវ៌្វាន៑ វិលោក្យ តំ មានវំ ពភាឞេ, និជករំ ប្រសារយ; តតស្តេន តថា ក្ឫត ឥតរករវត៑ តស្យ ហស្តះ ស្វស្ថោភវត៑។
Y miró a su alrededor a todos los que estaban allí. Entonces le dijo al hombre: “Extiende tu mano”. Y el hombre lo hizo, y su mano volvió a estar como nueva.
11 តស្មាត៑ តេ ប្រចណ្ឌកោបាន្វិតា យីឝុំ កិំ ករិឞ្យន្តីតិ បរស្បរំ ប្រមន្ត្រិតាះ។
Pero ellos se enfurecieron, y comenzaron a analizar respecto a lo que podrían hacerle a Jesús.
12 តតះ បរំ ស បវ៌្វតមារុហ្យេឝ្វរមុទ្ទិឝ្យ ប្រាត៌្ហយមានះ ក្ឫត្ស្នាំ រាត្រិំ យាបិតវាន៑។
Un día, poco tiempo después, Jesús subió a una montaña para orar. Allí se quedó toda la noche, orando a Dios.
13 អថ ទិនេ សតិ ស សវ៌្វាន៑ ឝិឞ្យាន៑ អាហូតវាន៑ តេឞាំ មធ្យេ
Cuando llegó la mañana, reunió a sus discípulos, y eligió a doce de ellos. Estos son los nombres de los apóstoles:
14 បិតរនាម្នា ខ្យាតះ ឝិមោន៑ តស្យ ភ្រាតា អាន្ទ្រិយឝ្ច យាកូព៑ យោហន៑ ច ផិលិប៑ ពត៌្ហលមយឝ្ច
Simón (también llamado Pedro por Jesús), Andrés su hermano, Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé,
15 មថិះ ថោមា អាល្ផីយស្យ បុត្រោ យាកូព៑ ជ្វលន្តនាម្នា ខ្យាតះ ឝិមោន្
Mateo, Tomás, Santiago el hijo de Alfeo, Simón el Revolucionario,
16 ច យាកូពោ ភ្រាតា យិហូទាឝ្ច តំ យះ បរករេឞុ សមប៌យិឞ្យតិ ស ឦឞ្ករីយោតីយយិហូទាឝ្ចៃតាន៑ ទ្វាទឝ ជនាន៑ មនោនីតាន៑ ក្ឫត្វា ស ជគ្រាហ តថា ប្រេរិត ឥតិ តេឞាំ នាម ចការ។
Judas el hijo de Santiago, y Judas Iscariote (quien llegó a ser el traidor).
17 តតះ បរំ ស តៃះ សហ បវ៌្វតាទវរុហ្យ ឧបត្យកាយាំ តស្ថៅ តតស្តស្យ ឝិឞ្យសង្ឃោ យិហូទាទេឝាទ៑ យិរូឝាលមឝ្ច សោរះ សីទោនឝ្ច ជលធេ រោធសោ ជននិហាឝ្ច ឯត្យ តស្យ កថាឝ្រវណាត៌្ហំ រោគមុក្ត្យត៌្ហញ្ច តស្យ សមីបេ តស្ថុះ។
Jesús descendió de la montaña con ellos, y se detuvo en un lugar donde había una gran llanura. Estaban rodeados de una multitud de discípulos y muchas otras personas de toda Judea, de Jerusalén y de la costa de Tiro y Sidón. Y se habían reunido para escucharlo y para que los sanara de sus enfermedades.
18 អមេធ្យភូតគ្រស្តាឝ្ច តន្និកដមាគត្យ ស្វាស្ថ្យំ ប្រាបុះ។
Los que estaban aquejados por espíritus malignos también eran sanados.
19 សវ៌្វេឞាំ ស្វាស្ថ្យករណប្រភាវស្យ ប្រកាឝិតត្វាត៑ សវ៌្វេ លោកា ឯត្យ តំ ស្ប្រឞ្ដុំ យេតិរេ។
Todos los que estaban en la multitud intentaban tocarlo, porque de él salía poder y los sanaba a todos.
