< Lukas 11 >

1 Lao esa, Yesus neu hule-oꞌe. Ana hule-oꞌe basa ma, ana dedenun esa nema noꞌe mbali E nae, “Papa! Yohanis mana saraniꞌ a nanori ana dedꞌenu nara ena, fo hule-oꞌe rahine. Hai o moꞌe fo Papa munori hai dei!”
E aconteceu que ele estava orando em um certo lugar. Quando terminou, lhe disse um de seus discípulos: Senhor, ensina-nos a orar, como João também ensinou a seus discípulos.
2 Ma Yesus nae, “Malole boe! Hule-oꞌe taꞌo ia: ‘Ama! Amaꞌ naran meumareꞌ seli. Hela fo atahori soꞌu rananaru Amaꞌ naram manaseliꞌ naa. Hela fo Amaꞌ, dadꞌi Maneꞌ neu basa atahori.
E ele lhes disse: Quando orardes, dizei: Pai, santificado seja o teu nome; venha o teu Reino.
3 Amaꞌ pala-banggi fee hai nanaat manadꞌaiꞌ tungga-tungga fai.
Dá-nos cada dia nosso pão diário.
4 Hai moꞌe fo Amaꞌ liliiꞌ hendi hai sala-kilu mara, onaꞌ hai o liliiꞌ atahori sala-kilun fo ara tao neu hai. Amaꞌ munea hai fo hai afiꞌ tao deꞌulakaꞌ.”
E perdoa-nos nossos pecados, pois também perdoamos a todo aquele que nos deve. E não nos ponhas em tentação.
5 Basa de Yesus nanori seluꞌ se soꞌal dꞌala hule-oꞌeꞌ. Ana fee nekendandaaꞌ nae, “Onaꞌ neofa ma hambu nonoom esa mia dodꞌooꞌ nema nae numban sia ume ma. Te nda muꞌena saa fo fee ne naa sa boe. Boe ma, muu sia nonoom laen umen, fo akaꞌ moꞌe mia dꞌeaꞌ mae, ‘Aꞌa, e! Fee au roti bꞌueꞌ telu dei! Huu au hambu fuiꞌ sia ume, te au nda uꞌena saa sa boe! Aꞌa, tulun dei! Bꞌue teluꞌ a! Dei fo au nggati!”
Disse-lhes também: Qual de vós que, tendo um amigo, se for a ele à meia-noite, e lhe disser: Amigo, empresta-me três pães.
6
Porque um amigo meu veio de viagem até mim, e nada tenho para lhe apresentar.
7 Neꞌo nonoom nataa nggo nae, ‘Te aꞌa fai, o! Atahori mana sungguꞌ masambetaꞌ ra o, aꞌa nema ngganggu fai! Lelesu ra mana nggoe nisaꞌ ena, ia! Ana kara mana sungguꞌ masambetaꞌ ena. Afiꞌ mumunasa, e! Te faiꞌ ruma dei, aꞌa!’
E ele de dentro, respondendo, disser: Não me perturbe! A porta já está fechada, e meus filhos estão comigo na cama; não posso me levantar para te dar.
8 Mae onaꞌ naa o, musunedꞌa malolole. Itaꞌ mae atahori naa nda fela fo fee nggo sa o, huu ho eni nonoon, de mete ma akaꞌ moꞌe mukundondoꞌ a na, dei fo ana fela fo fee nggo.
Digo-vos, que ainda que ele não se levante para lhe dar por seu seu amigo, contudo, por sua teimosia ele se levantará, e lhe dará tudo quanto ele precisar.
9 Onaꞌ naa boe, no hule-oꞌeꞌ a. Moꞌe mukundondoꞌ a neu Lamatuaꞌ; dei fo Ana fee. Sangga mukundooꞌ a; dei fo Ana natudꞌu dalaꞌ. Mumeli mukundooꞌ a; dei fo Ana soi lelesu a.
E eu vos digo: pedi, e será vos dado; buscai, e achareis; batei, e vos será aberto.
10 Huu basa atahori mana roꞌe rakandooꞌ a neu Lamatualain, dei fo ara simbo. Mana sangga nakandooꞌ ra, dei fo ara hambu. Mana nameli nakandooꞌ ra, dei fo Ana soi lelesu a.
