លូកះ 6
1 អចរញ្ច បវ៌្វណោ ទ្វិតីយទិនាត៑ បរំ ប្រថមវិឝ្រាមវារេ ឝស្យក្ឞេត្រេណ យីឝោគ៌មនកាលេ តស្យ ឝិឞ្យាះ កណិឝំ ឆិត្ត្វា ករេឞុ មទ៌្ទយិត្វា ខាទិតុមារេភិរេ។
Now it happened on the second chief Sabbath that he was going through the grain fields. His disciples plucked the heads of grain, and ate, rubbing them in their hands.
2 តស្មាត៑ កិយន្តះ ផិរូឝិនស្តានវទន៑ វិឝ្រាមវារេ យត៑ កម៌្ម ន កត៌្តវ្យំ តត៑ កុតះ កុរុថ?
But some of the Pharisees said to them, "Why do you do that which is not lawful on the Sabbath day?"
3 យីឝុះ ប្រត្យុវាច ទាយូទ៑ តស្យ សង្គិនឝ្ច ក្ឞុធាត៌្តាះ កិំ ចក្រុះ ស កថម៑ ឦឝ្វរស្យ មន្ទិរំ ប្រវិឝ្យ
Jesus, answering them, said, "Have you not read what David did when he was hungry, he, and those who were with him;
4 យេ ទឝ៌នីយាះ បូបា យាជកាន៑ វិនាន្យស្យ កស្យាប្យភោជនីយាស្តានានីយ ស្វយំ ពុភជេ សង្គិភ្យោបិ ទទៅ តត៑ កិំ យុឞ្មាភិះ កទាបិ នាបាឋិ?
how he entered into the house of God, and took and ate the show bread, and gave also to those who were with him, which is not lawful to eat except for the priests alone?"
5 បឝ្ចាត៑ ស តានវទត៑ មនុជសុតោ វិឝ្រាមវារស្យាបិ ប្រភុ រ្ភវតិ។
He said to them, "The Son of Man is lord of the Sabbath."
6 អនន្តរម៑ អន្យវិឝ្រាមវារេ ស ភជនគេហំ ប្រវិឝ្យ សមុបទិឝតិ។ តទា តត្ស្ថានេ ឝុឞ្កទក្ឞិណករ ឯកះ បុមាន៑ ឧបតស្ថិវាន៑។
It also happened on another Sabbath that he entered into the synagogue and taught. There was a man there, and his right hand was withered.
7 តស្មាទ៑ អធ្យាបកាះ ផិរូឝិនឝ្ច តស្មិន៑ ទោឞមារោបយិតុំ ស វិឝ្រាមវារេ តស្យ ស្វាស្ថ្យំ ករោតិ នវេតិ ប្រតីក្ឞិតុមារេភិរេ។
The scribes and the Pharisees watched him, to see whether he would heal on the Sabbath, that they might find an accusation against him.
8 តទា យីឝុស្តេឞាំ ចិន្តាំ វិទិត្វា តំ ឝុឞ្កករំ បុមាំសំ ប្រោវាច, ត្វមុត្ថាយ មធ្យស្ថានេ តិឞ្ឋ។
But he knew their thoughts; and he said to the man who had the withered hand, "Rise up, and stand in the middle." He arose and stood.
9 តស្មាត៑ តស្មិន៑ ឧត្ថិតវតិ យីឝុស្តាន៑ វ្យាជហារ, យុឞ្មាន៑ ឥមាំ កថាំ ប្ឫច្ឆាមិ, វិឝ្រាមវារេ ហិតម៑ អហិតំ វា, ប្រាណរក្ឞណំ ប្រាណនាឝនំ វា, ឯតេឞាំ កិំ កម៌្មករណីយម៑?
Then Jesus said to them, "I ask you, is it lawful on the Sabbath to do good, or to do harm? To save a life, or to destroy it?"
10 បឝ្ចាត៑ ចតុទ៌ិក្ឞុ សវ៌្វាន៑ វិលោក្យ តំ មានវំ ពភាឞេ, និជករំ ប្រសារយ; តតស្តេន តថា ក្ឫត ឥតរករវត៑ តស្យ ហស្តះ ស្វស្ថោភវត៑។
He looked around at them all, and said to the man, "Stretch out your hand." He did, and his hand was restored.