20 បឝ្ចាត៑ ស ឝិឞ្យាន៑ ប្រតិ ទ្ឫឞ្ដិំ កុត្វា ជគាទ, ហេ ទរិទ្រា យូយំ ធន្យា យត ឦឝ្វរីយេ រាជ្យេ វោៜធិការោស្តិ។
Mirando a sus discípulos, Jesús les dijo:
21 ហេ អធុនា ក្ឞុធិតលោកា យូយំ ធន្យា យតោ យូយំ តប៌្ស្យថ; ហេ ឥហ រោទិនោ ជនា យូយំ ធន្យា យតោ យូយំ ហសិឞ្យថ។
“Cuán felices ustedes los pobres, porque el reino de Dios es de ustedes. Cuán felices ustedes los que ahora tienen hambre, porque comerán todo lo que necesiten. Cuán felices ustedes los que ahora están llorando, porque reirán.
22 យទា លោកា មនុឞ្យសូនោ រ្នាមហេតោ រ្យុឞ្មាន៑ ឫតីយិឞ្យន្តេ ប្ឫថក៑ ក្ឫត្វា និន្ទិឞ្យន្តិ, អធមានិវ យុឞ្មាន៑ ស្វសមីបាទ៑ ទូរីករិឞ្យន្តិ ច តទា យូយំ ធន្យាះ។
“Cuán felices ustedes cuando la gente los odie, los rechace, los insulte y maldiga sus nombres por mí, que soy el Hijo del hombre.
23 ស្វគ៌េ យុឞ្មាកំ យថេឞ្ដំ ផលំ ភវិឞ្យតិ, ឯតទត៌្ហំ តស្មិន៑ ទិនេ ប្រោល្លសត អានន្ទេន ន្ឫត្យត ច, តេឞាំ បូវ៌្វបុរុឞាឝ្ច ភវិឞ្យទ្វាទិនះ ប្រតិ តថៃវ វ្យវាហរន៑។
Cuando llegue ese día, estén felices. Salten de alegría porque es grande la recompensa que tienen ustedes en el cielo. No olviden que los ancestros de ellos también maltrataron así a los profetas.
24 កិន្តុ ហា ហា ធនវន្តោ យូយំ សុខំ ប្រាប្នុត។ ហន្ត បរិត្ឫប្តា យូយំ ក្ឞុធិតា ភវិឞ្យថ;
“Pero cuánto pesar por ustedes los ricos, porque ya tienen su recompensa.
25 ឥហ ហសន្តោ យូយំ វត យុឞ្មាភិះ ឝោចិតវ្យំ រោទិតវ្យញ្ច។
Cuánto pesar por los que ahora están saciados, porque estarán hambrientos. Cuánto pesar por ustedes los que ahora ríen, porque llorarán y se lamentarán.
26 សវ៌្វៃលាកៃ រ្យុឞ្មាកំ សុខ្យាតៅ ក្ឫតាយាំ យុឞ្មាកំ ទុគ៌តិ រ្ភវិឞ្យតិ យុឞ្មាកំ បូវ៌្វបុរុឞា ម្ឫឞាភវិឞ្យទ្វាទិនះ ប្រតិ តទ្វត៑ ក្ឫតវន្តះ។
Cuánto pesar por ustedes cuando todos los alaben. No olviden que sus ancestros también alabaron de esta manera a los falsos profetas.
27 ហេ ឝ្រោតារោ យុឞ្មភ្យមហំ កថយាមិ, យូយំ ឝត្រុឞុ ប្រីយធ្វំ យេ ច យុឞ្មាន៑ ទ្វិឞន្តិ តេឞាមបិ ហិតំ កុរុត។
“Pero yo les digo a todos ustedes que están oyendo: Amen a sus enemigos. Hagan el bien a quienes los odian.
