Лукастар 1
1 Пативало Феофило, бут мануша линэ тэ стидэн и тэ запистросарэн роспхэнимос пала кода, со сас. Када роспхэндэ амэнди мануша, савэ майанглал дикхэнас вся пэстирэ якхэнца тай ашыле бутярнэ Лавэстирэ. Важ кода мэ тховдэм андо води мишто вся тэ ужанав, со сас майанглал, и екх пала авэр тэ запистросарав тути.
Forsothe for manye men enforceden to ordeyne the tellyng of thingis, whiche ben fillid in vs,
as thei that seyn atte the bigynnyng, and weren ministris of the word,
bitaken, it is seen also to me, hauynge alle thingis diligentli bi ordre, to write to thee,
4 Тунчи ту полэса: кода, со ту ашундян, исин чячимос.
thou best Theofile, that thou knowe the treuthe of tho wordis, of whiche thou art lerned.
5 Андэ деса, кала андэ Иудея сас тхагараса Иродо, сас мануш, савэс акхарэнас Захария, андай рашая Авиястирэ стидимастар, и лэстэ сас ромни андав родо Аароноско, акхарэнас ла Елизавета.
In the daies of Eroude, kyng of Judee, ther was a prest, Sakarie bi name, of the sorte of Abia, and his wijf was of the douytris of Aaron, and hir name was Elizabeth.
6 Онэ лэдуй сас жужэ англав Дэл, жувэнас пав всаворо запхэнимос Раеско бидошако.
And bothe weren iust bifor God, goynge in alle the maundementis and iustifiyngis of the Lord, withouten pleynt.
7 Лэндэ на сас бэяцэн, колэстар со Елизавета сас бибэяцэндири, и онэ лэдуй сас андэ бэрша пхурэ.
And thei hadden no child, for Elizabeth was bareyn, and bothe weren of grete age in her daies.
8 Екхвар авиля вряма рашаенди лэстирэ стидимастар тэ терэл бути англав Дэл.
And it bifel, that whanne Zacarie schulde do the office of preesthod, in the ordre of his cours tofor God,
9 Сар сас прилито машкар рашая, онэ шутэ жребиё, и прижыляпэ Захариясти тэ зажал андо храмо лэ Раеско тэ пхабарэл ладано.
aftir the custome of the preesthod, he wente forth bi lot, and entride in to the temple, to encense.
10 Андэ кодья ж вряма, кала вов пхабарэлас ладано, всаворэ мануша мангэнаспэ Дэвлэс аври.
And al the multitude of the puple was with outforth, and preiede in the our of encensyng.
11 Тунчи вов удикхля ангелос Раестирэс, саво тэрдёлас пай право риг лэ жэртвеникоско, кай пхаболас о ладано.
And an aungel of the Lord apperide to hym, and stood on the riythalf of the auter of encense.
12 Захария сар удикхля лэс, бари дар авиля пэр лэстэ, и вов на жангля, со тэ терэл.
And Zacarie seynge was afraied, and drede fel vpon hym.
13 Ангело пхэндя лэсти: — На дара, Захария! Ашундя о Дэл мангимос тиро. И ромни тири, Елизавета, бэянэла тути шаворэс, и акхарэса лэс Иоано.
And the aungel seide to hym, Zacarie, drede thou not; for thi preyer is herd, and Elizabeth, thi wijf, schal bere to thee a sone, and his name schal be clepid Joon.
14 Авэла тути баро радомос, и бут мануша авэна тэ радонпэ, кай вов бэяндиля.
And ioye and gladyng schal be to thee; and many schulen `haue ioye in his natyuyte.
15 Вов авэла баро англав Рай, на авэла тэ пэл ни мол, ни матимаско пимо и пхэрдёла Свэнто Духоса майанглал, сар вов бэяндёла.
For he schal be greet bifor the Lord, and he schal not drynke wyn and sidir, and he schal be fulfillid with the Hooli Goost yit of his modir wombe.