11 តស្មាត៑ តេ ប្រចណ្ឌកោបាន្វិតា យីឝុំ កិំ ករិឞ្យន្តីតិ បរស្បរំ ប្រមន្ត្រិតាះ។
But they were filled with rage, and talked with one another about what they might do to Jesus.
12 តតះ បរំ ស បវ៌្វតមារុហ្យេឝ្វរមុទ្ទិឝ្យ ប្រាត៌្ហយមានះ ក្ឫត្ស្នាំ រាត្រិំ យាបិតវាន៑។
It happened in these days, that he went out to the mountain to pray, and he continued all night in prayer to God.
13 អថ ទិនេ សតិ ស សវ៌្វាន៑ ឝិឞ្យាន៑ អាហូតវាន៑ តេឞាំ មធ្យេ
When it was day, he called his disciples, and from them he chose twelve, whom he also named apostles:
14 បិតរនាម្នា ខ្យាតះ ឝិមោន៑ តស្យ ភ្រាតា អាន្ទ្រិយឝ្ច យាកូព៑ យោហន៑ ច ផិលិប៑ ពត៌្ហលមយឝ្ច
Simon, whom he also named Peter, and Andrew his brother; and James and John; and Philip and Bartholomew;
15 មថិះ ថោមា អាល្ផីយស្យ បុត្រោ យាកូព៑ ជ្វលន្តនាម្នា ខ្យាតះ ឝិមោន្
and Matthew and Thomas; and James the son of Alphaeus, and Simon, who was called the Zealot;
16 ច យាកូពោ ភ្រាតា យិហូទាឝ្ច តំ យះ បរករេឞុ សមប៌យិឞ្យតិ ស ឦឞ្ករីយោតីយយិហូទាឝ្ចៃតាន៑ ទ្វាទឝ ជនាន៑ មនោនីតាន៑ ក្ឫត្វា ស ជគ្រាហ តថា ប្រេរិត ឥតិ តេឞាំ នាម ចការ។
and Judas the son of James, and Judas Iscariot, who became a traitor.
17 តតះ បរំ ស តៃះ សហ បវ៌្វតាទវរុហ្យ ឧបត្យកាយាំ តស្ថៅ តតស្តស្យ ឝិឞ្យសង្ឃោ យិហូទាទេឝាទ៑ យិរូឝាលមឝ្ច សោរះ សីទោនឝ្ច ជលធេ រោធសោ ជននិហាឝ្ច ឯត្យ តស្យ កថាឝ្រវណាត៌្ហំ រោគមុក្ត្យត៌្ហញ្ច តស្យ សមីបេ តស្ថុះ។
He came down with them, and stood on a level place, with a large crowd of his disciples, and a great number of the people from all Judea and Jerusalem, and the sea coast of Tyre and Sidon,
18 អមេធ្យភូតគ្រស្តាឝ្ច តន្និកដមាគត្យ ស្វាស្ថ្យំ ប្រាបុះ។
who came to hear him and to be healed of their diseases; and those who were troubled with unclean spirits were cured.
19 សវ៌្វេឞាំ ស្វាស្ថ្យករណប្រភាវស្យ ប្រកាឝិតត្វាត៑ សវ៌្វេ លោកា ឯត្យ តំ ស្ប្រឞ្ដុំ យេតិរេ។
All the crowd sought to touch him, for power came out from him and healed them all.
20 បឝ្ចាត៑ ស ឝិឞ្យាន៑ ប្រតិ ទ្ឫឞ្ដិំ កុត្វា ជគាទ, ហេ ទរិទ្រា យូយំ ធន្យា យត ឦឝ្វរីយេ រាជ្យេ វោៜធិការោស្តិ។
He lifted up his eyes to his disciples, and said, "Blessed are you who are poor, for yours is the Kingdom of God.
21 ហេ អធុនា ក្ឞុធិតលោកា យូយំ ធន្យា យតោ យូយំ តប៌្ស្យថ; ហេ ឥហ រោទិនោ ជនា យូយំ ធន្យា យតោ យូយំ ហសិឞ្យថ។
Blessed are you who hunger now, for you will be filled. Blessed are you who weep now, for you will laugh.
