Лукастар 11
1 Екхвар Исусо мангляпэ, ай кала пэрэачиля, екх Лэхкэрэ сиклярнэндар пхэнда Лэсти: — Рае! Сикляр амэн тэ мангэпэ, сар Иоанно сиклярда пэхкэрэн сиклярнэн!
It happened he was praying in a certain place, and when he stopped, one of his disciples said to him, "Master, teach us how to pray, just as Johntaught his disciples."
2 Исусо пхэнда лэнди: — Кала мангэнпэ, пхэнэн: Дадэ! Мэк тэ свэнцолпэ Лав Тиро! Мэк авэл Тхагаримо Тиро!
So he said to them. "When you pray, say, "Father, hallowed be thy name; May thy kingdom come,
3 Пэ кожно диво мандро амэнди дэ авдивутно.
"Give us day by day our bread for the coming day;
4 И бэзимо амаро эртисар амэнди, сар и амэ дош эртисарах кодэлэнди, ко исин амэнди вуджилэ. И на домук, соб тэ змарахпэ дромэстар.
"Forgive us our sins; for we also forgive everyone who has offended us; "And bring us not into temptation."
5 Тунчи Исусо пхэнда лэнди: — Кала варико тумэндар авэла рятяґа амалэстэ тай пхэнэла лэсти: «Морэ! Залэ манди трин питы мандро.
He also said to them. "Suppose you have a friend and you go to him, ‘My friend, lend me three loaves of bread,
6 Амал дромэстар заджиля мандэ, и нэнай мандэ, со тэ дав лэсти тэ ха».
"for a friend of mine is come to me from a journey, and I have nothing to set before him.’
7 Чи пхэнэла амал тиро тути андрал: «На замисар ман! Мэ вудара затердом, и мурэ чяворэ совэн манца. Нисар манди тэ вще и тэ дэ тути мандро»?
"and he from indoors shall answer. ‘Do not pester me. The door is now closed, and my children are with me in bed. I cannot rise and give to you.’
8 Пхэнав тумэнди: кала на вщела и на дэла тути мандро, сар амал тиро, тунчи вщела и дэла тути кодэлэсти, со ту на пэрэачех тэ мангэ.
"I tell you that, though he will not rise and give to him because he is his friend, yet because of his importunate persistence he will rise and give him whatever he needs.
9 И Мэ пхэнав тумэнди: мангэн — и Дэвэл дэла тумэнди, родэн — и тумэ аракхэна, марэн дэ вудара — и Дэвэл оттерэла тумэнди.
"So I say to you. "Ask, and it shall be given to you; seek, and ye shall find; knock and it shall be opened to you.
10 Акэ, кожно, ко мангэл — лэл, кодэва, ко родэл — аракхэл. И кодэлэсти, ко марэла дэ вударэн, — Дэвэл оттерэла.
"For he that asks receives, and he who seeks finds, and to him who knocks the door shall be opened.
11 Чи исин машкар тумэн кацаво дад, саво подэла пэхкэрэ чяворэсти сапэ, кала вов мангэл лэстар мачё?
"What father is there among you who, if his son asks for a loaf, will give him a stone? Or if he asks for a fish will give him instead a serpent?
12 И саво дад подэла чяворэсти скорпионо, кала вов мангэл дадэстар парноро?
"Or if he asks for an egg, will offer him a scorpion?
13 Кала тумэ, мижэ мануша, джянэн, сар тэ терэ лачимо тумарэ чяворэнди, тунчи пэ скици будэр Дад Упралимастар дэла Свэнто Фано кодэлэнди, савэ мангэн Лэстар?
"If you give good gifts to your children, how much more shall the Father who is in heaven give the Holy spirit to those that ask him!"
14 Екхвар Исусо вытрадэня бэнгэ, саво терэлас манушэ лалэґа. Кала бэнг выджиля, лало мануш ачиля тэ дэдумэ, а всавэрэ мануша прылиле када пала баро дыво.
Once he was casting out a dumb demon, and when the demon was gone out, the dumb man spoke, and the people wondered.