Porque todo o que pede, recebe; e quem busca, acha; e quem bate, lhe será aberto.
11 Hei duꞌa sobꞌa! Hambu sia bee, amaꞌ sa, mete ma anan noꞌe uꞌu, na, ana fee ne mengge?
E que pai, dentre vós, a quem o filho pedir peixe, no lugar do peixe lhe dará uma serpente?
12 Do, mete ma anan noꞌe manuteloꞌ, na, ana fee uraꞌ? Nda bisa taꞌo naa sa, to?
Ou se também pedir um ovo, lhe dará um escorpião?
13 Atahori memaꞌ deꞌulakaꞌ. Te hei Amam sia sorga, Netehun maloleꞌ tebꞌe. Dadꞌi mete ma atahori deꞌulakaꞌ onaꞌ hei, te hii fee sudꞌiꞌ saa maloleꞌ neu ana mara, saa fai Amaꞌ! Ana nda feeꞌ a saa fo hei parluꞌ a, te lenaꞌ naa fai, Ana fee Dula-dꞌale Meumaren neu atahori mana noꞌe mbali E.”
Pois se vós, sendo maus, sabeis dar bons presentes para vossos filhos, quanto mais dará [vosso] Pai celestial, o Espírito Santo, a aqueles que lhe pedirem?
14 Lao esa, Yesus oi nitur mia atahori esa nda mana bꞌale nalaꞌ sa. Oi basa ma, atahori naa olaꞌ nalaꞌ neuꞌ ena. Atahori mana sia naa ra heran bali-baliꞌ.
E [Jesus] estava expulsando um demônio, e [este] era mudo. E aconteceu que, saindo o demônio, o mudo falou, e as multidões se maravilharam.
15 Te hambu ruma rae, “Memaꞌ, Ana bisa oi nitur! Huu Ana hambu koasa mia nitu ra malanggan, naeni Balsebul.”
Porém alguns deles diziam: Ele expulsa aos demônios por Belzebu, príncipe dos demônios!
16 Atahori laen ra rae sobꞌa Yesus. De ara roꞌe fo Ana tao seluꞌ manadadꞌiꞌ esa fai fo natudꞌu neu sira oi, Eni koasan memaꞌ mia Lamatuaꞌ.
E outros, tentando [-o], pediam-lhe um sinal do céu.
17 Te Yesus nahine dudꞌuꞌa deꞌulaka nara ena. Boe ma Ana olaꞌ nae, “Mete ma sia nusa monaeꞌ sa, rauinggu nara ratofa, neꞌo nusa monaeꞌ naa nambalutu. Onaꞌ naa boe, mete ma sia ume sa rala, ume isi nara akaꞌ rareresi esa no esa, na, neꞌo ume-loo naa nda dadꞌi maloleꞌ sa ena!
Mas ele, conhecendo seus pensamentos, disse-lhes: Todo reino dividido contra si mesmo é transformado num vazio, e a casa contra casa cai.
18 Dadꞌi mete ma nitu ra akaꞌ ratofa, ma esa oi esa, na, sira malanggan nda hambu toꞌu parendaꞌ dooꞌ sa ena! De nda masoꞌ dudꞌuꞌat sa, mete ma hei mae Au oi nitur endiꞌ nitur koasan!
E se também Satanás está dividido contra si mesmo, como durará o seu reino? Porque dizeis: Por Belzebu ele expulsa aos demônios.
19 Misinedꞌa, e! Hei atahori mara o oi rahine nitu ra boe. Ara oi rendiꞌ nitur koasan do? Hokoꞌ, to! Dadꞌi ama afiꞌ olaꞌ leliꞌ mae, Au oi nitu ra endiꞌ nitur koasan. Dei fo atahori mara raꞌetuꞌ rae, saa fo hei mifadꞌeꞌ naa, sala.
E se eu expulso aos demônios por Belzebu, por quem os seus filhos expulsam? Portanto eles serão vossos juízes.
20 Te mete ma Au oi nitu ra endiꞌ Lamatualain koasan, naa natudꞌu oi, Lamatuaꞌ parendan sia hei mata mara ena. Sia, te hei onaꞌ nda bubꞌuluꞌ sa.
Mas se eu expulso aos demônios pelo dedo de Deus, portanto o Reino de Deus chegou a vós.