22 យទា លោកា មនុឞ្យសូនោ រ្នាមហេតោ រ្យុឞ្មាន៑ ឫតីយិឞ្យន្តេ ប្ឫថក៑ ក្ឫត្វា និន្ទិឞ្យន្តិ, អធមានិវ យុឞ្មាន៑ ស្វសមីបាទ៑ ទូរីករិឞ្យន្តិ ច តទា យូយំ ធន្យាះ។
Blessed are you when people hate you, and when they exclude you and insult you, and throw out your name as evil, for the Son of Man's sake.
23 ស្វគ៌េ យុឞ្មាកំ យថេឞ្ដំ ផលំ ភវិឞ្យតិ, ឯតទត៌្ហំ តស្មិន៑ ទិនេ ប្រោល្លសត អានន្ទេន ន្ឫត្យត ច, តេឞាំ បូវ៌្វបុរុឞាឝ្ច ភវិឞ្យទ្វាទិនះ ប្រតិ តថៃវ វ្យវាហរន៑។
Rejoice in that day, and leap for joy, for look, your reward is great in heaven, for their fathers did the same thing to the prophets.
24 កិន្តុ ហា ហា ធនវន្តោ យូយំ សុខំ ប្រាប្នុត។ ហន្ត បរិត្ឫប្តា យូយំ ក្ឞុធិតា ភវិឞ្យថ;
"But woe to you who are rich. For you have received your consolation.
25 ឥហ ហសន្តោ យូយំ វត យុឞ្មាភិះ ឝោចិតវ្យំ រោទិតវ្យញ្ច។
Woe to you, you who are full now, for you will be hungry. Woe who laugh now, for you will mourn and weep.
26 សវ៌្វៃលាកៃ រ្យុឞ្មាកំ សុខ្យាតៅ ក្ឫតាយាំ យុឞ្មាកំ ទុគ៌តិ រ្ភវិឞ្យតិ យុឞ្មាកំ បូវ៌្វបុរុឞា ម្ឫឞាភវិឞ្យទ្វាទិនះ ប្រតិ តទ្វត៑ ក្ឫតវន្តះ។
Woe when all people speak well of you, for their fathers did the same thing to the false prophets.
27 ហេ ឝ្រោតារោ យុឞ្មភ្យមហំ កថយាមិ, យូយំ ឝត្រុឞុ ប្រីយធ្វំ យេ ច យុឞ្មាន៑ ទ្វិឞន្តិ តេឞាមបិ ហិតំ កុរុត។
"But I tell you who hear: love your enemies, do good to those who hate you,
28 យេ ច យុឞ្មាន៑ ឝបន្តិ តេភ្យ អាឝិឞំ ទត្ត យេ ច យុឞ្មាន៑ អវមន្យន្តេ តេឞាំ មង្គលំ ប្រាត៌្ហយធ្វំ។
bless those who curse you, and pray for those who mistreat you.
29 យទិ កឝ្ចិត៑ តវ កបោលេ ចបេដាឃាតំ ករោតិ តហ៌ិ តំ ប្រតិ កបោលម៑ អន្យំ បរាវត៌្ត្យ សម្មុខីកុរុ បុនឝ្ច យទិ កឝ្ចិត៑ តវ គាត្រីយវស្ត្រំ ហរតិ តហ៌ិ តំ បរិធេយវស្ត្រម៑ អបិ គ្រហីតុំ មា វារយ។
To the person who strikes you on the cheek, offer the other also; and from the person who takes away your coat, do not withhold your shirt either.
30 យស្ត្វាំ យាចតេ តស្មៃ ទេហិ, យឝ្ច តវ សម្បត្តិំ ហរតិ តំ មា យាចស្វ។
Give to everyone who asks you, and do not ask him who takes away your goods to give them back again.
31 បរេភ្យះ ស្វាន៑ ប្រតិ យថាចរណម៑ អបេក្ឞធ្វេ បរាន៑ ប្រតិ យូយមបិ តថាចរត។
And as you would like people to do to you, you also do the same to them.
32 យេ ជនា យុឞ្មាសុ ប្រីយន្តេ កេវលំ តេឞុ ប្រីយមាណេឞុ យុឞ្មាកំ កិំ ផលំ? បាបិលោកា អបិ ស្វេឞុ ប្រីយមាណេឞុ ប្រីយន្តេ។
If you love those who love you, what credit is that to you? For even sinners love those who love them.
33 យទិ ហិតការិណ ឯវ ហិតំ កុរុថ តហ៌ិ យុឞ្មាកំ កិំ ផលំ? បាបិលោកា អបិ តថា កុវ៌្វន្តិ។
If you do good to those who do good to you, what credit is that to you? For even sinners do the same.