15 А койсавэ лэндар дэдумане: — Вов вытрадэл бэнгэн зораґа, сави дэл Лэсти Веельзевуло, барэдэр бэнгэнгоро.
But some of them said, "It is by Beelzebub, the prince of demons, that he cast out demons."
16 Авэр мануша зумавэнас Лэ и мангле Лэстар шпэра упралимастар.
Others, tempting him, kept seeking from him a sign from heaven.
17 Нэ Исусо джянгля лэнгоро гындо тай пхэнда лэнди: — Тхагаримо, дэ савэ ханпэ екх екхэґа, авэла шушо. Тай цэр, дэ савэ ханпэ екх екхэґа, розпхагэлапэ.
He knew their intentions and said to them. "Every kingdom divided against itself is laid waste and house falls upon house.
18 И кала сатана халпэ еджино пэґа, тунчи сар выачела лэхкоро тхагаримо? Тумэ пхэнэн, со Мэ вытрадав бэнгэн зораґа, сави дэл Манди Веельзевуло.
"And if Satan also is divided against himself, how shall his kingdom stand?
19 А кала Мэ вытрадав бэнгэн зораґа, сави дэл Манди Веельзевуло, тунчи савя зораґа вытрадэн бэнгэн тумарэ сиклярнэ? Кодэлэсти вонэ сундисарэна тумэн.
"Do you say that I am casting out demons by the power of Beelzebub? If I then am casting out demons by Beelzebub, by whom are your sons casting them out? They therefore shall be your judges.
20 А кала Мэ вытрадав бэнгэн Дэвлэхкиря зораґа, тунчи тумэндэ авиля Дэвлэхкоро Тхагаримо.
"But if it is by the finger of God that I am casting out demons, then the kingdom of God is come upon you.
21 Кала зорало мануш дэстэнца и чюренца дыкхэл пала пэхкэрэ цэрэ, лэхкоро хулаимо нико залэла.
"When the strong man fully aroused keeps guard over his homestead, his property is undisturbed;
22 Нэ кала авэла зорэдэр лэстар, тунчи марэла лэ, залэла лэстар дэста и чюря, пэ савэн лэстэ сля надия, и всаворо лэхкоро барвалимо роздэла.
"but when the stronger man attacks him, he takes away from the strong armor in which he was trusting and divides up the spoil.
23 Ко на їтханэ Манца, кодэва ваздэлпэ пэ Ман. Ко на стидэл Манца, кодэва розчувэл.
"He who is not for me is against me, and he who is not gathering with me is scattering.
24 Кала нажужо выджяла манушэстар, тунчи пхирэл пав бипаненгирэн тханэн, родэл тхан, тев лэсти тэ отцинё, нэ нисар на аракхэл. Тунчи пхэнэл: «Рисявава павпалэ дэ муро цэр, катарь мэ выджилём».
"Whenever a foul spirit is gone out of a man, it roams through waterless places, in search of rest; but when it can find none, it says, ‘I will go back to the house which I have left.’
25 А кала авэл павпалэ, дыкхэл, со цэр шулавдо и прытидо.
When it comes and finds the house completely swept and garnished.
26 Тунчи джял, акхарэл пэстэ эфта аврэн нажужэн, мижэдэр пэстар, и вонэ заджян тай джювэн котэ. И кода авэла важ манушэ инте шымай, сар сля.
"Then it goes off and fetches seven other spirits more wicked than itself, and they go in and live there. And the last state of that man is worse than the first."
27 Кала Исусо дэдуманя кадэва лав, екх манушни лэнгэрэ стидэмастар затиписиля зоралэ ґласоґа: — Бахтали джювли, сави бэня Тут и парварда!
It happened while he was saying this, that a certain woman out of the crowd shouted to him, saying, "Blessed is the womb that bore you, and the breast that you have sucked."
28 Исусо пхэнда: — Нат, на кади! Бахталэ кодэла, савэ шунэн Дэвлэхкоро Лав и джювэн кади, сар вов пхэнэл!
"No, rather," he answered, "blessed are those who listen to the word of God, and keep it."
