Лукастар 11
1 Екхварэс Исусо андэ екх тхан мангэлас Дэвлэс, и сар Вов пэрэашыля, екх андай сытярнэ мангля Лэс: — Рай! Сытяр амэн тэ мангас Дэвлэс, сар о Иоано сытярдя пэстирэ сытярнэн.
When he finished praying in a certain place, one of his disciples said to him, “Lord, teach us to pray, just as Yochanan also taught his disciples.”
2 Вов пхэндя лэнди: — Кала тумэ мангэн Дэвлэс, пхэнэн кадя: Дадэ! Мэк всаворэ лашарэн Тиро свэнто алав! Мэк авэл Тхагаримос Тиро!
He said to them, “When you pray, say, ‘Our Father in heaven, may your name be kept holy. May your Kingdom come. May your will be done on earth, as it is in heaven.
3 Марно, саво трэбуй амэнди, подэ амэнди пэ кадва дес.
Give us day by day our daily bread.
4 И эртисар амэнди амарэ бэзэха, колэсти со и амэ эртисарас всаворэнди, ко амэнди ужыло. И на домук тэ подаспэ кав бэзэх.
Forgive us our sins, for we ourselves also forgive everyone who is indebted to us. Bring us not into temptation, but deliver us from the evil one.’”
5 Тунчи Исусо пхэндя лэнди: — Сар варикастэ тумэндар исин амал, и тумэ авэна лэстэ андэ епаш рят и пхэнэна: «Амал, дэ манди андо ужылимос трин марнэ.
He said to them, “Which of you, if you go to a friend at midnight and tell him, ‘Friend, lend me three loaves of bread,
6 Мандэ дромэстар залагля амал мэрно, и манди нинай, со тэ дав лэсти».
for a friend of mine has come to me from a journey, and I have nothing to set before him,’
7 А кодва андрал андав чер пхэнэла лэсти: «На замисар ман! Удар затердэ, и бэяцэ мэрнэ манца по пато. Най сар тэ вщав и тэ дав тути».
and he from within will answer and say, ‘Don’t bother me. The door is now shut, and my children are with me in bed. I can’t get up and give it to you’?
8 Пхэнав тумэнди, сар вов на вщела и на дэла колэсти, со вов исин лэско амал, пала кода со тумэ на пэрэашэн тэ мангэн, вов вщела и дэла, со тумэнди трэбуй, кай лэсти тэ на авэл лажаво.
I tell you, although he will not rise and give it to him because he is his friend, yet because of his persistence, he will get up and give him as many as he needs.
9 Пхэнав тумэнди: мангэн — и о Дэл дэла тумэнди, родэн — и аракхэна, марэн андэ удар — и о Дэл отпхэрнавэла тумэнди.
“I tell you, keep asking, and it will be given you. Keep seeking, and you will find. Keep knocking, and it will be opened to you.
10 Кодва, ко мангэл — лэл, ко родэл — аракхэл, и ко марэл андэ удар — колэсти отпхэрнавэн.
For everyone who asks receives. He who seeks finds. To him who knocks it will be opened.
11 Исин машкар тумэндэ кацаво дад, саво дэла пэстирэ шавэсти сапэс, сар вов мангэл мащё?
“Which of you fathers, if your son asks for bread, will give him a stone? Or if he asks for a fish, he won’t give him a snake instead of a fish, will he?
12 Сар мангэла парноро, дэла лэсти скорпионо?
Or if he asks for an egg, he won’t give him a scorpion, will he?
13 Кала тумэ холятирэ, ай пэстирэ бэяцэнди дэн лашымос, майфартэ Дад тумаро болыбнаско дэла Свэнтонэс Духос колэнди, ко мангэл Лэстар.
If you then, being evil, know how to give good gifts to your children, how much more will your heavenly Father give the Holy Spirit to those who ask him?”
