< Lukas 11 >

1 Lao esa, Yesus neu hule-oꞌe. Ana hule-oꞌe basa ma, ana dedenun esa nema noꞌe mbali E nae, “Papa! Yohanis mana saraniꞌ a nanori ana dedꞌenu nara ena, fo hule-oꞌe rahine. Hai o moꞌe fo Papa munori hai dei!”
Y aconteció que estando él orando en un lugar, cuando terminó, uno de sus discípulos le dijo: Señor, enséñanos a orar, como también Juan enseñó a sus discípulos.
2 Ma Yesus nae, “Malole boe! Hule-oꞌe taꞌo ia: ‘Ama! Amaꞌ naran meumareꞌ seli. Hela fo atahori soꞌu rananaru Amaꞌ naram manaseliꞌ naa. Hela fo Amaꞌ, dadꞌi Maneꞌ neu basa atahori.
Y les dijo: Cuando oréis, decid: Padre nuestro que estás en los cielos; sea tu Nombre santificado. Venga tu Reino. Sea hecha tu voluntad, como en el cielo, así también en la tierra.
3 Amaꞌ pala-banggi fee hai nanaat manadꞌaiꞌ tungga-tungga fai.
El pan nuestro de cada día, dánoslo hoy.
4 Hai moꞌe fo Amaꞌ liliiꞌ hendi hai sala-kilu mara, onaꞌ hai o liliiꞌ atahori sala-kilun fo ara tao neu hai. Amaꞌ munea hai fo hai afiꞌ tao deꞌulakaꞌ.”
Y perdónanos nuestros pecados, porque también nosotros perdonamos a todos los que nos deben. Y no nos metas en tentación, mas líbranos de mal.
5 Basa de Yesus nanori seluꞌ se soꞌal dꞌala hule-oꞌeꞌ. Ana fee nekendandaaꞌ nae, “Onaꞌ neofa ma hambu nonoom esa mia dodꞌooꞌ nema nae numban sia ume ma. Te nda muꞌena saa fo fee ne naa sa boe. Boe ma, muu sia nonoom laen umen, fo akaꞌ moꞌe mia dꞌeaꞌ mae, ‘Aꞌa, e! Fee au roti bꞌueꞌ telu dei! Huu au hambu fuiꞌ sia ume, te au nda uꞌena saa sa boe! Aꞌa, tulun dei! Bꞌue teluꞌ a! Dei fo au nggati!”
Les dijo también: ¿Quién de vosotros tendrá un amigo, e irá a él a medianoche, y le dirá: Amigo, préstame tres panes,
6
porque un amigo ha venido a mí de camino, y no tengo qué ponerle delante;
7 Neꞌo nonoom nataa nggo nae, ‘Te aꞌa fai, o! Atahori mana sungguꞌ masambetaꞌ ra o, aꞌa nema ngganggu fai! Lelesu ra mana nggoe nisaꞌ ena, ia! Ana kara mana sungguꞌ masambetaꞌ ena. Afiꞌ mumunasa, e! Te faiꞌ ruma dei, aꞌa!’
y el de dentro respondiendo, dijere: No me seas molesto; la puerta está ya cerrada, y mis niños están conmigo en la cama; no puedo levantarme, y darte.
8 Mae onaꞌ naa o, musunedꞌa malolole. Itaꞌ mae atahori naa nda fela fo fee nggo sa o, huu ho eni nonoon, de mete ma akaꞌ moꞌe mukundondoꞌ a na, dei fo ana fela fo fee nggo.
Os digo, que aunque no se levante a darle por ser su amigo, sin embargo por su importunidad se levantará, y le dará todo lo que necesite.
9 Onaꞌ naa boe, no hule-oꞌeꞌ a. Moꞌe mukundondoꞌ a neu Lamatuaꞌ; dei fo Ana fee. Sangga mukundooꞌ a; dei fo Ana natudꞌu dalaꞌ. Mumeli mukundooꞌ a; dei fo Ana soi lelesu a.
Y yo os digo: Pedid, y se os dará; buscad, y hallaréis; tocad, y os será abierto.
10 Huu basa atahori mana roꞌe rakandooꞌ a neu Lamatualain, dei fo ara simbo. Mana sangga nakandooꞌ ra, dei fo ara hambu. Mana nameli nakandooꞌ ra, dei fo Ana soi lelesu a.