29 Кала инте будэр манушэн стидэняпэ паша Исусостэ, Вов ачиля тэ дэдумэ: — Кадэва родо — хохавно. Вов родэл пэсти шпэра, нэ лэсти авэла кици шпэра Ионахкири.
When the crowd were beginning to throng about him he proceeded to say. "This is an evil generation! It seeks a sign, and there shall be no sign be given to it except the sign of Jonah;
30 Сар Иона ачиля шпэра важ манушэн Ниневиятар, кади Чяво Манушыкано авэла шпэра важ кадэва родо.
"for as Jonah became a sign to the Ninevites, so shall the Son of man be to this generation.
31 Тхагарни югостар ваздэлапэ пэ сындо їтханэ кадэлэ родоґа и дошарэла лэ, колэсти со вой авиля авря ригакиря пхуятар тэ пошунэ годявэр лава Соломонохкэрэ. Нэ акэ, катэ Кодэва, Саво исин барэдэр Соломоностар.
"The queen of the South shall rise up in Judgement with the men of this generation, and shall condemn them; because she came from the ends of the earth to listen to the wisdom of Solomon, and lo, one greater than Solomon is here!
32 Мануша Ниневиятар ваздэнапэ пэ сындо їтханэ кадэлэ родоґа и дошарэна лэ. Колэсти со вонэ ачявдэ пэхкэрэ бэзима, кала Иона пхэнэлас лэнди лав Дэвлэстар. Нэ акэ, катэ Кодэва, Саво барэдэр Ионастар.
"The men of the Nineveh shall stand up in the judgment with his generation and shall condemn it, for they repented at the preaching of Jonah, and lo! one greater than Jonah is here!
33 Кала мануш запхабарэл лампа, вов на тховэл ла ни дэ граждо, ни тала вакхор, нэ тховэл ла упрэ, соб лакири яг тэ дэл душлимо манушэнди, савэ заджян.
"When one lights a lamp he does not put it in a cellar nor under the bushel, but on a lamp-stand that those who enter may see the light.
34 Якха — када лампа важ тиро трупо. Кала якха тутэ жужэ, тунчи дэ трупо тиро пхэрдо одуд. А кала якха тутэ налаче, тунчи и дэ трупо тиро авэла пхэрдо калимо.
"The lamp of the body is your eye; when your eye is single then your whole body is full of light; but when it is evil your whole body is full of darkness.
35 Кади дыкх: одуд, саво дэ тут исин, соб тэ на авэл вов калимаґа.
"Look carefully! Perhaps that very light of yours is darkness.
36 Кала дэ тиро трупо исин одуд и нэнай калимо, тунчи ту всаворо жужо, пхэнэґа, сар душлимо лампатар марэл пэ тут.
"If, however, your whole body is full of light, without having any part dark, it will be wholly radiant with light, as when the lamp illumines you with its bright rays."
37 Кала Исусо пхэнда кадэла лава, екх фарисеендар акхарда Лэ пэстэ тэ ха. Исусо авиля лэстэ и залиля тхан пала скаминдэ.
When he had finished speaking a Pharisee asked him to dine with him; so he went in with him and reclined.
38 Фарисеи удыкхля, со Вов на халавда васта англа колэ, сар тэ ха, и дэняпэ дыво.
And the Pharisee noticed, to his amazement, that he did not wash his hands before eating,
39 Нэ Рай пхэнда лэсти: — Акэ тумэ, фарисея, жужарэн аврял тахтая тай чярэ, нэ андрал тумэндэ пхэрдо ханджьвалимо тай вурытимо.
but the Lord said to him. "You Pharisee do cleanse the outside of your cup or plate, but your secret heart is full of extortion and wickedness.
40 Бигодякэрэ! Кодэва, Саво стерда кода, со аврял, чи на стерда кади ж и кода, со андрал?
"Foolish men! Did not He who made the outside make the inside also?
41 Кала тэ пхэнэ пала кода, со андрал, тунчи подэн боґудэенди їлэстар, и вса тумэндэ авэла жужо.
"Better cleanse what is within, and nothing will be unclean for you.
