Лукастар 11
1 Екхвар Исусо мангляпэ, ай кала пэрэачиля, екх Лэхкэрэ сиклярнэндар пхэнда Лэсти: — Рае! Сикляр амэн тэ мангэпэ, сар Иоанно сиклярда пэхкэрэн сиклярнэн!
When he finished praying in a certain place, one of his disciples said to him, “Lord, teach us to pray, just as Yochanan also taught his disciples.”
2 Исусо пхэнда лэнди: — Кала мангэнпэ, пхэнэн: Дадэ! Мэк тэ свэнцолпэ Лав Тиро! Мэк авэл Тхагаримо Тиро!
He said to them, “When you pray, say, ‘Our Father in heaven, may your name be kept holy. May your Kingdom come. May your will be done on earth, as it is in heaven.
3 Пэ кожно диво мандро амэнди дэ авдивутно.
Give us day by day our daily bread.
4 И бэзимо амаро эртисар амэнди, сар и амэ дош эртисарах кодэлэнди, ко исин амэнди вуджилэ. И на домук, соб тэ змарахпэ дромэстар.
Forgive us our sins, for we ourselves also forgive everyone who is indebted to us. Bring us not into temptation, but deliver us from the evil one.’”
5 Тунчи Исусо пхэнда лэнди: — Кала варико тумэндар авэла рятяґа амалэстэ тай пхэнэла лэсти: «Морэ! Залэ манди трин питы мандро.
He said to them, “Which of you, if you go to a friend at midnight and tell him, ‘Friend, lend me three loaves of bread,
6 Амал дромэстар заджиля мандэ, и нэнай мандэ, со тэ дав лэсти тэ ха».
for a friend of mine has come to me from a journey, and I have nothing to set before him,’
7 Чи пхэнэла амал тиро тути андрал: «На замисар ман! Мэ вудара затердом, и мурэ чяворэ совэн манца. Нисар манди тэ вще и тэ дэ тути мандро»?
and he from within will answer and say, ‘Don’t bother me. The door is now shut, and my children are with me in bed. I can’t get up and give it to you’?
8 Пхэнав тумэнди: кала на вщела и на дэла тути мандро, сар амал тиро, тунчи вщела и дэла тути кодэлэсти, со ту на пэрэачех тэ мангэ.
I tell you, although he will not rise and give it to him because he is his friend, yet because of his persistence, he will get up and give him as many as he needs.
9 И Мэ пхэнав тумэнди: мангэн — и Дэвэл дэла тумэнди, родэн — и тумэ аракхэна, марэн дэ вудара — и Дэвэл оттерэла тумэнди.
“I tell you, keep asking, and it will be given you. Keep seeking, and you will find. Keep knocking, and it will be opened to you.
10 Акэ, кожно, ко мангэл — лэл, кодэва, ко родэл — аракхэл. И кодэлэсти, ко марэла дэ вударэн, — Дэвэл оттерэла.
For everyone who asks receives. He who seeks finds. To him who knocks it will be opened.
11 Чи исин машкар тумэн кацаво дад, саво подэла пэхкэрэ чяворэсти сапэ, кала вов мангэл лэстар мачё?
“Which of you fathers, if your son asks for bread, will give him a stone? Or if he asks for a fish, he won’t give him a snake instead of a fish, will he?
12 И саво дад подэла чяворэсти скорпионо, кала вов мангэл дадэстар парноро?
Or if he asks for an egg, he won’t give him a scorpion, will he?
13 Кала тумэ, мижэ мануша, джянэн, сар тэ терэ лачимо тумарэ чяворэнди, тунчи пэ скици будэр Дад Упралимастар дэла Свэнто Фано кодэлэнди, савэ мангэн Лэстар?
If you then, being evil, know how to give good gifts to your children, how much more will your heavenly Father give the Holy Spirit to those who ask him?”
14 Екхвар Исусо вытрадэня бэнгэ, саво терэлас манушэ лалэґа. Кала бэнг выджиля, лало мануш ачиля тэ дэдумэ, а всавэрэ мануша прылиле када пала баро дыво.
