Lucas 6
1 Certo dia de sábado, quando Jesus estava andando por uma plantação de trigo com seus discípulos, eles pegaram algumas espigas de trigo. Esfregaram nas mãos [para separar os grãos da casca], e comeram o trigo.
И една събота, [първата след втория ден на Пасхата], като минаваше Той през посевите, учениците Му късаха класове и ядяха, като ги стриваха с ръце.
2 Alguns fariseus [que estavam observando ]disseram, “Nossa lei não permite que [se trabalhe ]no sábado, então os discípulos do senhor não devem estar fazendo/por que é que estão fazendo [trabalho ao separar o trigo]?”
О И Той подигна очи към учениците Си и каза: Блажени вие сиромаси; защото е ваше Божието царство.
3 [Então para mostrar a eles como o sumo sacerdote permitiu que o Rei Davi ignorasse a lei de Moisés, e por isso ele tinha o direito de ignorar as tradições deles quando havia necessidade], ele respondeu, “[Escreveram nas Escrituras ]o que [o Rei ]Davi fez quando ele e os homens que estavam com ele estavam com fome. Vocês já leram sobre isso, [mas não pensam/por que é que não pensam sobre as implicações disso].
Исус в отговор им рече: Не сте ли чели това, което стори Давид, когато огладня, той и мъжете, които бяха с него,
4 Depois de Davi entrar no tabernáculo de Deus, [o sumo sacerdote deu a ele ]o pão que ele tinha apresentado a Deus. Permitia-se [na lei de Moisés ]que somente os sacerdotes pudessem comer aquele pão. Mas Davi comeu um pouco, e deu aos homens que estavam com ele. [Deus não considerou que isso fosse errado]!
как влезе в Божия дом, взе присъствените хлябове и яде, и даде на ония, които бяха с него, които хлябове не е позволено никой да яде, а само свещениците?
5 Jesus também disse a eles, “[Já que ]eu sou aquele que veio do céu, tenho o direito de determinar [o que os meus discípulos fazem ]no dia do sábado!”
И каза им: Човешкият Син е господар на съботата.
6 Outro dia de sábado, [Jesus ]entrou em uma sinagoga e ensinou as pessoas. Havia ali um homem cuja mão direita estava aleijada.
И в друга събота влезе в синагогата и поучаваше; и там имаше един човек, чиято дясна ръка бе изсъхнала.
7 Os homens que ensinavam as leis [judaicas ]e os fariseus [que estavam ali ]observaram Jesus, para ver se ele ia curar o homem no sábado. [Se ele curasse o homem], eles iam acusá-lo [de desobedecer as leis porque tinha trabalhado no sábado].
И книжниците и фарисеите Го наблюдаваха, дали в събота ще го изцели, за да могат да Го обвинят.
8 Mas [Jesus ]sabia o que eles estavam pensando. Então ele disse ao homem que tinha a mão paralizada, “Venha e fique [aqui ]na frente de todos.”Aí o homem fez isso.
Но Той знаеше помислите им, и каза на човека с изсъхналата ръка: Стани и се изправи насред. И той стана и се изправи.
9 Então Jesus disse a eles, “Pergunto a vocês: as nossas leis [judaicas ]permitem que nós façamos o que é bom no sábado ou que façamos mal às pessoas. Elas nos permitem salvar a vida de uma pessoa ou deixar que ela morra [ao recusarmos ajudá-la]?
Тогава им рече Исус: Питам ви: Какво е позволено да прави човек в събота? Добро ли да прави или зло? Да спаси ли живот или да погуби?
10 [Eles recusaram responder a ele. Então ]depois de olhar para todos, ele disse ao homem, “Estenda a mão!” O homem fez assim e sua mão ficou boa outra vez.
И като ги изгледа всички, рече на човека: Простри ръката си. И той направи така; и ръката му оздравя.