28 យេ ច យុឞ្មាន៑ ឝបន្តិ តេភ្យ អាឝិឞំ ទត្ត យេ ច យុឞ្មាន៑ អវមន្យន្តេ តេឞាំ មង្គលំ ប្រាត៌្ហយធ្វំ។
Bendigan a quienes los maldicen. Oren por quienes los maltratan.
29 យទិ កឝ្ចិត៑ តវ កបោលេ ចបេដាឃាតំ ករោតិ តហ៌ិ តំ ប្រតិ កបោលម៑ អន្យំ បរាវត៌្ត្យ សម្មុខីកុរុ បុនឝ្ច យទិ កឝ្ចិត៑ តវ គាត្រីយវស្ត្រំ ហរតិ តហ៌ិ តំ បរិធេយវស្ត្រម៑ អបិ គ្រហីតុំ មា វារយ។
Si alguien los golpea en la mejilla, pongan la otra. Si alguien les quita el abrigo, no se opongan a que les quiten su camisa.
30 យស្ត្វាំ យាចតេ តស្មៃ ទេហិ, យឝ្ច តវ សម្បត្តិំ ហរតិ តំ មា យាចស្វ។
Den a cualquiera que les pida. Si alguien les quita algo, no lo pidan de vuelta.
31 បរេភ្យះ ស្វាន៑ ប្រតិ យថាចរណម៑ អបេក្ឞធ្វេ បរាន៑ ប្រតិ យូយមបិ តថាចរត។
Hagan con otros lo que quieren que hagan con ustedes.
32 យេ ជនា យុឞ្មាសុ ប្រីយន្តេ កេវលំ តេឞុ ប្រីយមាណេឞុ យុឞ្មាកំ កិំ ផលំ? បាបិលោកា អបិ ស្វេឞុ ប្រីយមាណេឞុ ប្រីយន្តេ។
“Si ustedes aman a quienes los aman, ¿por qué merecerían algún crédito por ello? Hasta los pecadores aman a quienes los aman.
33 យទិ ហិតការិណ ឯវ ហិតំ កុរុថ តហ៌ិ យុឞ្មាកំ កិំ ផលំ? បាបិលោកា អបិ តថា កុវ៌្វន្តិ។
Si ustedes hacen el bien a quienes les hacen el bien, ¿Por qué merecerían algún crédito por eso también? Los pecadores también hacen eso.
34 យេភ្យ ឫណបរិឝោធស្យ ប្រាប្តិប្រត្យាឝាស្តេ កេវលំ តេឞុ ឫណេ សមប៌ិតេ យុឞ្មាកំ កិំ ផលំ? បុនះ ប្រាប្ត្យាឝយា បាបីលោកា អបិ បាបិជនេឞុ ឫណម៑ អប៌យន្តិ។
Si ustedes prestan dinero para que se lo devuelvan, ¿Por qué merecerían crédito por ello? Los pecadores también prestan dinero a otros pecadores, esperando que les devuelvan lo que prestaron.
35 អតោ យូយំ រិបុឞ្វបិ ប្រីយធ្វំ, បរហិតំ កុរុត ច; បុនះ ប្រាប្ត្យាឝាំ ត្យក្ត្វា ឫណមប៌យត, តថា ក្ឫតេ យុឞ្មាកំ មហាផលំ ភវិឞ្យតិ, យូយញ្ច សវ៌្វប្រធានស្យ សន្តានា ឥតិ ខ្យាតិំ ប្រាប្ស្យថ, យតោ យុឞ្មាកំ បិតា ក្ឫតឃ្នានាំ ទុវ៌្ដត្តានាញ្ច ហិតមាចរតិ។
No. Amen a sus enemigos, háganles el bien, y presten sin esperar que les paguen. Entonces recibirán una gran recompensa, y ustedes serán los hijos del Altísimo, porque él es bueno con los ingratos y los malvados.