Porque todo aquel que pide, recibe; y el que busca, halla; y al que toca, es abierto.
11 Hei duꞌa sobꞌa! Hambu sia bee, amaꞌ sa, mete ma anan noꞌe uꞌu, na, ana fee ne mengge?
¿Y cuál padre de vosotros, si su hijo le pidiere pan, le dará una piedra?, o, si pescado, ¿en lugar de pescado, le dará una serpiente?
12 Do, mete ma anan noꞌe manuteloꞌ, na, ana fee uraꞌ? Nda bisa taꞌo naa sa, to?
O, si le pidiere un huevo, ¿le dará un escorpión?
13 Atahori memaꞌ deꞌulakaꞌ. Te hei Amam sia sorga, Netehun maloleꞌ tebꞌe. Dadꞌi mete ma atahori deꞌulakaꞌ onaꞌ hei, te hii fee sudꞌiꞌ saa maloleꞌ neu ana mara, saa fai Amaꞌ! Ana nda feeꞌ a saa fo hei parluꞌ a, te lenaꞌ naa fai, Ana fee Dula-dꞌale Meumaren neu atahori mana noꞌe mbali E.”
Pues si vosotros, siendo malos, sabéis dar buenas dádivas a vuestros hijos, ¿cuánto más vuestro Padre celestial dará el Espíritu Santo a los que lo pidieren de él?
14 Lao esa, Yesus oi nitur mia atahori esa nda mana bꞌale nalaꞌ sa. Oi basa ma, atahori naa olaꞌ nalaꞌ neuꞌ ena. Atahori mana sia naa ra heran bali-baliꞌ.
Y estaba él lanzando un demonio, el cual era mudo; y aconteció que salido fuera el demonio, el mudo habló y la multitud se maravilló.
15 Te hambu ruma rae, “Memaꞌ, Ana bisa oi nitur! Huu Ana hambu koasa mia nitu ra malanggan, naeni Balsebul.”
Y algunos de ellos decían: En Beelzebú, príncipe de los demonios, echa fuera los demonios.
16 Atahori laen ra rae sobꞌa Yesus. De ara roꞌe fo Ana tao seluꞌ manadadꞌiꞌ esa fai fo natudꞌu neu sira oi, Eni koasan memaꞌ mia Lamatuaꞌ.
Y otros, tentándolo, pedían de él señal del cielo.
17 Te Yesus nahine dudꞌuꞌa deꞌulaka nara ena. Boe ma Ana olaꞌ nae, “Mete ma sia nusa monaeꞌ sa, rauinggu nara ratofa, neꞌo nusa monaeꞌ naa nambalutu. Onaꞌ naa boe, mete ma sia ume sa rala, ume isi nara akaꞌ rareresi esa no esa, na, neꞌo ume-loo naa nda dadꞌi maloleꞌ sa ena!
Mas él, conociendo los pensamientos de ellos, les dijo: Todo reino dividido contra sí mismo, es desolado; y toda ciudad o casa dividida contra si mismo, no permanecerá.
18 Dadꞌi mete ma nitu ra akaꞌ ratofa, ma esa oi esa, na, sira malanggan nda hambu toꞌu parendaꞌ dooꞌ sa ena! De nda masoꞌ dudꞌuꞌat sa, mete ma hei mae Au oi nitur endiꞌ nitur koasan!
Y si también Satanás está dividido contra sí mismo, ¿cómo estará en pie su reino? Ya que decís que en Beelzebú echo yo fuera los demonios.
19 Misinedꞌa, e! Hei atahori mara o oi rahine nitu ra boe. Ara oi rendiꞌ nitur koasan do? Hokoꞌ, to! Dadꞌi ama afiꞌ olaꞌ leliꞌ mae, Au oi nitu ra endiꞌ nitur koasan. Dei fo atahori mara raꞌetuꞌ rae, saa fo hei mifadꞌeꞌ naa, sala.
Pues si yo echo fuera los demonios en Beelzebú, ¿vuestros hijos en quién los echan fuera? Por tanto, ellos serán vuestros jueces.
20 Te mete ma Au oi nitu ra endiꞌ Lamatualain koasan, naa natudꞌu oi, Lamatuaꞌ parendan sia hei mata mara ena. Sia, te hei onaꞌ nda bubꞌuluꞌ sa.