He was casting out a demon, and it was mute. When the demon had gone out, the mute man spoke; and the multitudes marvelled.
15 А койсавэ лэндар дэдумане: — Вов вытрадэл бэнгэн зораґа, сави дэл Лэсти Веельзевуло, барэдэр бэнгэнгоро.
But some of them said, “He casts out demons by Beelzebul, the prince of the demons.”
16 Авэр мануша зумавэнас Лэ и мангле Лэстар шпэра упралимастар.
Others, testing him, sought from him a sign from heaven.
17 Нэ Исусо джянгля лэнгоро гындо тай пхэнда лэнди: — Тхагаримо, дэ савэ ханпэ екх екхэґа, авэла шушо. Тай цэр, дэ савэ ханпэ екх екхэґа, розпхагэлапэ.
But he, knowing their thoughts, said to them, “Every kingdom divided against itself is brought to desolation. A house divided against itself falls.
18 И кала сатана халпэ еджино пэґа, тунчи сар выачела лэхкоро тхагаримо? Тумэ пхэнэн, со Мэ вытрадав бэнгэн зораґа, сави дэл Манди Веельзевуло.
If Satan also is divided against himself, how will his kingdom stand? For you say that I cast out demons by Beelzebul.
19 А кала Мэ вытрадав бэнгэн зораґа, сави дэл Манди Веельзевуло, тунчи савя зораґа вытрадэн бэнгэн тумарэ сиклярнэ? Кодэлэсти вонэ сундисарэна тумэн.
But if I cast out demons by Beelzebul, by whom do your children cast them out? Therefore they will be your judges.
20 А кала Мэ вытрадав бэнгэн Дэвлэхкиря зораґа, тунчи тумэндэ авиля Дэвлэхкоро Тхагаримо.
But if I by God’s finger cast out demons, then God’s Kingdom has come to you.
21 Кала зорало мануш дэстэнца и чюренца дыкхэл пала пэхкэрэ цэрэ, лэхкоро хулаимо нико залэла.
“When the strong man, fully armed, guards his own dwelling, his goods are safe.
22 Нэ кала авэла зорэдэр лэстар, тунчи марэла лэ, залэла лэстар дэста и чюря, пэ савэн лэстэ сля надия, и всаворо лэхкоро барвалимо роздэла.
But when someone stronger attacks him and overcomes him, he takes from him his whole armour in which he trusted, and divides his plunder.
23 Ко на їтханэ Манца, кодэва ваздэлпэ пэ Ман. Ко на стидэл Манца, кодэва розчувэл.
“He who is not with me is against me. He who doesn’t gather with me scatters.
24 Кала нажужо выджяла манушэстар, тунчи пхирэл пав бипаненгирэн тханэн, родэл тхан, тев лэсти тэ отцинё, нэ нисар на аракхэл. Тунчи пхэнэл: «Рисявава павпалэ дэ муро цэр, катарь мэ выджилём».
The unclean spirit, when he has gone out of the man, passes through dry places, seeking rest; and finding none, he says, ‘I will turn back to my house from which I came out.’
25 А кала авэл павпалэ, дыкхэл, со цэр шулавдо и прытидо.
When he returns, he finds it swept and put in order.
26 Тунчи джял, акхарэл пэстэ эфта аврэн нажужэн, мижэдэр пэстар, и вонэ заджян тай джювэн котэ. И кода авэла важ манушэ инте шымай, сар сля.
Then he goes and takes seven other spirits more evil than himself, and they enter in and dwell there. The last state of that man becomes worse than the first.”
27 Кала Исусо дэдуманя кадэва лав, екх манушни лэнгэрэ стидэмастар затиписиля зоралэ ґласоґа: — Бахтали джювли, сави бэня Тут и парварда!
It came to pass, as he said these things, a certain woman out of the multitude lifted up her voice and said to him, “Blessed is the womb that bore you, and the breasts which nursed you!”
28 Исусо пхэнда: — Нат, на кади! Бахталэ кодэла, савэ шунэн Дэвлэхкоро Лав и джювэн кади, сар вов пхэнэл!