16 Бутэн Израилёстирэ шавэн вов рисарэла палпалэ кав лэнго Рай о Дэл
And he schal conuerte many of the children of Israel to her Lord God;
17 и авэла тэ жал англав Лэстэ андо духо и зор Илиястири, кай тэ рисарэл и водя лэ дадэндирэ кай лэнди бэяцэ, и найкандунэн кав гындо чячимастирэн манушэн, кай тэ гытосарэ манушэн, кала авэла о Рай Дэл.
and he schal go bifor hym in the spirit and the vertu of Helie; and he schal turne the hertis of the fadris in to the sones, and men out of bileue to the prudence of iust men, to make redi a perfit puple to the Lord.
18 Захария пхэндя ангелости: — Сар мэ ужанава када? Мэ пхуро, тай ромни мэрни найтэрни.
And Zacarie seide to the aungel, Wherof schal Y wite this? for Y am eld, and my wijf hath gon fer in to hir daies.
19 Ангело пхэндя лэсти: — Мэ Гавриило, саво тэрдював англав Дэл, бишалдо тэ дав дума туса и тэ пхэнав тути кадва радосаво лав.
And the aungel answeride, and seide to hym, For Y am Gabriel, that stonde niy bifor God; and Y am sent to thee to speke, and to euangelize to thee these thingis.
20 Акэ, ту авэса муто и на дэса дума кай кодва дес, кала када вся авэла, важ кода со ту на патяйлян мэрнэ лавэнди, савэ терэнапэ андэ пэсти вряма.
And lo! thou schalt be doumbe, and thou schalt not mow speke til in to the dai, in which these thingis schulen be don; for thou hast not bileued to my wordis, whiche schulen be fulfillid in her tyme.
21 Андэ кадья вряма мануша ажутярэнас Захарияс и дивонаспэ, состар вов бут вряма на выжалас андав храмо.
And the puple was abidynge Zacarie, and thei wondriden, that he tariede in the temple.
22 Кала Захария выжыля котар, вов на дэлас дума, и мануша полинэ, со вов андо храмо варисо дикхля. Вов сикавэлас вастэнца лэнди и ашэласпэ муто.
And he yede out, and myyte not speke to hem, and thei knewen that he hadde seyn a visioun in the temple. And he bikenyde to hem, and he dwellide stille doumbe.
23 А сар прожыле кола деса, кала вов терэлас рашаендири бути, тунчи рисайля пэстэ черэ.
And it was don, whanne the daies of his office weren fulfillid, he wente in to his hous.
24 Прожыля вряма, Елизавета, и ромни лэстири, ашыля пхари. Панч шон вой гарадёлас манушэндар и пхэнэлас:
And aftir these daies Elizabeth, his wijf, conseyuede, and hidde hir fyue monethis, and seide,
25 — Акэ, со стердя манди Рай Дэл андэ кадэла деса, кала Вов обрисардя мандэ пэстирэ якха, кай тэ злэл пар мандэ о лажавимос мэрно англай мануша!
For so the Lord dide to me in the daies, in whiche he bihelde, to take awei my repreef among men.
26 Кала Елизавета сас шов шон пхари, о Дэл бишалдя ангелос Гавриилос андо форо галилейско, саво акхарэлпэ Назарето,
But in the sixte moneth the aungel Gabriel was sent fro God in to a citee of Galilee, whos name was Nazareth,
27 кай щиёры, савя акхарэнас Мария. Вой дя лав тэ жал палав ром палав Иосифо, саво сас андав родо лэ Давидоско.
to a maidyn, weddid to a man, whos name was Joseph, of the hous of Dauid; and the name of the maidun was Marie.
28 Ангело авиля латэ и пхэндя: — Тэ авэс бахтали! Тути дяпэ мищимос! О Рай Дэл туса!
And the aungel entride to hir, and seide, Heil, ful of grace; the Lord be with thee; blessid be thou among wymmen.