Mas si por el dedo de Dios echo yo fuera los demonios, cierto el Reino de Dios ha llegado a vosotros.
21 Mete ma atahori maꞌadꞌereꞌ sa toꞌu sisiro dii-onaꞌ, fo nanea malolole umen, neꞌo eni sudꞌiꞌ a saa nara nda mopo sa.
Cuando el fuerte armado guarda su palacio, en paz está lo que posee.
22 Te dei fo hambu atahori maꞌadꞌereꞌ lenaꞌ e fai, nema tao nasenggiꞌ e, ma rambas nala atahori naa sisiro nara. Basa ma, ana amba-ao nendi basa atahori naa hata-heto nara de neu babꞌanggi fee ana dedenun nara. Dꞌoo basa ia ena atahori maꞌadꞌereꞌ kaesan namahere sisiron. Te ia naa ana nda namahena sisiron sa ena.
Mas si sobreviniendo otro más fuerte que él, le venciere, le toma todas sus armas en que confiaba, y reparte sus despojos.
23 Misinedꞌa malolole! Atahori nda mana naꞌabꞌue no Au sa, eni, labꞌan Au. Boe ma atahori nda mana tulun Au sia ue-tataos nggara sa, na, atahori naa kai-baaꞌ a.”
El que no es conmigo, contra mí es; y el que conmigo no recoge, desparrama.
24 Yesus olaꞌ seluꞌ nae, “Mete ma hita oi hendi nitu mia atahori sa, ana nisiꞌ mamana rouꞌ fo sangga mamana hahaeꞌ. Huu ana nda hambu mamanaꞌ sa, boe ma ana duꞌa nae, ‘Hee! Nda hambu mamanaꞌ sa, de malole lenaꞌ au heoꞌ baliꞌ isiꞌ atahori dalahulun.’
Cuando el espíritu inmundo saliere del hombre, anda por lugares secos, buscando reposo; y no hallándolo, dice: Me volveré a mi casa de donde salí.
25 Basa ma ana baliꞌ, te neu hambu mamanaꞌ naa, meuꞌ ma nene mbeda-nggao maloleꞌ ena.
Y viniendo, la halla barrida y adornada.
26 Boe ma nitu a neu noꞌe nonoon hitu fai, deꞌulaka nara lena e fai, de basa se reu leo sia atahori naa. De aleꞌ ia atahori naa masodꞌan boe hambu sosoeꞌ.”
Entonces va, y toma otros siete espíritus más malos que él; y entrados, habitan allí; y el postrer estado del tal hombre viene a ser peor que el primero.
27 Leleꞌ Yesus feꞌe ola-olaꞌ no atahori naeꞌ naa ra, hambu inaꞌ sa nameli sia naa nae, “Mama ma uanalen maloleꞌ, huu ana mana bꞌonggi ma nasusu Nggo!”
Y aconteció que diciendo él estas cosas, una mujer de la multitud, levantando la voz, le dijo: Bienaventurado el vientre que te trajo, y los pechos que mamaste.
28 Yesus nataa nae, “Tebꞌe, mama! Te mana hambu uanale maloleꞌ lenaꞌ, naeni atahori mana pasa ndikin fo rena Lamatualain Dedꞌea-oꞌolan, ma tao tungga!”
Y él dijo: Antes bienaventurados los que oyen la palabra de Dios, y la guardan.
29 Leleꞌ Yesus feꞌe ola-olaꞌ, atahori hetar heo rala E. Boe ma Ana olaꞌ nae, “Atahori aleꞌ ia ra rahine taoꞌ a deꞌulakaꞌ ra. Ara akaꞌ roꞌe fo Au tao manadadꞌi manaseliꞌ fee se, fo rahine Au ia, tebꞌe-tebꞌeꞌ Lamatuaꞌ atahorin. Tao-tao te feꞌesaꞌan Lamatuaꞌ tao manadadꞌi manaseliꞌ fee se nendiꞌ mana ola-olan Yunus. Naa dai ena!
Y juntándose la multitud a él, comenzó a decir: Esta generación es mala; señal busca, mas señal no le será dada, sino la señal de Jonás profeta.