21 Mete ma atahori maꞌadꞌereꞌ sa toꞌu sisiro dii-onaꞌ, fo nanea malolole umen, neꞌo eni sudꞌiꞌ a saa nara nda mopo sa.
Quando o valente, armado, guarda seu palácio, seus bens estão em paz.
22 Te dei fo hambu atahori maꞌadꞌereꞌ lenaꞌ e fai, nema tao nasenggiꞌ e, ma rambas nala atahori naa sisiro nara. Basa ma, ana amba-ao nendi basa atahori naa hata-heto nara de neu babꞌanggi fee ana dedenun nara. Dꞌoo basa ia ena atahori maꞌadꞌereꞌ kaesan namahere sisiron. Te ia naa ana nda namahena sisiron sa ena.
Mas vindo outro mais valente que ele, e vencendo-o, toma [-lhe] toda sua armadura, em que confiava, e reparte seus despojos.
23 Misinedꞌa malolole! Atahori nda mana naꞌabꞌue no Au sa, eni, labꞌan Au. Boe ma atahori nda mana tulun Au sia ue-tataos nggara sa, na, atahori naa kai-baaꞌ a.”
Quem não é comigo, é contra mim; e quem comigo não ajunta, espalha.
24 Yesus olaꞌ seluꞌ nae, “Mete ma hita oi hendi nitu mia atahori sa, ana nisiꞌ mamana rouꞌ fo sangga mamana hahaeꞌ. Huu ana nda hambu mamanaꞌ sa, boe ma ana duꞌa nae, ‘Hee! Nda hambu mamanaꞌ sa, de malole lenaꞌ au heoꞌ baliꞌ isiꞌ atahori dalahulun.’
Quando o espírito imundo tem saído da pessoa, ele anda por lugares secos, buscando repouso; e não [o] achando, diz: Voltarei para minha casa, de onde saí.
25 Basa ma ana baliꞌ, te neu hambu mamanaꞌ naa, meuꞌ ma nene mbeda-nggao maloleꞌ ena.
E vindo, acha-a varrida e adornada.
26 Boe ma nitu a neu noꞌe nonoon hitu fai, deꞌulaka nara lena e fai, de basa se reu leo sia atahori naa. De aleꞌ ia atahori naa masodꞌan boe hambu sosoeꞌ.”
Então vai, e toma consigo outros sete espíritos piores que ele, e entrando, habitam ali; e as últimas coisas de tal pessoa são piores que as primeiras.
27 Leleꞌ Yesus feꞌe ola-olaꞌ no atahori naeꞌ naa ra, hambu inaꞌ sa nameli sia naa nae, “Mama ma uanalen maloleꞌ, huu ana mana bꞌonggi ma nasusu Nggo!”
E aconteceu que, dizendo ele estas coisas, uma mulher da multidão, levantando a voz, lhe disse: Bem-aventurado o ventre que te trouxe, e os peitos que mamaste!
28 Yesus nataa nae, “Tebꞌe, mama! Te mana hambu uanale maloleꞌ lenaꞌ, naeni atahori mana pasa ndikin fo rena Lamatualain Dedꞌea-oꞌolan, ma tao tungga!”
Mas ele disse: Antes bem-aventurados os que ouvem a palavra de Deus, e a guardam.
29 Leleꞌ Yesus feꞌe ola-olaꞌ, atahori hetar heo rala E. Boe ma Ana olaꞌ nae, “Atahori aleꞌ ia ra rahine taoꞌ a deꞌulakaꞌ ra. Ara akaꞌ roꞌe fo Au tao manadadꞌi manaseliꞌ fee se, fo rahine Au ia, tebꞌe-tebꞌeꞌ Lamatuaꞌ atahorin. Tao-tao te feꞌesaꞌan Lamatuaꞌ tao manadadꞌi manaseliꞌ fee se nendiꞌ mana ola-olan Yunus. Naa dai ena!
E ajuntando as multidões, começou a dizer: Maligna é esta geração; busca sinal, mas sinal não lhe será dado, a não ser o sinal de Jonas o profeta.