29 Мария на жангля, со тэ пхэнэл, и гындолас, важ со вов кади пхэндя.
And whanne sche hadde herd, sche was troublid in his word, and thouyte what maner salutacioun this was.
30 Ангело пхэндя: — На дара, Мария! Ту аракхлян мищимос кав Дэл!
And the aungel seide to hir, Ne drede thou not, Marie, for thou hast foundun grace anentis God.
31 Акэ, ту авэса пхари, и бэянэса Шавэс, и акхарэса Лэс Исусо.
Lo! thou schalt conceyue in wombe, and schalt bere a sone, and thou schalt clepe his name Jhesus.
32 Вов авэла баро, и Лэс акхарэна Шаво Майбарэско. Рай Дэл дэла Лэсти троно Давидоско, лэ прапапос Лэстирэс.
This schal be greet, and he schal be clepid the sone of the Hiyeste; and the Lord God schal yeue to hym the seete of Dauid, his fadir,
33 Вов по вако авэла Тхагараса англав родо Иаковоско, и тхагаримос Лэско никала на пэрэашэла тэ авэл. (aiōn g165)
and he schal regne in the hous of Jacob with outen ende, and of his rewme schal be noon ende. (aiōn g165)
34 Мария пхэндя ангелости: — Сар када авэла? Мэ инке на сымас палав ром!
And Marie seide to the aungel, On what maner schal this thing be doon, for Y knowe not man?
35 Ангело пхэндя лати: — Свэнто Духо сжала пэр тутэ, и зор Майбарэско ушарэла тут, и свэнто Бэято, Саво тутэ бэяндёла, акхарэлапэ Шаво Дэвлэско.
And the aungel answeride, and seide to hir, The Hooly Goost schal come fro aboue in to thee, and the vertu of the Hiyeste schal ouerschadewe thee; and therfor that hooli thing that schal be borun of thee, schal be clepid the sone of God.
36 Акэ Елизавета андав родо тиро, палай сави пхэнэнас, со латэ на авэна бэяцэ, подикх, вой шовто шон пхари. Андо пхуримос лако бэяндёла латэ шаво.
And lo! Elizabeth, thi cosyn, and sche also hath conceyued a sone in hir eelde, and this moneth is the sixte to hir that is clepid bareyn;
37 О Дэл терэла вся, со Вов закамэла.
for euery word schal not be inpossible anentis God.
38 Пхэндя Мария: — Мэ бутярни Рае Дэвлэстири. Мэк авэла манди, сар ту пхэндян. И ангело отжыля латар.
And Marie seide, Lo! the handmaydyn of the Lord; be it don to me aftir thi word. And the aungel departide fro hir.
39 Андэ кадэла деса Мария вщиля и сыго жыля андо форо, саво сас андо плаенго тхан Иудеяко.
And Marie roos vp in tho daies, and wente with haaste in to the mounteyns, in to a citee of Judee.
40 Вой зажыля андо чер кав Захария и пхэндя ла Елизаветати: — Тэ авэс бахтали!
And sche entride in to the hous of Zacarie, and grette Elizabeth.
41 Кала Елизавета ашундя лава Мариятирэ, подхукля о бэято андэ Елизавета, и пхэрдиля вой Свэнто Духоса.
And it was don, as Elizabeth herde the salutacioun of Marie, the yong child in hir wombe gladide. And Elizabeth was fulfillid with the Hooli Goost,
42 Вой зацыписайля фартэ гласоса и пхэндя: — Тут авэна тэ лашарэн майбут аврэ жувляндар! И лашарэна тирэ Бэятос, Савэс ту пхиравэс!
and criede with a greet vois, and seide, Blessid be thou among wymmen, and blessid be the fruyt of thi wombe.
43 Сости манди када, со мандэ авиля дэй мэрнэ Рае Дэвлэстири?
And whereof is this thing to me, that the modir of my Lord come to me?