30 Maꞌahulun, Yunus nafadꞌe atahori kota Niniwe nae, ara musi dꞌoaꞌ dei. Naa, saa mana dadꞌi neu Yunus leleꞌ naa, dadꞌi bukti fee neu se oi, Lamatualain mana denu e. Au, Atahori Matetuꞌ ia, o taꞌo naa boe. Au uma ufadꞌe nggi, fo ama musi dꞌoaꞌ dei. Ma saa mana nae dadꞌi sia Au, dadꞌi bukti fee atahori oras ia oi, memaꞌ Lamatualain mana denu Au.
Porque como Jonás fue señal a los ninivitas, así también será el Hijo del hombre a esta generación.
31 Dei fo sia fai mateteꞌen, mete ma Lamatuaꞌ dadꞌi mana Maꞌetuꞌ dedꞌeat, dei fo ina maneꞌ mana nema mia ona nema, nasodꞌa baliꞌ, fo nambariiꞌ dadꞌi sakasii. Ana dudꞌu fo fua salaꞌ neu basa hei mana masodꞌaꞌ oras ia nae, ‘Basa hei ia ra, nggoaꞌ!’ Feꞌesaꞌan ina maneꞌ naa nema mia dodꞌooꞌ fo nita no matan mane Soleman mahinen. Tao-tao te, ia naa hambu Atahori sia taladꞌam mara, manaseliꞌ lenaꞌ mane Soleman. Te hei nda nau tao-afiꞌ mbei neu E sa boe.
La reina del austro se levantará en el juicio contra los hombres de esta generación, y los condenará; porque vino de los fines de la tierra a oír la sabiduría de Salomón; y he aquí más que Salomón en este lugar.
32 Nda akaꞌ mesaꞌ ne sa! Dei fo atahori mia Niniwe ra o fela rambariiꞌ fo dudꞌu hei mana feꞌe masodꞌaꞌ oras ia rae, ‘Basa hei, nggoaꞌ ra!’ Ara olaꞌ taꞌo naa, huu faiꞌ naa, leleꞌ Yunus neu nafadꞌe Lamatuaꞌ hihii-nanaun, ma ara dꞌoaꞌ reuꞌ ena. Tao-tao te, oras ia Atahori manaseliꞌ lenaꞌ Yunus, sia hei taladꞌam, te hei nda dꞌoaꞌ sa boe!”
Los hombres de Nínive se levantarán en el juicio contra esta generación, y la condenarán; porque a la predicación de Jonás se arrepintieron; y he aquí más que Jonás en este lugar.
33 Yesus tute seluꞌ oꞌolan nae, “Atahori rambilaꞌ lambu tiioek, boe ma mbedꞌaꞌ e sia mamana naruꞌ ata, fo ana tao manggarelo kama naa fee neu basa atahori mana rala reu. Nda hambu atahori rambilaꞌ lambu, basa ma tatana e rendiꞌ bꞌoa, fo funi e. Naa nda naꞌena nggunaꞌ saa sa boe.
Nadie pone en oculto la lámpara encendida, ni debajo del almud, sino en el candelero, para que los que entran vean la lumbre.
34 Hei mata mara o onaꞌ lambu boe. Ana tao manggarelo hei rala mara. Mete ma mataꞌ a maꞌahatuꞌ, na atahori mete basaꞌ e no rala deꞌulakaꞌ. Te mete ma mataꞌ a manggareloꞌ, na atahori mete basaꞌ e no rala maloleꞌ.
La lámpara del cuerpo es el ojo; pues si tu ojo fuere sincero, también todo tu cuerpo será resplandeciente; mas si fuere malo, también tu cuerpo será tenebroso.
35 Tao malolole fo manggareloꞌ mana sia rala mara, dadꞌi manggareloꞌ seli, onaꞌ relo a rondan. Rondaꞌ mana sia ralam naa, afiꞌ onaꞌ fulan rondan, fo titaꞌ a salaoꞌ.
Mira pues, si la lumbre que en ti hay, es tinieblas.
36 Mete ma rala mara manggareloꞌ, losa nda hambu sosodꞌaꞌ esa maꞌahatuꞌ sa boe, na basa masodꞌa mara manggareloꞌ, onaꞌ lambu monaeꞌ fee manggareloꞌ neu masodꞌa mara”.
Así que, siendo todo tu cuerpo resplandeciente, no teniendo alguna parte de tinieblas, será todo luminoso, como cuando una lámpara de resplandor te alumbra.