36 អត ឯវ ស យថា ទយាលុ រ្យូយមបិ តាទ្ឫឝា ទយាលវោ ភវត។
Sean compasivos, como su Padre lo es.
37 អបរញ្ច បរាន៑ ទោឞិណោ មា កុរុត តស្មាទ៑ យូយំ ទោឞីក្ឫតា ន ភវិឞ្យថ; អទណ្ឌ្យាន៑ មា ទណ្ឌយត តស្មាទ៑ យូយមបិ ទណ្ឌំ ន ប្រាប្ស្យថ; បរេឞាំ ទោឞាន៑ ក្ឞមធ្វំ តស្មាទ៑ យុឞ្មាកមបិ ទោឞាះ ក្ឞមិឞ្យន្តេ។
“No juzguen, y ustedes tampoco serán juzgados; no condenen, y ustedes no serán condenados; perdonen, y serán perdonados;
38 ទានានិទត្ត តស្មាទ៑ យូយំ ទានានិ ប្រាប្ស្យថ, វរញ្ច លោកាះ បរិមាណបាត្រំ ប្រទលយ្យ សញ្ចាល្យ ប្រោញ្ចាល្យ បរិបូយ៌្យ យុឞ្មាកំ ក្រោឌេឞុ សមប៌យិឞ្យន្តិ; យូយំ យេន បរិមាណេន បរិមាថ តេនៃវ បរិមាណេន យុឞ្មត្ក្ឫតេ បរិមាស្យតេ។
den, y recibirán de vuelta con generosidad. ¡Cuando a ustedes les den, será apretado, para que haya lugar para más, y estará desbordándose y derramándose en sus regazos! Porque lo mucho que ustedes den, determinará lo mucho que recibirán”.
39 អថ ស តេភ្យោ ទ្ឫឞ្ដាន្តកថាមកថយត៑, អន្ធោ ជនះ កិមន្ធំ បន្ថានំ ទឝ៌យិតុំ ឝក្នោតិ? តស្មាទ៑ ឧភាវបិ កិំ គត៌្តេ ន បតិឞ្យតះ?
Entonces ilustró este tema así: “¿Acaso puede un ciego guiar a otro ciego? ¿No caerían ambos en una zanja?
40 គុរោះ ឝិឞ្យោ ន ឝ្រេឞ្ឋះ កិន្តុ ឝិឞ្យេ សិទ្ធេ សតិ ស គុរុតុល្យោ ភវិតុំ ឝក្នោតិ។
¿Acaso los estudiantes saben más que el maestro? Solo cuando lo hayan aprendido todo, entonces serán semejantes a su maestro.
41 អបរញ្ច ត្វំ ស្វចក្ឞុឞិ នាសាម៑ អទ្ឫឞ្ដ្វា តវ ភ្រាតុឝ្ចក្ឞុឞិ យត្ត្ឫណមស្តិ តទេវ កុតះ បឝ្យមិ?
¿Por qué te preocupas por la astilla que está en el ojo de tu hermano, cuando ni siquiera te das cuenta del tronco que está en tu propio ojo?
42 ស្វចក្ឞុឞិ យា នាសា វិទ្យតេ តាម៑ អជ្ញាត្វា, ភ្រាតស្តវ នេត្រាត៑ ត្ឫណំ ពហិះ ករោមីតិ វាក្យំ ភ្រាតរំ កថំ វក្តុំ ឝក្នោឞិ? ហេ កបដិន៑ បូវ៌្វំ ស្វនយនាត៑ នាសាំ ពហិះ កុរុ តតោ ភ្រាតុឝ្ចក្ឞុឞស្ត្ឫណំ ពហិះ កត៌្តុំ សុទ្ឫឞ្ដិំ ប្រាប្ស្យសិ។
¿Cómo puedes decirle a tu hermano: ‘Hermano, déjame sacar la astilla que tienes en tu ojo,’ cuando ni siquiera ves la tronco que tienes en tu propio ojo? ¡Hipócrita! Saca primero la tronco que tienes en tu ojo, y entonces podrás ver suficientemente bien para sacar la astilla del ojo de tu hermano.