But he said, “On the contrary, blessed are those who hear the word of God, and keep it.”
29 Кала инте будэр манушэн стидэняпэ паша Исусостэ, Вов ачиля тэ дэдумэ: — Кадэва родо — хохавно. Вов родэл пэсти шпэра, нэ лэсти авэла кици шпэра Ионахкири.
When the multitudes were gathering together to him, he began to say, “This is an evil generation. It seeks after a sign. No sign will be given to it but the sign of Jonah the prophet.
30 Сар Иона ачиля шпэра важ манушэн Ниневиятар, кади Чяво Манушыкано авэла шпэра важ кадэва родо.
For even as Jonah became a sign to the Ninevites, so the Son of Man will also be to this generation.
31 Тхагарни югостар ваздэлапэ пэ сындо їтханэ кадэлэ родоґа и дошарэла лэ, колэсти со вой авиля авря ригакиря пхуятар тэ пошунэ годявэр лава Соломонохкэрэ. Нэ акэ, катэ Кодэва, Саво исин барэдэр Соломоностар.
The Queen of the South will rise up in the judgement with the men of this generation and will condemn them, for she came from the ends of the earth to hear the wisdom of Solomon; and behold, one greater than Solomon is here.
32 Мануша Ниневиятар ваздэнапэ пэ сындо їтханэ кадэлэ родоґа и дошарэна лэ. Колэсти со вонэ ачявдэ пэхкэрэ бэзима, кала Иона пхэнэлас лэнди лав Дэвлэстар. Нэ акэ, катэ Кодэва, Саво барэдэр Ионастар.
The men of Nineveh will stand up in the judgement with this generation, and will condemn it, for they repented at the proclaiming of Jonah; and behold, one greater than Jonah is here.
33 Кала мануш запхабарэл лампа, вов на тховэл ла ни дэ граждо, ни тала вакхор, нэ тховэл ла упрэ, соб лакири яг тэ дэл душлимо манушэнди, савэ заджян.
“No one, when he has lit a lamp, puts it in a cellar or under a basket, but on a stand, that those who come in may see the light.
34 Якха — када лампа важ тиро трупо. Кала якха тутэ жужэ, тунчи дэ трупо тиро пхэрдо одуд. А кала якха тутэ налаче, тунчи и дэ трупо тиро авэла пхэрдо калимо.
The lamp of the body is the eye. Therefore when your eye is good, your whole body is also full of light; but when it is evil, your body also is full of darkness.
35 Кади дыкх: одуд, саво дэ тут исин, соб тэ на авэл вов калимаґа.
Therefore see whether the light that is in you isn’t darkness.
36 Кала дэ тиро трупо исин одуд и нэнай калимо, тунчи ту всаворо жужо, пхэнэґа, сар душлимо лампатар марэл пэ тут.
If therefore your whole body is full of light, having no part dark, it will be wholly full of light, as when the lamp with its bright shining gives you light.”
37 Кала Исусо пхэнда кадэла лава, екх фарисеендар акхарда Лэ пэстэ тэ ха. Исусо авиля лэстэ и залиля тхан пала скаминдэ.
Now as he spoke, a certain Pharisee asked him to dine with him. He went in and sat at the table.
38 Фарисеи удыкхля, со Вов на халавда васта англа колэ, сар тэ ха, и дэняпэ дыво.
When the Pharisee saw it, he marvelled that he had not first washed himself before dinner.
39 Нэ Рай пхэнда лэсти: — Акэ тумэ, фарисея, жужарэн аврял тахтая тай чярэ, нэ андрал тумэндэ пхэрдо ханджьвалимо тай вурытимо.
The Lord said to him, “Now you Pharisees cleanse the outside of the cup and of the platter, but your inward part is full of extortion and wickedness.
40 Бигодякэрэ! Кодэва, Саво стерда кода, со аврял, чи на стерда кади ж и кода, со андрал?
You foolish ones, didn’t he who made the outside make the inside also?
41 Кала тэ пхэнэ пала кода, со андрал, тунчи подэн боґудэенди їлэстар, и вса тумэндэ авэла жужо.