14 Екхвар Исусо вытрадя бэнгэс, саво терэлас манушэс мутонэса. И кала бэнг выжыля, мануш, саво сас муто, задя дума. Мануша дивосайле.
He was casting out a demon, and it was mute. When the demon had gone out, the mute man spoke; and the multitudes marvelled.
15 Коисавэ пхэнэнас: — Вов вытрадэл бэнгэн зораса, сави дэл Веельзевуло, пхурэдэр бэнг.
But some of them said, “He casts out demons by Beelzebul, the prince of the demons.”
16 Ай авэр камэнас тэ зумавэн лэ Исусос, тай мангле, кай Вов тэ сикавэл шпэра пав болыбэн.
Others, testing him, sought from him a sign from heaven.
17 Исусо жангля, со онэ гындон, пхэндя лэнди: — Кажно тхагаримос, саво машкар пэстэ вражымари, авэла шушо, и чер, кай вражымаря машкар пэстэ, пэрэла.
But he, knowing their thoughts, said to them, “Every kingdom divided against itself is brought to desolation. A house divided against itself falls.
18 Сар о Сатана вражымари ежэно пэсти, сар утэрдёла тхагаримос лэско? Тумэ пхэнэн, со Мэ зораса, сави дэл Веельзевуло вытрадав бэнгэн.
If Satan also is divided against himself, how will his kingdom stand? For you say that I cast out demons by Beelzebul.
19 Сар Мэ вытрадав бэнгэн зораса, сави дэл Веельзевуло, тунчи савя зораса вытрадэн лэн тумарэ шавэ? Колэсти онэ авэна тумэнди сындомаренца.
But if I cast out demons by Beelzebul, by whom do your children cast them out? Therefore they will be your judges.
20 А сар Мэ вытрадав бэнгэн Дэвлэстиря зораса, тунчи авиля тумэндэ Тхагаримос Дэвлэско.
But if I by God’s finger cast out demons, then God’s Kingdom has come to you.
21 Кала зорало мануш лэ мардянца мишто дикхэл пала пэско чер, тунчи лэско хулаимос нико на обчёрэла.
“When the strong man, fully armed, guards his own dwelling, his goods are safe.
22 Кала майзор лэстар хукэла пэр лэстэ, тунчи помарэла лэс тай залэла лэстар мардя, савэнца вов гындолас тэ фэрисарэлпэ, вся, со исин андо чер, залэла и роздэла.
But when someone stronger attacks him and overcomes him, he takes from him his whole armour in which he trusted, and divides his plunder.
23 Ко на екхэтанэ Манца, кодва жал пэр Мандэ; и ко на стидэл Манца, кодва росшол.
“He who is not with me is against me. He who doesn’t gather with me scatters.
24 Кала найжужо духо выжал андав мануш, вов пхирэл пай бипаестирэ тхана, родэл, кай тэ отчиёл, и на аракхэл. Тунчи вов пхэнэл: «Рисавава мэ андо чер, катар выжылем».
The unclean spirit, when he has gone out of the man, passes through dry places, seeking rest; and finding none, he says, ‘I will turn back to my house from which I came out.’
25 Кала вов рисавэл, дикхэл, со чер лэско жужардо и притидо.
When he returns, he finds it swept and put in order.
26 Тунчи вов жал и лэл пэса эхта аврэн духон, майхолятирэн пэстар, и онэ зажан и жувэн котэ. И када важо мануш инке майвырито, сар сас майанглэ.
Then he goes and takes seven other spirits more evil than himself, and they enter in and dwell there. The last state of that man becomes worse than the first.”
27 Сар Вов инке дэлас дума, тунчи екх жувли зацыписайля андай мануша, савэ стидэпэ котэ: — Бахтали кодья дэй, сави бэяндя и выправардя Тут!
It came to pass, as he said these things, a certain woman out of the multitude lifted up her voice and said to him, “Blessed is the womb that bore you, and the breasts which nursed you!”