43 អន្យញ្ច ឧត្តមស្តរុះ កទាបិ ផលមនុត្តមំ ន ផលតិ, អនុត្តមតរុឝ្ច ផលមុត្តមំ ន ផលតិ ការណាទតះ ផលៃស្តរវោ ជ្ញាយន្តេ។
“Un buen árbol no produce frutos malos, y un árbol malo no produce frutos buenos.
44 កណ្ដកិបាទបាត៑ កោបិ ឧឌុម្ពរផលានិ ន បាតយតិ តថា ឝ្ឫគាលកោលិវ្ឫក្ឞាទបិ កោបិ ទ្រាក្ឞាផលំ ន បាតយតិ។
Ustedes reconocen un árbol por los frutos que produce. Nadie recoge higos de un arbusto con espinas, ni cosecha uvas de una zarza.
45 តទ្វត៑ សាធុលោកោៜន្តះករណរូបាត៑ សុភាណ្ឌាគារាទ៑ ឧត្តមានិ ទ្រវ្យាណិ ពហិះ ករោតិ, ទុឞ្ដោ លោកឝ្ចាន្តះករណរូបាត៑ កុភាណ្ឌាគារាត៑ កុត្សិតានិ ទ្រវ្យាណិ និគ៌មយតិ យតោៜន្តះករណានាំ បូណ៌ភាវានុរូបាណិ វចាំសិ មុខាន្និគ៌ច្ឆន្តិ។
La gente buena produce lo que es bueno de las cosas buenas que ellos atesoran de lo que guardan por dentro. Las personas malas producen cosas malas de lo malo que guardan dentro de ellos. Lo que llena las mentes de las personas se evidencia en lo que dicen.
46 អបរញ្ច មមាជ្ញានុរូបំ នាចរិត្វា កុតោ មាំ ប្រភោ ប្រភោ ឥតិ វទថ?
“¿Por qué, entonces, se molestan en llamarme ‘Señor, Señor,’ si no hacen lo que digo?
47 យះ កឝ្ចិន៑ មម និកដម៑ អាគត្យ មម កថា និឝម្យ តទនុរូបំ កម៌្ម ករោតិ ស កស្យ សទ្ឫឝោ ភវតិ តទហំ យុឞ្មាន៑ ជ្ញាបយាមិ។
Les daré el ejemplo de alguien que viene a mí, oye mi instrucción y la sigue.
48 យោ ជនោ គភីរំ ខនិត្វា បាឞាណស្ថលេ ភិត្តិំ និម៌្មាយ ស្វគ្ឫហំ រចយតិ តេន សហ តស្យោបមា ភវតិ; យត អាប្លាវិជលមេត្យ តស្យ មូលេ វេគេន វហទបិ តទ្គេហំ លាឌយិតុំ ន ឝក្នោតិ យតស្តស្យ ភិត្តិះ បាឞាណោបរិ តិឞ្ឋតិ។
Esa persona es como el hombre que construye una casa. Cava un hueco y establece allí el fundamento sobre la roca sólida. Cuando se desborda el río y las aguas golpean contra aquella casa, la casa no se daña porque está bien construida.
49 កិន្តុ យះ កឝ្ចិន៑ មម កថាះ ឝ្រុត្វា តទនុរូបំ នាចរតិ ស ភិត្តិំ វិនា ម្ឫទុបរិ គ្ឫហនិម៌្មាត្រា សមានោ ភវតិ; យត អាប្លាវិជលមាគត្យ វេគេន យទា វហតិ តទា តទ្គ្ឫហំ បតតិ តស្យ មហត៑ បតនំ ជាយតេ។
La persona que me oye pero no hace lo que yo digo es como un hombre que construye una casa sin fundamentos. Cuando la creciente viene contra la casa, la casa colapsa de inmediato, y queda completamente destruida”.
