Лукастар 2
1 Дэ кодыя вряма императоро Августо чинда упхэнимо, соб тэ пэрэдинэ и тэ зачинэ, скици манушэн джювэл пав всавири римско пхув.
About that time an edict was issued by the Emperor Augustus that a census should be taken of the whole Empire.
2 Када сля англуно упхэнимо пала кода, соб тэ пэрэдинэ и тэ зачинэ манушэн, кодэла вряматар, кала Квиринии ачиля раеґа дэ Сирия.
(This was the first census taken while Quirinius was Governor of Syria).
3 И всавэрэ мануша джянас тэ зачинэпэ, кожно дэ пэхкоро форо.
And everyone went to his own town to be registered.
4 Тунчи и Иосифо Назаретостар, саво ачел дэ Галилея, джиля дэ Иудея, дэ форо Давидохкоро, Вифлеемо, колэсти со вов сля Давидохкэрэ родостар.
Among others Joseph went up from the town of Nazareth in Galilee to Bethlehem, the town of David, in Judea – because he belonged to the family and house of David –
5 Иосифо джиля, соб лэ тэ зачинэн, їтханэ Марияґа, лэхкиря тэрняґа, сави сля пхари.
to be registered with Mary, his engaged wife, who was about to become a mother.
6 Дэ Вифлеемо авиля вряма, кала лати трэбуни сля тэ бэнё.
While they were there her time came,
7 Тай бэня пэхкэрэ англунэ Чявэ, закхувда Лэ дэ похтан тай тховда дэ граждо, колэсти со дэ цэр важ акхардэн манушэн на сля лэнди тхан.
and she gave birth to her first child, a son. And because there was no room for them in the inn, she swathed him around and laid him in a manger.
8 Надур сле чукняря, савэ чяравэнас пэ маля пэхкэрэн бакрэн и бузнен и прыдыкхэнас пала лэн ратяґа.
In that same countryside were shepherds out in the open fields, watching their flocks that night,
9 И акэ, ачиля англа лэндэ ангело Раехкоро, и слава Дэвлэстар, сар баро одуд, дэня пэ лэндэ. И бари дар облиля лэн.
when an angel of the Lord suddenly stood by them, and the glory of the Lord shone around them; and they were seized with fear.
10 Нэ ангело пхэнда лэнди: — На даран! Мэ пхэнава тумэнди пала бари лош, сави авэла всавэрэ манушэнди.
“Have no fear,” the angel said. “For I bring you good news of a great joy in store for all the nation.
11 Акана бэняпэ тумэнди дэ форо Давидохкоро Фирисари, Саво исин Рай Христосо.
This day there has been born to you, in the town of David, a Savior, who is Christ and Lord.
12 И акэ тумэнди шпэра: тумэ аракхэна Чяворэ, закхувдэ дэ похтан, Саво пашлёл дэ граждо.
And this will be the sign for you. You will find the infant swathed, and lying in a manger.”
13 Тунчи упралимастар авиле фартэ бут ангелонэн, савэ ваздэне бари слава Дэвлэсти тай пхэнэнас:
Then suddenly there appeared with the angel a multitude of the heavenly Host, praising God, and singing –
14 — Слава Дэвлэсти пэ упралима, а пэ пхуя пачя манушэнди, важ савэн ковлиля Дэвлэхкоро їло!
“glory to God on high, and on earth peace among those in whom he finds pleasure.”
15 Кала ангелуря ваздэнепэ лэндар упрэ, чукняря пхэндэ екх екхэсти: — Авэн дэ Вифлеемо, дыкхаґа, со котэ стердапэ, пала со амэнди пхэнда Рай.
Now, when the angels had left them and gone back to heaven, the shepherds said to one another, “Let us go at once to Bethlehem, and see this thing that has happened, of which the Lord has told us.”
16 Вонэ сиго авиле дэ форо Вифлеемо и аракхле Мария, Иосифо тай Чяворэ, Саво пашлёлас дэ граждо.
So they went quickly, and found Mary and Joseph, and the infant lying in a manger;
17 Ай кала дыкхле Лэ, тунчи розпхэндэ лэнди вса, со вонэ ашундэ пала Чяворэ.
and, when they saw it, they told of all that had been said to them about this child.
18 Всавэрэ, ко шундэ лэн, дэнас дыво лавэнди, савэ пхэндэ чукняря.
All who heard the shepherds were astonished at their story,
19 Ай Мария стховэлас кадэла лава дэ пэхкэрэ їлэ тай думисарэлас пала лэн.
while Mary treasured in her heart all that they said, and thought about it often.