30 Maꞌahulun, Yunus nafadꞌe atahori kota Niniwe nae, ara musi dꞌoaꞌ dei. Naa, saa mana dadꞌi neu Yunus leleꞌ naa, dadꞌi bukti fee neu se oi, Lamatualain mana denu e. Au, Atahori Matetuꞌ ia, o taꞌo naa boe. Au uma ufadꞌe nggi, fo ama musi dꞌoaꞌ dei. Ma saa mana nae dadꞌi sia Au, dadꞌi bukti fee atahori oras ia oi, memaꞌ Lamatualain mana denu Au.
Porque como Jonas foi sinal para os ninivitas, assim também será o Filho do homem para esta geração.
31 Dei fo sia fai mateteꞌen, mete ma Lamatuaꞌ dadꞌi mana Maꞌetuꞌ dedꞌeat, dei fo ina maneꞌ mana nema mia ona nema, nasodꞌa baliꞌ, fo nambariiꞌ dadꞌi sakasii. Ana dudꞌu fo fua salaꞌ neu basa hei mana masodꞌaꞌ oras ia nae, ‘Basa hei ia ra, nggoaꞌ!’ Feꞌesaꞌan ina maneꞌ naa nema mia dodꞌooꞌ fo nita no matan mane Soleman mahinen. Tao-tao te, ia naa hambu Atahori sia taladꞌam mara, manaseliꞌ lenaꞌ mane Soleman. Te hei nda nau tao-afiꞌ mbei neu E sa boe.
A rainha do Sul se levantará em juízo com as pessoas desta geração, e as condenará; pois até dos fins da terra veio para ouvir a sabedoria de Salomão; e eis que mais que Salomão está aqui.
32 Nda akaꞌ mesaꞌ ne sa! Dei fo atahori mia Niniwe ra o fela rambariiꞌ fo dudꞌu hei mana feꞌe masodꞌaꞌ oras ia rae, ‘Basa hei, nggoaꞌ ra!’ Ara olaꞌ taꞌo naa, huu faiꞌ naa, leleꞌ Yunus neu nafadꞌe Lamatuaꞌ hihii-nanaun, ma ara dꞌoaꞌ reuꞌ ena. Tao-tao te, oras ia Atahori manaseliꞌ lenaꞌ Yunus, sia hei taladꞌam, te hei nda dꞌoaꞌ sa boe!”
Os homens de Nínive se levantarão em juízo com esta geração, e a condenarão; pois com a pregação de Jonas se converteram; e eis que mais que Jonas está aqui.
33 Yesus tute seluꞌ oꞌolan nae, “Atahori rambilaꞌ lambu tiioek, boe ma mbedꞌaꞌ e sia mamana naruꞌ ata, fo ana tao manggarelo kama naa fee neu basa atahori mana rala reu. Nda hambu atahori rambilaꞌ lambu, basa ma tatana e rendiꞌ bꞌoa, fo funi e. Naa nda naꞌena nggunaꞌ saa sa boe.
E ninguém, acendendo a lâmpada, [a] põe em [lugar] oculto, nem debaixo da caixa, mas na luminária, para que os que entrarem vejam a luz.
34 Hei mata mara o onaꞌ lambu boe. Ana tao manggarelo hei rala mara. Mete ma mataꞌ a maꞌahatuꞌ, na atahori mete basaꞌ e no rala deꞌulakaꞌ. Te mete ma mataꞌ a manggareloꞌ, na atahori mete basaꞌ e no rala maloleꞌ.
A lâmpada do corpo é o olho. Sendo pois teu olho bom, também todo teu corpo será luminoso; porém se for mau, também [todo] teu corpo será tenebroso.
35 Tao malolole fo manggareloꞌ mana sia rala mara, dadꞌi manggareloꞌ seli, onaꞌ relo a rondan. Rondaꞌ mana sia ralam naa, afiꞌ onaꞌ fulan rondan, fo titaꞌ a salaoꞌ.
Olha pois que a luz que em ti há não sejam trevas.
36 Mete ma rala mara manggareloꞌ, losa nda hambu sosodꞌaꞌ esa maꞌahatuꞌ sa boe, na basa masodꞌa mara manggareloꞌ, onaꞌ lambu monaeꞌ fee manggareloꞌ neu masodꞌa mara”.
Então se sendo teu corpo todo luminoso, não tendo parte alguma escura, ele todo será iluminado, como quando a lâmpada com [seu] brilho te ilumina.