37 Yesus olaꞌ basa ma, atahori esa mia partei agama Farisi ra noꞌe E fo nema naa sia umen. Losa naa ma, Yesus ume rala neu de neu endoꞌ sia mei nanaaꞌ a.
Y luego que hubo hablado, le rogó un fariseo que comiese con él; y él entró y se sentó a la mesa.
38 Tenu umeꞌ a ndindiꞌ a mete Yesus endoꞌ naa, te nda safe liman naꞌahuluꞌ tungga atahori Farisi ra hohoro-lalanen sa.
Y el fariseo, cuando lo vio, se maravilló de que no se lavó antes de comer.
39 Basa ma Yesus nafadꞌe e nae, “Hei atahori Farisi ra manaseliꞌ! Hei toꞌu mihereꞌ hei agamam hohoro-lalanen! Hei misinedꞌa safe mimeuꞌ a pinggaꞌ ma nggalas ra dean na losa nakahahadꞌok, te nda misinedꞌa tao mimeu rala manggenggeo mara, mana deꞌulakaꞌ ma bare-naꞌo seli.
Y el Señor le dijo: Ahora vosotros los fariseos limpiáis lo de fuera del vaso y del plato; mas lo que está dentro de vosotros está lleno de rapiña y de maldad.
40 Manggonggoaꞌ, e! Afiꞌ liliiꞌ. Lamatualain mana tao deaꞌ ma ralaꞌ boe.
Locos, ¿el que hizo lo de fuera, no hizo también lo de dentro?
41 Te malole lenaꞌ, hei fee atahori mana toꞌa-taaꞌ ra mia saa fo hei enam, naa fo hei bisa meumareꞌ sia Lamatuaꞌ matan.
Pero de lo que os resta, dad limosna; y he aquí todo os será limpio.
42 Hei atahori Farisi ra! Dei fo hei hambu sosoeꞌ! Soꞌal fee Lamatuaꞌ babꞌanggi esa mia babꞌanggiꞌ sanahulu, hei reken no matetuꞌ basaꞌ e, anak-moko. Losa hei bꞌumbu huu anaꞌ mia osi o, hei reken mates! Te hei nda taoafiꞌ neu saa fo nggunan seli sa. Soꞌal susueꞌ neu Lamatualain, ma dala ndoo-tetuꞌ a, hei liliiꞌ hendi se neuꞌ ena! Memaꞌ hita musi fee takandoo neu Lamatuaꞌ, Eni hahambun, te afiꞌ liliiꞌ hendi dala-dalaꞌ fo nggunan lenaꞌ ra.
Mas ¡ay de vosotros, fariseos! Que diezmáis la menta, y la ruda, y toda hortaliza; pero el juicio y la caridad de Dios pasáis de largo. Pues estas cosas era necesario hacer, y no dejar las otras.
43 Dei fo hei hambu sosoeꞌ! Huu hei hiiꞌ a sangga mamana meulauꞌ sia ume hule-oꞌeꞌ, ma hiiꞌ a sangga hadꞌa-hormat sia atahori hetar matan.
¡Ay de vosotros, fariseos! Que amáis las primeras sillas en las sinagogas, y las salutaciones en las plazas.
44 Dei fo hei hambu sosoeꞌ! Hei onaꞌ rates, rae na tetuꞌ ena. Atahori laoꞌ sia naa, te nda rahine rae, sia naa hambu rates sa, huu sia rates ata rae a meuꞌ, te sia ralan maꞌafo mburu. Tao-tao te, tungga hita adꞌat na, atahori mana tabꞌu rates tao nanggenggeo aon, de nda nandaa ume hule-oꞌeꞌ rala neu sa. Hei atahori Farisi ra onaꞌ rates naa boe! Sia deaꞌ hei meu mara seli. Te rala mara sofeꞌ no manamburuꞌ.”
¡Ay de vosotros, escribas y fariseos, hipócritas! Que sois como sepulcros que no se ven, y los hombres que andan encima no lo saben.
45 Hambu mahine hukun Yahudi esa sia naa, nggaso Yesus oꞌolan nae, “Ama Meser! Amaꞌ dedꞌea-oꞌolam faaꞌ ra naa, dai hai boe!”
