Лукастар 11
1 Екхварэс Исусо андэ екх тхан мангэлас Дэвлэс, и сар Вов пэрэашыля, екх андай сытярнэ мангля Лэс: — Рай! Сытяр амэн тэ мангас Дэвлэс, сар о Иоано сытярдя пэстирэ сытярнэн.
It happened he was praying in a certain place, and when he stopped, one of his disciples said to him, "Master, teach us how to pray, just as Johntaught his disciples."
2 Вов пхэндя лэнди: — Кала тумэ мангэн Дэвлэс, пхэнэн кадя: Дадэ! Мэк всаворэ лашарэн Тиро свэнто алав! Мэк авэл Тхагаримос Тиро!
So he said to them. "When you pray, say, "Father, hallowed be thy name; May thy kingdom come,
3 Марно, саво трэбуй амэнди, подэ амэнди пэ кадва дес.
"Give us day by day our bread for the coming day;
4 И эртисар амэнди амарэ бэзэха, колэсти со и амэ эртисарас всаворэнди, ко амэнди ужыло. И на домук тэ подаспэ кав бэзэх.
"Forgive us our sins; for we also forgive everyone who has offended us; "And bring us not into temptation."
5 Тунчи Исусо пхэндя лэнди: — Сар варикастэ тумэндар исин амал, и тумэ авэна лэстэ андэ епаш рят и пхэнэна: «Амал, дэ манди андо ужылимос трин марнэ.
He also said to them. "Suppose you have a friend and you go to him, ‘My friend, lend me three loaves of bread,
6 Мандэ дромэстар залагля амал мэрно, и манди нинай, со тэ дав лэсти».
"for a friend of mine is come to me from a journey, and I have nothing to set before him.’
7 А кодва андрал андав чер пхэнэла лэсти: «На замисар ман! Удар затердэ, и бэяцэ мэрнэ манца по пато. Най сар тэ вщав и тэ дав тути».
"and he from indoors shall answer. ‘Do not pester me. The door is now closed, and my children are with me in bed. I cannot rise and give to you.’
8 Пхэнав тумэнди, сар вов на вщела и на дэла колэсти, со вов исин лэско амал, пала кода со тумэ на пэрэашэн тэ мангэн, вов вщела и дэла, со тумэнди трэбуй, кай лэсти тэ на авэл лажаво.
"I tell you that, though he will not rise and give to him because he is his friend, yet because of his importunate persistence he will rise and give him whatever he needs.
9 Пхэнав тумэнди: мангэн — и о Дэл дэла тумэнди, родэн — и аракхэна, марэн андэ удар — и о Дэл отпхэрнавэла тумэнди.
"So I say to you. "Ask, and it shall be given to you; seek, and ye shall find; knock and it shall be opened to you.
10 Кодва, ко мангэл — лэл, ко родэл — аракхэл, и ко марэл андэ удар — колэсти отпхэрнавэн.
"For he that asks receives, and he who seeks finds, and to him who knocks the door shall be opened.
11 Исин машкар тумэндэ кацаво дад, саво дэла пэстирэ шавэсти сапэс, сар вов мангэл мащё?
"What father is there among you who, if his son asks for a loaf, will give him a stone? Or if he asks for a fish will give him instead a serpent?
12 Сар мангэла парноро, дэла лэсти скорпионо?
"Or if he asks for an egg, will offer him a scorpion?
13 Кала тумэ холятирэ, ай пэстирэ бэяцэнди дэн лашымос, майфартэ Дад тумаро болыбнаско дэла Свэнтонэс Духос колэнди, ко мангэл Лэстар.
"If you give good gifts to your children, how much more shall the Father who is in heaven give the Holy spirit to those that ask him!"
14 Екхвар Исусо вытрадя бэнгэс, саво терэлас манушэс мутонэса. И кала бэнг выжыля, мануш, саво сас муто, задя дума. Мануша дивосайле.
Once he was casting out a dumb demon, and when the demon was gone out, the dumb man spoke, and the people wondered.
15 Коисавэ пхэнэнас: — Вов вытрадэл бэнгэн зораса, сави дэл Веельзевуло, пхурэдэр бэнг.
But some of them said, "It is by Beelzebub, the prince of demons, that he cast out demons."
16 Ай авэр камэнас тэ зумавэн лэ Исусос, тай мангле, кай Вов тэ сикавэл шпэра пав болыбэн.
Others, tempting him, kept seeking from him a sign from heaven.
17 Исусо жангля, со онэ гындон, пхэндя лэнди: — Кажно тхагаримос, саво машкар пэстэ вражымари, авэла шушо, и чер, кай вражымаря машкар пэстэ, пэрэла.
He knew their intentions and said to them. "Every kingdom divided against itself is laid waste and house falls upon house.
18 Сар о Сатана вражымари ежэно пэсти, сар утэрдёла тхагаримос лэско? Тумэ пхэнэн, со Мэ зораса, сави дэл Веельзевуло вытрадав бэнгэн.
"And if Satan also is divided against himself, how shall his kingdom stand?