37 Yesus olaꞌ basa ma, atahori esa mia partei agama Farisi ra noꞌe E fo nema naa sia umen. Losa naa ma, Yesus ume rala neu de neu endoꞌ sia mei nanaaꞌ a.
E estando ele [ainda] falando, um fariseu lhe rogou que viesse para jantar com ele; e entrando, sentou-se [à mesa];
38 Tenu umeꞌ a ndindiꞌ a mete Yesus endoꞌ naa, te nda safe liman naꞌahuluꞌ tungga atahori Farisi ra hohoro-lalanen sa.
E vendo [-o] o fariseu, maravilhou-se de que não tinha se lavado antes de jantar.
39 Basa ma Yesus nafadꞌe e nae, “Hei atahori Farisi ra manaseliꞌ! Hei toꞌu mihereꞌ hei agamam hohoro-lalanen! Hei misinedꞌa safe mimeuꞌ a pinggaꞌ ma nggalas ra dean na losa nakahahadꞌok, te nda misinedꞌa tao mimeu rala manggenggeo mara, mana deꞌulakaꞌ ma bare-naꞌo seli.
E o Senhor lhe disse: Agora vós, os fariseus, limpais o exterior do copo e do prato; porém vosso interior está cheio de roubo e maldade.
40 Manggonggoaꞌ, e! Afiꞌ liliiꞌ. Lamatualain mana tao deaꞌ ma ralaꞌ boe.
Loucos, o que fez o exterior não fez também o interior?
41 Te malole lenaꞌ, hei fee atahori mana toꞌa-taaꞌ ra mia saa fo hei enam, naa fo hei bisa meumareꞌ sia Lamatuaꞌ matan.
Porém daí de esmola o que tendes; e eis que tudo vos será limpo.
42 Hei atahori Farisi ra! Dei fo hei hambu sosoeꞌ! Soꞌal fee Lamatuaꞌ babꞌanggi esa mia babꞌanggiꞌ sanahulu, hei reken no matetuꞌ basaꞌ e, anak-moko. Losa hei bꞌumbu huu anaꞌ mia osi o, hei reken mates! Te hei nda taoafiꞌ neu saa fo nggunan seli sa. Soꞌal susueꞌ neu Lamatualain, ma dala ndoo-tetuꞌ a, hei liliiꞌ hendi se neuꞌ ena! Memaꞌ hita musi fee takandoo neu Lamatuaꞌ, Eni hahambun, te afiꞌ liliiꞌ hendi dala-dalaꞌ fo nggunan lenaꞌ ra.
Mais ai de vós, fariseus, que dizimais a hortelã, e a arruda, e toda hortaliça; e pelo juízo e amor de Deus passais longe. Estas coisas era necessário fazer, e não deixar as outras.
43 Dei fo hei hambu sosoeꞌ! Huu hei hiiꞌ a sangga mamana meulauꞌ sia ume hule-oꞌeꞌ, ma hiiꞌ a sangga hadꞌa-hormat sia atahori hetar matan.
Ai de vós, fariseus, que amais os primeiros assentos nas sinagogas, e as saudações nas praças.
44 Dei fo hei hambu sosoeꞌ! Hei onaꞌ rates, rae na tetuꞌ ena. Atahori laoꞌ sia naa, te nda rahine rae, sia naa hambu rates sa, huu sia rates ata rae a meuꞌ, te sia ralan maꞌafo mburu. Tao-tao te, tungga hita adꞌat na, atahori mana tabꞌu rates tao nanggenggeo aon, de nda nandaa ume hule-oꞌeꞌ rala neu sa. Hei atahori Farisi ra onaꞌ rates naa boe! Sia deaꞌ hei meu mara seli. Te rala mara sofeꞌ no manamburuꞌ.”
Ai de vós, que sois como as sepulturas disfarçadas, e as pessoas que andam sobre elas não sabem.
45 Hambu mahine hukun Yahudi esa sia naa, nggaso Yesus oꞌolan nae, “Ama Meser! Amaꞌ dedꞌea-oꞌolam faaꞌ ra naa, dai hai boe!”
E respondendo um dos estudiosos da Lei, disse-lhe: Mestre, quando dizes isto também afrontas a nós.