Y respondiendo uno de los doctores de la ley, le dice: Maestro, cuando dices esto, también nos afrentas a nosotros.
46 Yesus nataa e nae, “Tebꞌe! Hei mana mihine hukun Yahudi re, hela fo ama hambu sosoeꞌ boe! Hei nda tulufali atahori ma tao minggafa masodꞌa nara sa, te ama boe tao miꞌisususaꞌ se no agamam hohoro-lalane mamabꞌera mara. Ma fee se lemba hei hohoro-lalane mataꞌ-mataꞌ mara. Te hei nda tulun lemba sobꞌa mamabꞌeraꞌ naa no lima uꞌu mara esa sa boe!
Y él dijo: ¡Ay de vosotros también, doctores de la ley! Que cargáis a los hombres con cargas que no pueden llevar; mas vosotros ni aun con un dedo tocáis las cargas.
47 Dei fo hei hambu sususaꞌ! Huu hei mbute-mue mifefela rii fatuꞌ fee Lamatuaꞌ mana ola-ola dalahulu nara fo fee hadꞌa-hormat neu se. Tao-tao te, hei bei-baꞌi mara mana tao risa mana ola-olaꞌ naa ra!
¡Ay de vosotros! Que edificáis los sepulcros de los profetas, y los mataron vuestros padres.
48 Hei o eiꞌ esa mo bei-baꞌi mara boe. Ara nda simbo Lamatuaꞌ mana ola-ola nara, ma tao risa se. Basa ma hei lutu-mbatu rates fee mana ola-olaꞌ ra, fo dadꞌi bukti oi, hei o tungga bei-baꞌi mara boe.
De cierto dais testimonio que consentís en los hechos de vuestros padres; porque a la verdad ellos los mataron, mas vosotros edificáis sus sepulcros.
49 Huu naa, Lamatualain fo mana nahine basaꞌ e, olaꞌ nita nae, ‘Dei fo Au denu mana ola-ola ngga ra ro dedenuꞌ laen ra fo reu sia atahori Israꞌel ra. Basa ma, atahori naa ra tao doidꞌoso ruma, ma tao risa ruma.’
Por tanto, la sabiduría de Dios también dijo: Enviaré a ellos profetas y apóstoles; y de ellos a unos matarán y a otros perseguirán;
50 Atahori mana rasodꞌa aleꞌ ia, musi lemba-dꞌoi atahori mana tao risa Lamatuaꞌ mana ola-ola nara. Naa reken mia Lamatuaꞌ tao raefafoꞌ ia, eniꞌ a Habel mamaten, losa maꞌabꞌui oe-oeꞌ a, Sakaria. Eni ia, fo risa sia mei tutunu-hohotuꞌ a no Kama Meumareꞌ a taladꞌan, sia Lamatualain Ume Hule-oꞌe Huuꞌ na. Hei o lemba mala huhuku-dodꞌoki nara boe!
para que de esta generación sea demandada la sangre de todos los profetas, que ha sido derramada desde la fundación del mundo;
desde la sangre de Abel, hasta la sangre de Zacarías, que murió entre el altar y la Casa; así os digo, será demandada de esta generación.
52 Hei mana mihine hukun Yahudi ra e! Dei fo ama hambu sosoeꞌ! Huu hei mana toꞌu nggoeꞌ fo soi lelesu fo atahori hambu rahine malolole Lamatualain hihii-nanaun. Te hei nda masoꞌ naa mii sa. Deꞌulakan lenaꞌ fai, hei bꞌambi mala atahori, fo ara nda bisa masoꞌ naa reu sa!”
¡Ay de vosotros, doctores de la ley! Que os tomasteis la llave de la ciencia; vosotros mismos no entrasteis, y a los que entraban impedisteis.
53 Leleꞌ Yesus olaꞌ basa ma, meser agama ro atahori Farisi ra ramue E. Eniꞌ a leleꞌ naa, ara akaꞌ ratane mataꞌ-mataꞌ fo rae teꞌe-sii raꞌatutudꞌaꞌ E. Ara sangga dalaꞌ rakandondooꞌ a fo tao nemuet ro E.
Y diciéndoles estas cosas, los escribas y los fariseos comenzaron a apretarle en gran manera, y a provocarle a que hablase de muchas cosas;
acechándole, y procurando cazar algo de su boca para acusarle.

< Lukas 11 >