44 Кала мэ ашундэм, сар ту пхэндян манди, тэ авав бахтали, подхукля андэр мандэ о бэято радомостар.
For lo! as the voice of thi salutacioun was maad in myn eeris, the yong child gladide in ioye in my wombe.
45 Бахтали кодья, сави патяйля, со терэлапэ кода, со пхэндя лати Рай Дэл!
And blessid be thou, that hast bileued, for thilke thingis that ben seid of the Lord to thee, schulen be parfitli don.
46 И пхэндя Мария: — Лашарэл о води мэрно лэ Рае Дэвлэс.
And Marie seide, Mi soule magnyfieth the Lord,
47 И радосайля о духо мэрно палав Дэл, Фэрисаримари мэрно.
and my spirit hath gladid in God, myn helthe.
48 Вов удикхля, со мэ цэкни бутярни Лэстири. Акала вряматар всаворэ родоря авэна тэ акхарэн ман бахталяса.
For he hath biholdun the mekenesse of his handmaidun.
49 Со зорало Дэл тердя манди баро рындо, и свэнто алав Лэско!
For lo! of this alle generaciouns schulen seie that Y am blessid. For he that is myyti hath don to me grete thingis, and his name is hooli.
50 Тангимос Лэско андэ всаворэ родоря, ко пативаса дарал Лэс.
And his mercy is fro kynrede in to kynredes, to men that dreden hym.
51 Вов тердя барэ рындоря Пэстирэ зоралэ вастэса, рострадя колэн, савэ пхутярдэ годяса и водеса,
He made myyt in his arme, he scaterede proude men with the thouyte of his herte.
52 Сшута раен пай лэндирэ троноря и вазгля упрэ цэкнэн машкар мануша.
He sette doun myyti men fro sete, and enhaunside meke men.
53 Бокхалэн пхэрдярдя мищимаса и барвалэн отмэкля нисоса.
He hath fulfillid hungri men with goodis, and he hath left riche men voide.
54 Вов сэрэсардя, со пхэнэлас лэ дадэнди, лэ Авраамости и лэстирэ бэяцэнди, тэ авэл тангимаско по вако, и подритярдя Израилёс, Пэстирэс бутярнэс. (aiōn g165)
He, hauynge mynde of his mercy, took Israel, his child;
56 Мария сас лэ Елизаветаса варикай трин шон и рисайля андо пэско чер.
And Marie dwellide with hir, as it were thre monethis, and turnede ayen in to hir hous.
57 Кала авиля вряма, Елизавета бэяндя шаворэс.
But the tyme of beryng child was fulfillid to Elizabeth, and sche bare a sone.
58 Ашундэ мануша, савэ жувэнас паша лэндэ, и о родо лако, со дя Рай Дэл о тангимос Пэско лати, и радонаспэ ласа.
And the neiyboris and cosyns of hir herden, that the Lord hadde magnyfied his mercy with hir; and thei thankiden hym.
59 По охто дес онэ авиле тэ обшынэн лэ бэятос и камле тэ акхарэн лэс, сар акхарэн лэсти дадэс — Захария,
And it was don in the eiyte dai, thei camen to circumcide the child; and thei clepiden hym Zacarie, bi the name of his fadir.
60 а лэстири дэй пхэндя: — Нат, акхараса лэс Иоаноса.
And his moder answeride, and seide, Nay, but he schal be clepid Joon.
61 И пхэндэ лати: — Никас на сас андо родо тиро, савэс акхарэнас кадя.
And thei seiden to hir, For no man is in thi kynrede, that is clepid this name.
62 И пушэнас, сикавэнас лэ вастэнца кав лэско дад, сар вов камэл тэ акхарэл лэ бэятос.
And thei bikeneden to his fadir, what he wolde that he were clepid.
63 Захария мангля каштуни сандёры и пистросардя лэнди: «Алав лэско — Иоано». Всаворэ дивосайле.
And he axynge a poyntil, wroot, seiynge, Joon is his name.