19 Сар Мэ вытрадав бэнгэн зораса, сави дэл Веельзевуло, тунчи савя зораса вытрадэн лэн тумарэ шавэ? Колэсти онэ авэна тумэнди сындомаренца.
"Do you say that I am casting out demons by the power of Beelzebub? If I then am casting out demons by Beelzebub, by whom are your sons casting them out? They therefore shall be your judges.
20 А сар Мэ вытрадав бэнгэн Дэвлэстиря зораса, тунчи авиля тумэндэ Тхагаримос Дэвлэско.
"But if it is by the finger of God that I am casting out demons, then the kingdom of God is come upon you.
21 Кала зорало мануш лэ мардянца мишто дикхэл пала пэско чер, тунчи лэско хулаимос нико на обчёрэла.
"When the strong man fully aroused keeps guard over his homestead, his property is undisturbed;
22 Кала майзор лэстар хукэла пэр лэстэ, тунчи помарэла лэс тай залэла лэстар мардя, савэнца вов гындолас тэ фэрисарэлпэ, вся, со исин андо чер, залэла и роздэла.
"but when the stronger man attacks him, he takes away from the strong armor in which he was trusting and divides up the spoil.
23 Ко на екхэтанэ Манца, кодва жал пэр Мандэ; и ко на стидэл Манца, кодва росшол.
"He who is not for me is against me, and he who is not gathering with me is scattering.
24 Кала найжужо духо выжал андав мануш, вов пхирэл пай бипаестирэ тхана, родэл, кай тэ отчиёл, и на аракхэл. Тунчи вов пхэнэл: «Рисавава мэ андо чер, катар выжылем».
"Whenever a foul spirit is gone out of a man, it roams through waterless places, in search of rest; but when it can find none, it says, ‘I will go back to the house which I have left.’
25 Кала вов рисавэл, дикхэл, со чер лэско жужардо и притидо.
When it comes and finds the house completely swept and garnished.
26 Тунчи вов жал и лэл пэса эхта аврэн духон, майхолятирэн пэстар, и онэ зажан и жувэн котэ. И када важо мануш инке майвырито, сар сас майанглэ.
"Then it goes off and fetches seven other spirits more wicked than itself, and they go in and live there. And the last state of that man is worse than the first."
27 Сар Вов инке дэлас дума, тунчи екх жувли зацыписайля андай мануша, савэ стидэпэ котэ: — Бахтали кодья дэй, сави бэяндя и выправардя Тут!
It happened while he was saying this, that a certain woman out of the crowd shouted to him, saying, "Blessed is the womb that bore you, and the breast that you have sucked."
28 Исусо пхэндя пэ када: — Бахталэ кола, ко ашунэн Дэвлэско лав и терэн, сар Вов пхэнэл.
"No, rather," he answered, "blessed are those who listen to the word of God, and keep it."
29 Сар манушэн стидяпэ майбут, Исусо ля тэ дэл дума: — Кадва родо — холяко. Вов родэл шпэра, нэ лэсти на дэлапэ нисави шпэра, качи шпэра Ионастири.
When the crowd were beginning to throng about him he proceeded to say. "This is an evil generation! It seeks a sign, and there shall be no sign be given to it except the sign of Jonah;
30 И сар Иона сас шпэра важ ниневитяноря, кадя Шаво Манушыкано авэла шпэра важ кадва родо.
"for as Jonah became a sign to the Ninevites, so shall the Son of man be to this generation.
31 Тхагарни пав юго ваздёла по сындо манушэнца калэ родостар и сындосарэла лэн, колэсти со вой пай авэр риг пхув авэлас тэ пошунэл годяримос Соломоноско, и акэ, катэ майбаро Соломоностар.
"The queen of the South shall rise up in Judgement with the men of this generation, and shall condemn them; because she came from the ends of the earth to listen to the wisdom of Solomon, and lo, one greater than Solomon is here!
32 Ниневитяноря ваздёна по сындо лэ манушэнца калэ родостар и сындосарэна лэн, колэсти со онэ ашадэ бэзэх пэско лавэндар, савэ пхэндя Иона. И акэ, катэ майбаро Ионастар.
"The men of the Nineveh shall stand up in the judgment with his generation and shall condemn it, for they repented at the preaching of Jonah, and lo! one greater than Jonah is here!
33 Нико, ко запхабарэл каганцо, на тховэл лэс по тхан, кай лэс нико на дикхэла, или талай кхоро. Нэ тховэн лэс упрэ, кадя, кай, ко зажала, тэ дикхэл удуд.
"When one lights a lamp he does not put it in a cellar nor under the bushel, but on a lamp-stand that those who enter may see the light.
34 Тирэ якха — удуд важ тиро тило. Кала тирэ якха жужэ, тунчи и ту всаворо пхэрдо удудэса. Ай сар тутэ найлашэ якха, тунчи тило тиро пхэрдо калимаса.
"The lamp of the body is your eye; when your eye is single then your whole body is full of light; but when it is evil your whole body is full of darkness.
35 Колэстар дикх, удуд, саво андэр тутэ, на калимос?
"Look carefully! Perhaps that very light of yours is darkness.