34 យេភ្យ ឫណបរិឝោធស្យ ប្រាប្តិប្រត្យាឝាស្តេ កេវលំ តេឞុ ឫណេ សមប៌ិតេ យុឞ្មាកំ កិំ ផលំ? បុនះ ប្រាប្ត្យាឝយា បាបីលោកា អបិ បាបិជនេឞុ ឫណម៑ អប៌យន្តិ។
If you lend to those from whom you hope to receive, what credit is that to you? Even sinners lend to sinners, to receive back as much.
35 អតោ យូយំ រិបុឞ្វបិ ប្រីយធ្វំ, បរហិតំ កុរុត ច; បុនះ ប្រាប្ត្យាឝាំ ត្យក្ត្វា ឫណមប៌យត, តថា ក្ឫតេ យុឞ្មាកំ មហាផលំ ភវិឞ្យតិ, យូយញ្ច សវ៌្វប្រធានស្យ សន្តានា ឥតិ ខ្យាតិំ ប្រាប្ស្យថ, យតោ យុឞ្មាកំ បិតា ក្ឫតឃ្នានាំ ទុវ៌្ដត្តានាញ្ច ហិតមាចរតិ។
But love your enemies, and do good, and lend, expecting nothing back; and your reward will be great, and you will be children of the Most High; for he is kind toward the unthankful and evil.
36 អត ឯវ ស យថា ទយាលុ រ្យូយមបិ តាទ្ឫឝា ទយាលវោ ភវត។
Therefore be merciful, even as your Father is also merciful.
37 អបរញ្ច បរាន៑ ទោឞិណោ មា កុរុត តស្មាទ៑ យូយំ ទោឞីក្ឫតា ន ភវិឞ្យថ; អទណ្ឌ្យាន៑ មា ទណ្ឌយត តស្មាទ៑ យូយមបិ ទណ្ឌំ ន ប្រាប្ស្យថ; បរេឞាំ ទោឞាន៑ ក្ឞមធ្វំ តស្មាទ៑ យុឞ្មាកមបិ ទោឞាះ ក្ឞមិឞ្យន្តេ។
Do not judge, and you won't be judged. Do not condemn, and you won't be condemned. Forgive, and you will be forgiven.
38 ទានានិទត្ត តស្មាទ៑ យូយំ ទានានិ ប្រាប្ស្យថ, វរញ្ច លោកាះ បរិមាណបាត្រំ ប្រទលយ្យ សញ្ចាល្យ ប្រោញ្ចាល្យ បរិបូយ៌្យ យុឞ្មាកំ ក្រោឌេឞុ សមប៌យិឞ្យន្តិ; យូយំ យេន បរិមាណេន បរិមាថ តេនៃវ បរិមាណេន យុឞ្មត្ក្ឫតេ បរិមាស្យតេ។
"Give, and it will be given to you: good measure, pressed down, shaken together, and running over, will be poured into your lap. For with the same measure you measure it will be measured back to you."
39 អថ ស តេភ្យោ ទ្ឫឞ្ដាន្តកថាមកថយត៑, អន្ធោ ជនះ កិមន្ធំ បន្ថានំ ទឝ៌យិតុំ ឝក្នោតិ? តស្មាទ៑ ឧភាវបិ កិំ គត៌្តេ ន បតិឞ្យតះ?
He spoke a parable to them. "Can the blind guide the blind? Won't they both fall into a pit?
40 គុរោះ ឝិឞ្យោ ន ឝ្រេឞ្ឋះ កិន្តុ ឝិឞ្យេ សិទ្ធេ សតិ ស គុរុតុល្យោ ភវិតុំ ឝក្នោតិ។
A disciple is not above the teacher, but everyone when he is fully trained will be like his teacher.
41 អបរញ្ច ត្វំ ស្វចក្ឞុឞិ នាសាម៑ អទ្ឫឞ្ដ្វា តវ ភ្រាតុឝ្ចក្ឞុឞិ យត្ត្ឫណមស្តិ តទេវ កុតះ បឝ្យមិ?
And why do you see the speck of chaff that is in your brother's eye, but do not notice the log that is in your own eye?