46 Yesus nataa e nae, “Tebꞌe! Hei mana mihine hukun Yahudi re, hela fo ama hambu sosoeꞌ boe! Hei nda tulufali atahori ma tao minggafa masodꞌa nara sa, te ama boe tao miꞌisususaꞌ se no agamam hohoro-lalane mamabꞌera mara. Ma fee se lemba hei hohoro-lalane mataꞌ-mataꞌ mara. Te hei nda tulun lemba sobꞌa mamabꞌeraꞌ naa no lima uꞌu mara esa sa boe!
Porém ele disse: Ai de vós também, estudiosos da Lei, que carregais as pessoas com cargas pesadas para levar, e vós mesmos nem ainda com um de vossos dedos tais cargas tocais.
47 Dei fo hei hambu sususaꞌ! Huu hei mbute-mue mifefela rii fatuꞌ fee Lamatuaꞌ mana ola-ola dalahulu nara fo fee hadꞌa-hormat neu se. Tao-tao te, hei bei-baꞌi mara mana tao risa mana ola-olaꞌ naa ra!
Ai de vós, que construís os sepulcros dos profetas, e vossos pais os mataram.
48 Hei o eiꞌ esa mo bei-baꞌi mara boe. Ara nda simbo Lamatuaꞌ mana ola-ola nara, ma tao risa se. Basa ma hei lutu-mbatu rates fee mana ola-olaꞌ ra, fo dadꞌi bukti oi, hei o tungga bei-baꞌi mara boe.
Bem testemunhais pois, que também consentis nas obras de vossos pais; porque eles os mataram, e vós edificais seus sepulcros.
49 Huu naa, Lamatualain fo mana nahine basaꞌ e, olaꞌ nita nae, ‘Dei fo Au denu mana ola-ola ngga ra ro dedenuꞌ laen ra fo reu sia atahori Israꞌel ra. Basa ma, atahori naa ra tao doidꞌoso ruma, ma tao risa ruma.’
Portanto também diz a sabedoria de Deus: Profetas e apóstolos lhes mandarei; e deles a [uns] matarão, e a [outros] lançarão fora;
50 Atahori mana rasodꞌa aleꞌ ia, musi lemba-dꞌoi atahori mana tao risa Lamatuaꞌ mana ola-ola nara. Naa reken mia Lamatuaꞌ tao raefafoꞌ ia, eniꞌ a Habel mamaten, losa maꞌabꞌui oe-oeꞌ a, Sakaria. Eni ia, fo risa sia mei tutunu-hohotuꞌ a no Kama Meumareꞌ a taladꞌan, sia Lamatualain Ume Hule-oꞌe Huuꞌ na. Hei o lemba mala huhuku-dodꞌoki nara boe!
Para que desta geração seja requerido o sangue de todos os profetas, que foi derramado desde a fundação do mundo;
Desde o sangue de Abel, até o sangue de Zacarias, que foi morto entre o altar e a casa [de Deus]; assim vos digo, será requerido desta geração.
52 Hei mana mihine hukun Yahudi ra e! Dei fo ama hambu sosoeꞌ! Huu hei mana toꞌu nggoeꞌ fo soi lelesu fo atahori hambu rahine malolole Lamatualain hihii-nanaun. Te hei nda masoꞌ naa mii sa. Deꞌulakan lenaꞌ fai, hei bꞌambi mala atahori, fo ara nda bisa masoꞌ naa reu sa!”
Ai de vós, estudiosos da Lei, que tomastes a chave do conhecimento; vós mesmos não entrastes, e impedistes aos que estavam entrando.
53 Leleꞌ Yesus olaꞌ basa ma, meser agama ro atahori Farisi ra ramue E. Eniꞌ a leleꞌ naa, ara akaꞌ ratane mataꞌ-mataꞌ fo rae teꞌe-sii raꞌatutudꞌaꞌ E. Ara sangga dalaꞌ rakandondooꞌ a fo tao nemuet ro E.
E dizendo-lhes estas coisas, os escribas e os fariseus começaram a apertá-lo fortemente, e tentar lhe fazer falar de muitas coisas,
armando-lhe ciladas, e procurando caçar alguma coisa de sua boca, para o poderem acusar.

< Lukas 11 >