20 Тунчи чукняря рисиле павпалэ, ашарэнас Дэвлэ и ваздэнас Лэсти слава пала кода, со дыкхле и со лэнди сля пхэндо.
And the shepherds went back, giving glory and praise to God for all that they had heard and seen. It had all happened as they had been told.
21 Пэ охто диво, кала авиля вряма тэ обчинэ Чяворэ, Лэсти дэне Лав Исусо. Кадэва Лав дэня Лэсти ангело, кала дэй Исусохкири инте на сля пхари.
Eight days after the birth of the child, when it was time to circumcise him, he received the name Jesus – the name given him by the angel before his conception.
22 Авиля вряма, кала Мария тай Иосифо жужардэпэ пав Моисеехкэрэ Упхэнима, тай тунчи вонэ лиджялдэ Чяворэ дэ Ерусалимо, соб тэ свэнтисарэ Лэ Раести.
When the period of purification of mother and child, required by the Law of Moses, came to an end, his parents took the child up to Jerusalem to present him to the Lord,
23 Сар чиндо дэ Дэвлэхкэрэ Упхэнима: «Чяворэ, саво бэняпэ англуно, трэбуни тэ свэнтисарэ Раести».
in compliance with the Law of the Lord that every firstborn male will be dedicated to the Lord,
24 И тэ анэ свэнто жэртва, дон ґолубонэн чи дон ґолубонэнгэрэ пуицен, сар пхэндо дэ Упхэнима Раехкэрэ.
and also to offer the sacrifice required by the Law of the Lord – a pair of turtle-doves or two young pigeons.
25 Тунчи джювда дэ Ерусалимо екх мануш, савэ акхарэнас Симеоно. Вов сля дэвликуно тай жужэ їлэґа и дожутярэлас, со Дэвэл подрицарэла Израиле, тай Свэнто Фано сля пэ лэстэ.
There was at that time in Jerusalem a man named Simeon, a righteous and devout man, who lived in constant expectation of Israel’s consulation, and under the guidance of the Holy Spirit.
26 Свэнто Фано пхэнда лэсти, со вов на мэрэла ды кодэлэ, сар на удыкхэла Христо Дэвлэхкэрэ.
It had been revealed to him by the Holy Spirit that he should not die until he had seen the Lord’s Christ.
27 Лэ лиджялда Свэнто Фано дэ храмо, кала дад и дэй андэ Чяворэ Исусо, соб тэ стерэ вса, сар трэбуни пав Упхэнима.
Moved by the Spirit, Simeon came into the Temple Courts, and, when the parents brought in the child Jesus, to do for him what was customary under the Law,
28 Симеоно лиля Чяворэ пэ вастэн, ваздэня слава Дэвлэсти тай пхэнда:
Simeon himself took the child in his arms, and blessed God, and said:
29 — Акана отмукэх Ту, Дэвла, Хулае, Тирэ бутярнэ и дэх лэсти пачя кади, сар Ту и пхэндан.
“Now, Lord, you will let your servant go, according to your word, in peace,
30 Колэсти со дыкхле мурэ якха фирисаримо Тиро,
for my eyes have seen the salvation
31 саво Ту лачярдан англа всавэрэн манушэн.
which you have prepared in the sight of all nations –
32 Вов — одуд, саво дэла душлимо важ всавэрэ народуря и анэла слава Тирэ манушэнди, Израилести.
a light to bring light to the Gentiles, and to be the glory of your people Israel.”
33 Дад и дэй прылиле пала дыво лава, савэ Симеоно пхэнда пала Чяворэ.
While the child’s father and mother were wondering at what was said about him,
34 Тунчи Симеоно пхэнда бахталэ лава лэнди тай дэдуманя Марияти, Исусохкиря дати: — Важ Кадэлэ Чяворэ, Саво пашлёл катэ, бут манушэн дэ Израили тэлэдэна и бут ваздэнапэ. И тути еджиняти чюри заджяла дэ їлэ.
Simeon gave them his blessing, and said to Mary, the child’s mother, “This child is appointed to be the cause of the fall and rise of many in Israel, and to be a sign much spoken against –
35 Вов авэла сар шпэра, сави бут мануша на прылэна. И оттерэлапэ вса чёрахано, со мануша рицарэн пэстэ дэ їлэн.
Yes, the sword will pierce your own heart – and so the thoughts in many minds will be disclosed.”