But give for gifts to the needy those things which are within, and behold, all things will be clean to you.
42 Нэ бида тумэнди, фарисея! Тумэ дэн Дэвлэсти дэшто котор чярендар мята и рута и всавэрэстар, со барёл тумэндэ пэ баря, нэ бистарэн чячюно сындо и Дэвлэхкоро камавимо. Трэбуни и када тэ терэ, и пала кода тэ на бистарэ.
But woe to you Pharisees! For you tithe mint and rue and every herb, but you bypass justice and God’s love. You ought to have done these, and not to have left the other undone.
43 Бида тумэнди, фарисея! Тумэ камэн тэ бэшэ пэ англунэн тханэн дэ синагоги, и чялёл тумэнди, кала пэ форо мануша наисарэнпэ тумэнца.
Woe to you Pharisees! For you love the best seats in the synagogues and the greetings in the marketplaces.
44 Бида тумэнди! Тумэ сар могилы, савэ на душон, пав савэн пхирэн мануша и на джянэн.
Woe to you, scribes and Pharisees, hypocrites! For you are like hidden graves, and the men who walk over them don’t know it.”
45 Екх сиклимари пав Упхэнима шунда кадэла лава и пхэнда Лэсти: — Сиклимари! Кадэлэ лавэнца Ту и амэн кошэх.
One of the Torah scholars answered him, “Rabbi, in saying this you insult us also.”
46 Нэ Исусо пхэнда: — Бида и тумэнди, сиклимаря пав Упхэнима! Тумэ чувэн пэ манушэн баро пхаримо, саво нащи тэ подваздэ, а еджинэ и ангуштэґа лэстэ на лэнпэ.
He said, “Woe to you Torah scholars also! For you load men with burdens that are difficult to carry, and you yourselves won’t even lift one finger to help carry those burdens.
47 Бида тумэнди! Тумэ ваздэн пэ кладбищен памятникуря англунаренди, савэн мулярдэ тумарэ дада!
Woe to you! For you build the tombs of the prophets, and your fathers killed them.
48 Тумарэ дада мулярэнас англунарен, а тумэ ваздэн лэнди памятникуря. Кадэлэґа тумэ сикавэн, со тумэ цырдэн васта пала тумарэн дадэн.
So you testify and consent to the works of your fathers. For they killed them, and you build their tombs.
49 Колэсти пхэнэл Дэвлэхкири годи: «Бичалава лэндэ англунарен и апостолонэн. Екхэн вонэ мулярэна, а аврэн авэна тэ вытрадэ».
Therefore also the wisdom of God said, ‘I will send to them prophets and emissaries; and some of them they will kill and persecute,
50 Колэсти пхучелапэ кадэлэ родостар пала англунаренгоро рат, саво сля прочуто кодэла вряматар, сар Дэвэл терда люмля.
that the blood of all the prophets, which was shed from the foundation of the world, may be required of this generation,
51 Ратэстар, саво прочута Авели, ды Захарияхкэрэ ратэ, кала лэ умардэ машкар храмо и жэртвеннико. Чячимаґа пхэнав тумэнди, пхучелапэ кадэлэ родостар.
from the blood of Abel to the blood of Zechariah, who perished between the altar and the sanctuary.’ Yes, I tell you, it will be required of this generation.
52 Бида тумэнди, сиклимаря пав Упхэнима! Тумэ залиле тии вударэндар, савэ лиджян джянимастэ. Нэ и еджинэ на заджиле, и аврэн, савэ камле тэ заджя, на мукле.
Woe to you Torah scholars! For you took away the key of knowledge. You didn’t enter in yourselves, and those who were entering in, you hindered.”
53 Кала Исусо джиля котарь, сиклимаря пав Упхэнима и фарисея фартэ мижыле пэ Лэстэ тай ачиле тэ долэ Исусо и тэ пхуче Лэстар бут пала со.
As he said these things to them, the scribes and the Pharisees began to be terribly angry, and to draw many things out of him,
54 Вонэ родэнас, сар тэ астарэ Исусо пэ лавэн.
lying in wait for him, and seeking to catch him in something he might say, that they might accuse him.