28 Исусо пхэндя пэ када: — Бахталэ кола, ко ашунэн Дэвлэско лав и терэн, сар Вов пхэнэл.
But he said, “On the contrary, blessed are those who hear the word of God, and keep it.”
29 Сар манушэн стидяпэ майбут, Исусо ля тэ дэл дума: — Кадва родо — холяко. Вов родэл шпэра, нэ лэсти на дэлапэ нисави шпэра, качи шпэра Ионастири.
When the multitudes were gathering together to him, he began to say, “This is an evil generation. It seeks after a sign. No sign will be given to it but the sign of Jonah the prophet.
30 И сар Иона сас шпэра важ ниневитяноря, кадя Шаво Манушыкано авэла шпэра важ кадва родо.
For even as Jonah became a sign to the Ninevites, so the Son of Man will also be to this generation.
31 Тхагарни пав юго ваздёла по сындо манушэнца калэ родостар и сындосарэла лэн, колэсти со вой пай авэр риг пхув авэлас тэ пошунэл годяримос Соломоноско, и акэ, катэ майбаро Соломоностар.
The Queen of the South will rise up in the judgement with the men of this generation and will condemn them, for she came from the ends of the earth to hear the wisdom of Solomon; and behold, one greater than Solomon is here.
32 Ниневитяноря ваздёна по сындо лэ манушэнца калэ родостар и сындосарэна лэн, колэсти со онэ ашадэ бэзэх пэско лавэндар, савэ пхэндя Иона. И акэ, катэ майбаро Ионастар.
The men of Nineveh will stand up in the judgement with this generation, and will condemn it, for they repented at the proclaiming of Jonah; and behold, one greater than Jonah is here.
33 Нико, ко запхабарэл каганцо, на тховэл лэс по тхан, кай лэс нико на дикхэла, или талай кхоро. Нэ тховэн лэс упрэ, кадя, кай, ко зажала, тэ дикхэл удуд.
“No one, when he has lit a lamp, puts it in a cellar or under a basket, but on a stand, that those who come in may see the light.
34 Тирэ якха — удуд важ тиро тило. Кала тирэ якха жужэ, тунчи и ту всаворо пхэрдо удудэса. Ай сар тутэ найлашэ якха, тунчи тило тиро пхэрдо калимаса.
The lamp of the body is the eye. Therefore when your eye is good, your whole body is also full of light; but when it is evil, your body also is full of darkness.
35 Колэстар дикх, удуд, саво андэр тутэ, на калимос?
Therefore see whether the light that is in you isn’t darkness.
36 Акэ, сар тиро тило пхэрдо удудэса и андэр лэстэ нинай нисаво калимос, тунчи ту всаворо авэса пхэрдо удудэса, сар молниятар шолпэ пэр тутэ лако удуд.
If therefore your whole body is full of light, having no part dark, it will be wholly full of light, as when the lamp with its bright shining gives you light.”
37 Кала Исусо када пхэнэлас, екх фарисеё акхарда Лэс пэстэ тэ хал. Исусо жыля тай бэшля палай мэсали.
Now as he spoke, a certain Pharisee asked him to dine with him. He went in and sat at the table.
38 Фарисеё дивосайля, со Вов на халадя и васт, англал сар тэ бэшэл тэ хас.
When the Pharisee saw it, he marvelled that he had not first washed himself before dinner.
39 Рай пхэндя лэсти: — Акэ тумэ, фарисеёря, жужарэн чярэ и тарелки упрал, ай андрал тумэ исин скумпо и холятирэ.
The Lord said to him, “Now you Pharisees cleanse the outside of the cup and of the platter, but your inward part is full of extortion and wickedness.
40 Бигодятирэ! Кодва, Ко тердя упрал, на тердя ли и андрал?
You foolish ones, didn’t he who made the outside make the inside also?
41 Дэнтэ чёрорэнди, колэстар, со тумэндэ исин, и тунчи вся важ тумэнди авэла жужо.