36 Катэ кади ж сля и англунарька Анна, чей Фануилохкири, Асирохкэрэ родостар. Вой сля манушни дэ пуранэн бэршэн, сави выджиля паларом тэрня чяґа и пэхкэрэ ромэґа проджювда эфта бэрш.
There was also a prophet named Hannah, a daughter of Phanuel and of the tribe of Asher. She was far advanced in years, having lived with her husband for seven years after marriage,
37 Тунчи латэ муля ром, и вой джювда еджини охтодэша штар бэрш. Диво и рят вой терэлас бути важ Дэвлэ, сля дэ мангима и посто и на уджялас храмостар.
and then a widow, until she had reached the age of eighty-four. She never left the Temple Courts, but, fasting and praying, worshiped God night and day.
38 Дэ кодыя вряма вой поджиля и ачиля тэ ашарэ Дэвлэ. Тай розпхэнэлас пала Чяворэ всавэрэнди, савэ дожутярэнас фирисаримо важ Ерусалимо.
At that moment she came up, and began publicly to thank God and to speak about the child to all who were looking for the deliverance of Jerusalem.
39 Кала Мария и Иосифо стердэ Чяворэґа вса пав Упхэнима Раехкэрэ, тунчи рисиле павпалэ дэ Галилея, дэ пэхкоро форо Назарето.
When the child’s parents had done everything required by the Law of the Lord, they returned to Galilee to their own town of Nazareth.
40 Чяворо ж барёлас тай бэршэнца прылэлас бари годи и зор, тай Дэвлэхкоро мищимо сля Лэґа.
The child grew and became strong and wise, and the blessing of God was on him.
41 Исусохкэрэ дад и дэй кожно бэрш пхирэнас пэ Патради дэ Ерусалимо.
Every year the child’s parents used to go to Jerusalem at the Passover Festival.
42 И кала Лэсти сля дэшудуй бэрш, вонэ джиле дэ Ерусалимо пэ сырботори, сар сля прылито.
When Jesus was twelve years old, they went according to custom to Jerusalem,
43 А кала проджиля сырботори и вонэ рисявэнас цэрэ, Чяворо Исусо ачиляпэ дэ Ерусалимо, нэ дад и дэй на додыкхле када.
and had finished their visit; but, when they started to return, the boy Jesus remained behind in Jerusalem, without their knowing it.
44 Нэ думисардэ, со Вов джял аврэ манушэнца. Кала ж проджиле екх диво дромэґа, тунчи ачиле тэ родэ Лэ машкар пэхкэрэн манушэн и джянглэн.
Thinking that he was with their fellow travelers, they went one day’s journey before searching for him among their relatives and acquaintances;
45 Тай на аракхле Лэ, тунчи рисиле дэ Ерусалимо и родэнас Лэ котэ.
and then, as they did not find him, they returned to Jerusalem, searching everywhere for him.
46 Кала проджиле трин дивэ, аракхле Лэ дэ храмо. Вов бэшэлас сиклимаренца, шунэлас лэн тай пхучелас лэндэ.
It was not until the third day that they found him in the Temple Courts, sitting among the teachers, now listening to them, now asking them questions.
47 Всавэрэ шунэнас Лэ тай дэнас дыво Лэхкэрэ годяти тай лавэнди.
All who listened to him marveled at his intelligence and his answers.
48 Кала дад и дэй удыкхле Лэ, прылиле када пала баро дыво. Тунчи Лэхкири дэй пхэнда Лэсти: — Чяворо! Со Ту стердан амэнца? Мэ тай дад Тиро родаґас Тут баря дукхаґа дэ їлэн.
His parents were amazed when they saw him, and his mother said to him, “My child, why have you treated us like this? Your father and I have been searching for you in great distress.”
49 Вов пхэнда лэнди: — Пэ со тумэ родэнас Ман? Чи на джянэн тумэ, со Манди трэбуни тэ авэ дэ цэр Мурэ Дадэстэ?
“What made you search for me?” he answered. “Didn’t you know that I must be in my Father’s house?”
50 Нэ вонэ на полиле, пала со Вов пхэнда.
His parents did not understand what he meant.
51 Вов рисиля лэнца дэ Назарето тай сля кандуно лэнди. Лэхкири ж дэй стидэлас кодэла лава дэ пэхкэрэ їлэ.
However he went down with them to Nazareth, and submitted himself to their control; and his mother treasured all that was said in her heart.
52 Исусо барёлас, и Лэхкири годи ачелас барэдэр, а Дэвэл и мануша камэнас Лэ вса будэр и будэр.
And Jesus grew in wisdom as he grew in years, and gained the blessing of God and people.