64 Андэ кодья ж вряма отпхэрнэпэ лэстирэ ушта, и вов ля тэ дэл дума и тэ лашарэл Дэвлэс.
And alle men wondriden. And anoon his mouth was openyd, and his tunge, and he spak, and blesside God.
65 И сас дар пэ всаворэ, ко жувэлас паша лэндэ, и роспхэнэнас пала када пав всаворэ плаендирэ тхана Иудеятирэ.
And drede was maad on alle her neiyboris, and alle these wordis weren pupplischid on alle the mounteyns of Judee.
66 Всаворэ, ко ашундя када, тховдэ андо води пэско и пхэнэнас: — Каса авэла када бэято? И о васт лэ Рае Дэвлэско сас лэса.
And alle men that herden puttiden in her herte, and seiden, What maner child schal this be? For the hoond of the Lord was with hym.
67 О Захария, дад лэско, пхэрдиля Свэнто Духоса и пхэндя лав Дэвлэстар:
And Zacarie, his fadir, was fulfillid with the Hooli Goost, and prophesiede,
68 — Бахтало исин Рай, Дэл Израилёско, со авиля кай пэстирэ мануша и вытиндя лэн.
and seide, Blessid be the Lord God of Israel, for he hath visitid, and maad redempcioun of his puple.
69 Бишалдя амэнди зоралэс Фэрисаримарес андав чер и родо Давидоско, бутярнэс Пэстирэс,
And he hath rerid to vs an horn of heelthe in the hous of Dauid, his child.
As he spak bi the mouth of hise hooli prophetis, that weren fro the world. (aiōn g165)
71 со фэрисарэла амэн лэ вражымарендар амарэндар и вастэндар кодэлэндар, савэ амэн на камэн.
Helthe fro oure enemyes, and fro the hoond of alle men that hatiden vs.
72 Вов тангосардя амарэ дадэн и сэрэсардя Пэско свэнто завето,
To do merci with oure fadris, and to haue mynde of his hooli testament.
73 сар Вов солахадя амарэ дадэсти Авраамости,
The greet ooth that he swoor to Abraham, oure fadir, to yyue hym silf to vs.
74 со Вов фэрисарэла амэн лэ вастэндар амарэ вражымарендар, кай амэ бидарако тэ терас бути Лэсти,
That we with out drede delyuered fro the hoond of oure enemyes,
75 тэ жувас англав Лэстэ свэнто и жужо всаворо пэско жувимос.
serue to hym, in hoolynesse and riytwisnesse bifor hym in alle oure daies.
76 И тут, бэято, акхарэна пророкоса Майбарэстирэса, колэсти со ту авэса тэ жас англав Рай Дэл, кай тэ гытос о дром Лэсти,
And thou, child, schalt be clepid the prophete of the Hiyest; for thou schalt go bifor the face of the Lord, to make redi hise weies.
77 тэ роспхэнэ Пэстирэ манушэнди, со фэрисаримос дэлпэ, кала авэна эртисардэ лэндирэ бэзэха.
To yyue scyence of helthe to his puple, in to remyssioun of her synnes;
78 Амаро Дэл камэл и тангол, и Вов бишалэла амэнди дэнзорутно удуд упрал.
bi the inwardnesse of the merci of oure God, in the whiche he spryngynge vp fro an hiy hath visitid vs.
79 Вов дэла удуд колэнди, савэ жувэн андэ калимос, и миримос пхирэл паша лэндэ, и тэ тховэл пэрнэ амарэ по дром кав миро!
To yyue liyt to hem that sitten in derknessis and in schadewe of deeth; to dresse oure feet in to the weie of pees.
80 Бэято барёлас и терэласпэ майзор духоса, и жувэлас андэ мал жы кола вряматэ, кала сикавэла пэс манушэнди Израилёстирэнди.
And the child wexide, and was coumfortid in spirit, and was in desert placis `til to the dai of his schewing to Israel.