42 ស្វចក្ឞុឞិ យា នាសា វិទ្យតេ តាម៑ អជ្ញាត្វា, ភ្រាតស្តវ នេត្រាត៑ ត្ឫណំ ពហិះ ករោមីតិ វាក្យំ ភ្រាតរំ កថំ វក្តុំ ឝក្នោឞិ? ហេ កបដិន៑ បូវ៌្វំ ស្វនយនាត៑ នាសាំ ពហិះ កុរុ តតោ ភ្រាតុឝ្ចក្ឞុឞស្ត្ឫណំ ពហិះ កត៌្តុំ សុទ្ឫឞ្ដិំ ប្រាប្ស្យសិ។
Or how can you tell your brother, 'Brother, let me remove the speck of chaff that is in your eye,' when you yourself do not see the log that is in your own eye? You hypocrite. First remove the log from your own eye, and then you can see clearly to remove the speck of chaff that is in your brother's eye.
43 អន្យញ្ច ឧត្តមស្តរុះ កទាបិ ផលមនុត្តមំ ន ផលតិ, អនុត្តមតរុឝ្ច ផលមុត្តមំ ន ផលតិ ការណាទតះ ផលៃស្តរវោ ជ្ញាយន្តេ។
For there is no good tree that brings forth rotten fruit; nor again a rotten tree that brings forth good fruit.
44 កណ្ដកិបាទបាត៑ កោបិ ឧឌុម្ពរផលានិ ន បាតយតិ តថា ឝ្ឫគាលកោលិវ្ឫក្ឞាទបិ កោបិ ទ្រាក្ឞាផលំ ន បាតយតិ។
For each tree is known by its own fruit. For people do not gather figs from thorns, nor do they gather grapes from a bramble bush.
45 តទ្វត៑ សាធុលោកោៜន្តះករណរូបាត៑ សុភាណ្ឌាគារាទ៑ ឧត្តមានិ ទ្រវ្យាណិ ពហិះ ករោតិ, ទុឞ្ដោ លោកឝ្ចាន្តះករណរូបាត៑ កុភាណ្ឌាគារាត៑ កុត្សិតានិ ទ្រវ្យាណិ និគ៌មយតិ យតោៜន្តះករណានាំ បូណ៌ភាវានុរូបាណិ វចាំសិ មុខាន្និគ៌ច្ឆន្តិ។
The good person out of the good treasure of his heart brings out that which is good, and the evil person out of the evil treasure brings out that which is evil, for out of the abundance of the heart, his mouth speaks.
46 អបរញ្ច មមាជ្ញានុរូបំ នាចរិត្វា កុតោ មាំ ប្រភោ ប្រភោ ឥតិ វទថ?
"Why do you call me, 'Lord, Lord,' and do not do the things which I say?
47 យះ កឝ្ចិន៑ មម និកដម៑ អាគត្យ មម កថា និឝម្យ តទនុរូបំ កម៌្ម ករោតិ ស កស្យ សទ្ឫឝោ ភវតិ តទហំ យុឞ្មាន៑ ជ្ញាបយាមិ។
Everyone who comes to me, and hears my words, and does them, I will show you who he is like.
48 យោ ជនោ គភីរំ ខនិត្វា បាឞាណស្ថលេ ភិត្តិំ និម៌្មាយ ស្វគ្ឫហំ រចយតិ តេន សហ តស្យោបមា ភវតិ; យត អាប្លាវិជលមេត្យ តស្យ មូលេ វេគេន វហទបិ តទ្គេហំ លាឌយិតុំ ន ឝក្នោតិ យតស្តស្យ ភិត្តិះ បាឞាណោបរិ តិឞ្ឋតិ។
He is like someone building a house, who dug and went deep, and laid a foundation on the rock. When a flood arose, the stream broke against that house, and could not shake it, because it had been well built.
49 កិន្តុ យះ កឝ្ចិន៑ មម កថាះ ឝ្រុត្វា តទនុរូបំ នាចរតិ ស ភិត្តិំ វិនា ម្ឫទុបរិ គ្ឫហនិម៌្មាត្រា សមានោ ភវតិ; យត អាប្លាវិជលមាគត្យ វេគេន យទា វហតិ តទា តទ្គ្ឫហំ បតតិ តស្យ មហត៑ បតនំ ជាយតេ។
But he who hears, and does not do, is like someone who built a house on the earth without a foundation, against which the stream broke, and immediately it fell, and the ruin of that house was great."