42 Нэ бида тумэнди, фарисея! Тумэ дэн Дэвлэсти дэшто котор чярендар мята и рута и всавэрэстар, со барёл тумэндэ пэ баря, нэ бистарэн чячюно сындо и Дэвлэхкоро камавимо. Трэбуни и када тэ терэ, и пала кода тэ на бистарэ.
"But woe unto you Pharisee! for you tithe mint and rue and every herb, and disregard justice and the love of God; but these you ought to have done, and not leave the other undone.
43 Бида тумэнди, фарисея! Тумэ камэн тэ бэшэ пэ англунэн тханэн дэ синагоги, и чялёл тумэнди, кала пэ форо мануша наисарэнпэ тумэнца.
"Woe unto you Pharisee! for you delight in the best seats in the synagogue, and in the salutation in the market-places.
44 Бида тумэнди! Тумэ сар могилы, савэ на душон, пав савэн пхирэн мануша и на джянэн.
"Woe unto you! for you are like the tombs which are hidden, and men walk over them unsuspecting."
45 Екх сиклимари пав Упхэнима шунда кадэла лава и пхэнда Лэсти: — Сиклимари! Кадэлэ лавэнца Ту и амэн кошэх.
Hereupon one of the lawyers exclaimed, "But teacher, in saying such things you are also reproaching us also."
46 Нэ Исусо пхэнда: — Бида и тумэнди, сиклимаря пав Упхэнима! Тумэ чувэн пэ манушэн баро пхаримо, саво нащи тэ подваздэ, а еджинэ и ангуштэґа лэстэ на лэнпэ.
"Woe unto you lawyers also!" said Jesus, "for you load men with irksome burdens, and you yourselves will not touch the burdens with one of your fingers.
47 Бида тумэнди! Тумэ ваздэн пэ кладбищен памятникуря англунаренди, савэн мулярдэ тумарэ дада!
"Woe to you! for you are building the tombs of the prophets whom you ancestors killed.
48 Тумарэ дада мулярэнас англунарен, а тумэ ваздэн лэнди памятникуря. Кадэлэґа тумэ сикавэн, со тумэ цырдэн васта пала тумарэн дадэн.
"So you are witnesses, and you consent to the actions of your ancestors. for they killed them, and you build their tombs.
49 Колэсти пхэнэл Дэвлэхкири годи: «Бичалава лэндэ англунарен и апостолонэн. Екхэн вонэ мулярэна, а аврэн авэна тэ вытрадэ».
"For this reason also said the Wisdom of God. ‘I will send them prophets and apostles; some of them they will kill and some they will persecute;
50 Колэсти пхучелапэ кадэлэ родостар пала англунаренгоро рат, саво сля прочуто кодэла вряматар, сар Дэвэл терда люмля.
"so that the blood of all the prophets which was shed from the foundation of the world may be required from this generation,
51 Ратэстар, саво прочута Авели, ды Захарияхкэрэ ратэ, кала лэ умардэ машкар храмо и жэртвеннико. Чячимаґа пхэнав тумэнди, пхучелапэ кадэлэ родостар.
"from the blood of Abel to the blood of Zachariah, who perished between the alter and the sanctuary; yes; I tell you, it shall be required of this generation!
52 Бида тумэнди, сиклимаря пав Упхэнима! Тумэ залиле тии вударэндар, савэ лиджян джянимастэ. Нэ и еджинэ на заджиле, и аврэн, савэ камле тэ заджя, на мукле.
"Woe to you lawyers, for you have taken away the key of knowledge!’ You yourselves have not entered, and you have hindered those who are trying to enter."
53 Кала Исусо джиля котарь, сиклимаря пав Упхэнима и фарисея фартэ мижыле пэ Лэстэ тай ачиле тэ долэ Исусо и тэ пхуче Лэстар бут пала со.
After he had gone away, the Scribes and the Pharisee began to set themselves vehemently against him, and to cross-question him upon many points,
54 Вонэ родэнас, сар тэ астарэ Исусо пэ лавэн.
laying in wait for him, in order to catch a word from his lips.