36 Акэ, сар тиро тило пхэрдо удудэса и андэр лэстэ нинай нисаво калимос, тунчи ту всаворо авэса пхэрдо удудэса, сар молниятар шолпэ пэр тутэ лако удуд.
"If, however, your whole body is full of light, without having any part dark, it will be wholly radiant with light, as when the lamp illumines you with its bright rays."
37 Кала Исусо када пхэнэлас, екх фарисеё акхарда Лэс пэстэ тэ хал. Исусо жыля тай бэшля палай мэсали.
When he had finished speaking a Pharisee asked him to dine with him; so he went in with him and reclined.
38 Фарисеё дивосайля, со Вов на халадя и васт, англал сар тэ бэшэл тэ хас.
And the Pharisee noticed, to his amazement, that he did not wash his hands before eating,
39 Рай пхэндя лэсти: — Акэ тумэ, фарисеёря, жужарэн чярэ и тарелки упрал, ай андрал тумэ исин скумпо и холятирэ.
but the Lord said to him. "You Pharisee do cleanse the outside of your cup or plate, but your secret heart is full of extortion and wickedness.
40 Бигодятирэ! Кодва, Ко тердя упрал, на тердя ли и андрал?
"Foolish men! Did not He who made the outside make the inside also?
41 Дэнтэ чёрорэнди, колэстар, со тумэндэ исин, и тунчи вся важ тумэнди авэла жужо.
"Better cleanse what is within, and nothing will be unclean for you.
42 Бида тумэнди, фарисеёря! Тумэ дэн дэшто котор пай мята, рута и пай всавори зэлэнь, ай чячимос и камлимос Дэвлэско забистарэн. И када трэбуй тэ терэн, и кода тэ на ашавэн.
"But woe unto you Pharisee! for you tithe mint and rue and every herb, and disregard justice and the love of God; but these you ought to have done, and not leave the other undone.
43 Бида тумэнди, фарисеёря! Тумэ камэн тэ залэн майлашэ тхана андэ синагоги и кай мануша тумэнди тэ пхэнэн пэ барэ грады: «Тэ авэн бахталэ».
"Woe unto you Pharisee! for you delight in the best seats in the synagogue, and in the salutation in the market-places.
44 Бида тумэнди! Тумэ — сар склэпоря, савэ на душон, пай савэ мануша пхирэн и на жанэн, кай онэ котэ исин.
"Woe unto you! for you are like the tombs which are hidden, and men walk over them unsuspecting."
45 Екх андай сытяримаря Законостирэ пхэндя Лэсти: — Сытяримари! Кала думаса и амэн обмукэс.
Hereupon one of the lawyers exclaimed, "But teacher, in saying such things you are also reproaching us also."
46 Исусо пхэндя: — Бида и тумэнди, сытяримаря Законостирэ! Тумэ тховэн пэ мануш траста, сави пхарэс тэ андярэ, ай ежэнэ и наеса кадэла трастатэ на лэнпэ.
"Woe unto you lawyers also!" said Jesus, "for you load men with irksome burdens, and you yourselves will not touch the burdens with one of your fingers.
47 Бида тумэнди! Тумэ тховэн шукарнэ памятникоря пророконэнди, савэн умардэ тумарэ дада.
"Woe to you! for you are building the tombs of the prophets whom you ancestors killed.
48 Калэса тумэ подритярэн рындоря тумарэ дадэндирэ. Онэ умардэ пророкон, а тумэ терэн важ лэнди памятникоря.
"So you are witnesses, and you consent to the actions of your ancestors. for they killed them, and you build their tombs.
49 Колэсти годяримос Дэвлэско пхэндя: «Мэ бишалава лэндэ пророкон и апостолонэн, и онэ екхэн умарэна, ай аврэн вытрадэна».
"For this reason also said the Wisdom of God. ‘I will send them prophets and apostles; some of them they will kill and some they will persecute;
50 Колэстар кадва родо потинэла палав всаворо рат пророкэндиро, саво сас прошуто кола вряматар, кала тердяпэ люма,
"so that the blood of all the prophets which was shed from the foundation of the world may be required from this generation,
51 лэ ратэстар Авилёстирэстар кав рат Захарияско, саво сас умардо машкар жэртвенико и храмо. Кадя, пхэнав тумэнди, пушэлапэ калэ родостар.
"from the blood of Abel to the blood of Zachariah, who perished between the alter and the sanctuary; yes; I tell you, it shall be required of this generation!
52 Бида тумэнди, сытяримаря Законостирэ! Тумэ залинэ тии лэ джянглимастар, нэ ежэнэ на зажыле и затердэ дром колэнди, ко зажал.
"Woe to you lawyers, for you have taken away the key of knowledge!’ You yourselves have not entered, and you have hindered those who are trying to enter."
53 Кала Исусо выжыля андав чер, сытяримаря Законостирэ и фарисеёря фартэ холяйле пэр Лэстэ, долэнас Лэс и бут пушэнас Лэстар.
After he had gone away, the Scribes and the Pharisee began to set themselves vehemently against him, and to cross-question him upon many points,
54 Онэ родэнас, сар тэ астарэн Лэс по лав.
laying in wait for him, in order to catch a word from his lips.