But give for gifts to the needy those things which are within, and behold, all things will be clean to you.
42 Бида тумэнди, фарисеёря! Тумэ дэн дэшто котор пай мята, рута и пай всавори зэлэнь, ай чячимос и камлимос Дэвлэско забистарэн. И када трэбуй тэ терэн, и кода тэ на ашавэн.
But woe to you Pharisees! For you tithe mint and rue and every herb, but you bypass justice and God’s love. You ought to have done these, and not to have left the other undone.
43 Бида тумэнди, фарисеёря! Тумэ камэн тэ залэн майлашэ тхана андэ синагоги и кай мануша тумэнди тэ пхэнэн пэ барэ грады: «Тэ авэн бахталэ».
Woe to you Pharisees! For you love the best seats in the synagogues and the greetings in the marketplaces.
44 Бида тумэнди! Тумэ — сар склэпоря, савэ на душон, пай савэ мануша пхирэн и на жанэн, кай онэ котэ исин.
Woe to you, scribes and Pharisees, hypocrites! For you are like hidden graves, and the men who walk over them don’t know it.”
45 Екх андай сытяримаря Законостирэ пхэндя Лэсти: — Сытяримари! Кала думаса и амэн обмукэс.
One of the Torah scholars answered him, “Rabbi, in saying this you insult us also.”
46 Исусо пхэндя: — Бида и тумэнди, сытяримаря Законостирэ! Тумэ тховэн пэ мануш траста, сави пхарэс тэ андярэ, ай ежэнэ и наеса кадэла трастатэ на лэнпэ.
He said, “Woe to you Torah scholars also! For you load men with burdens that are difficult to carry, and you yourselves won’t even lift one finger to help carry those burdens.
47 Бида тумэнди! Тумэ тховэн шукарнэ памятникоря пророконэнди, савэн умардэ тумарэ дада.
Woe to you! For you build the tombs of the prophets, and your fathers killed them.
48 Калэса тумэ подритярэн рындоря тумарэ дадэндирэ. Онэ умардэ пророкон, а тумэ терэн важ лэнди памятникоря.
So you testify and consent to the works of your fathers. For they killed them, and you build their tombs.
49 Колэсти годяримос Дэвлэско пхэндя: «Мэ бишалава лэндэ пророкон и апостолонэн, и онэ екхэн умарэна, ай аврэн вытрадэна».
Therefore also the wisdom of God said, ‘I will send to them prophets and emissaries; and some of them they will kill and persecute,
50 Колэстар кадва родо потинэла палав всаворо рат пророкэндиро, саво сас прошуто кола вряматар, кала тердяпэ люма,
that the blood of all the prophets, which was shed from the foundation of the world, may be required of this generation,
51 лэ ратэстар Авилёстирэстар кав рат Захарияско, саво сас умардо машкар жэртвенико и храмо. Кадя, пхэнав тумэнди, пушэлапэ калэ родостар.
from the blood of Abel to the blood of Zechariah, who perished between the altar and the sanctuary.’ Yes, I tell you, it will be required of this generation.
52 Бида тумэнди, сытяримаря Законостирэ! Тумэ залинэ тии лэ джянглимастар, нэ ежэнэ на зажыле и затердэ дром колэнди, ко зажал.
Woe to you Torah scholars! For you took away the key of knowledge. You didn’t enter in yourselves, and those who were entering in, you hindered.”
53 Кала Исусо выжыля андав чер, сытяримаря Законостирэ и фарисеёря фартэ холяйле пэр Лэстэ, долэнас Лэс и бут пушэнас Лэстар.
As he said these things to them, the scribes and the Pharisees began to be terribly angry, and to draw many things out of him,
54 Онэ родэнас, сар тэ астарэн Лэс по лав.
lying in wait for him, and seeking to catch him in something he might say, that they might accuse him.