11 Mas eles estavam muito zangados, e discutiram entre si o que podiam fazer para [acabar com ]Jesus.
А те се изпълниха с луда ярост и се разговаряха помежду си какво биха могли да сторят на Исуса.
12 Por aquela época [Jesus ]subiu aos montes para orar. Ele orou a Deus a noite toda.
През ония дни Исус излезе на бърдото да се помоли и прекара цяла нощ в молитва към Бога.
13 No dia seguinte ele chamou todos os seus discípulos para virem a ele. Deles ele escolheu doze homens, que ele chamou de apóstolos.
И като се съмна, повика учениците Си, и избра от тях дванадесет души, които и нарече апостоли:
14 Eram Simão, a quem ele deu um [novo ]nome de Pedro, seu irmão [mais novo ]André, Tiago e [seu irmão mais novo], João, Filipe, Bartolomeu,
Симона, когото и нарече Петър, и брата му Андрея, Якова и Иоана, Филипа и Вартоломея,
15 Mateus, Tomé, [um outro ]Tiago, filho de Alfeu, Simão que pertencia ao partido [que estimulava as pessoas a ]se rebelarem [contra o governo romano];
Матея и Тома, Якова Алфеев и Симона, наречен Зилот.
16 Judas, o filho de [outro ]Tiago, e outro Judas, que era da [cidade de ] Cariote. Foi ele que [mais tarde ]traiu/ajudou os inimigos de [Jesus ]a prendê-lo.
Юда, Якововия брат, и Юда Искариотски, който и стана предател.
17 [Jesus ]desceu do monte com seus discípulos e ficou em uma área plana. Havia ali uma grande multidão dos discípulos dele. Também havia um grupo grande de pessoas que tinham chegado de Jerusalém e de muitos [outros ]lugares no [distrito da ]Judeia, e da área do litoral perto das [cidades de ]Sidom e Tiro. Chegaram para ouvir Jesus falar com eles e para ele curá-los das doenças deles.
И като слезе заедно с тях, Той се спря на едно равно място; спряха се там и голямо множество от учениците Му и голяма навалица от люде от цяла Юдея и Ерусалим и от Тирското и Сидонското крайморие, които бяха дошли да Го чуят и да се изцелят от болестите си;
18 [Ele ]também curou aqueles que eram perturbados com espíritos maus.
тоже и измъчваните от нечисти духове се изцеляваха.
19 Todos [na multidão ]tentaram tocar nele, porque ele estava curando todos por meio do poder [do Deus dele].
И целият народ се стараеше да се допре до Него, защото сила излизаше от Него и изцеляваше всичките.
20 Ele olhou para seus discípulos e disse, [Deus ]se agrada de vocês [que sabem ]que faltam [o que Deus quer que tenham]; Deus vai [abençoar vocês ao ]governar [sobre suas vidas].
И Той подигна очи към учениците Си и каза: Блажени вие сиромаси; защото е ваше Божието царство.
21 [Deus ]se agrada de vocês que desejam receber o que [ele quer que tenham]; ele vai dar a vocês o que precisam, até que estejam satisfeitos. [Deus ]se agrada de vocês que estão tristes agora [por causa de pecado]; mais tarde vão estar alegres.
Блажени, които гладувате сега, защото ще се наситите. Блажени, които плачете сега, защото ще се разсмеете.
22 [Deus ]se agrada de vocês quando as pessoas os odeiam, quando eles não permitem que vocês se juntem a elas, quando elas os insultam, quando dizem que vocês [MTY] são maus porque [creem em ]mim, aquele que veio do céu.
Блажени сте, когато ви намразят човеците, и когато ви отлъчат от себе си и ви похулят и отхвърлят името ви като лошо, поради Човешкия Син;
23 Quando isto acontecer, alegrem-se! Pulem de alegria! [Deus vai dar ]a vocês um grande galardão/prêmio no céu! [Quando fizerem essas coisas a vocês, isso vai provar que vocês são os servos de Deus. ](OU, [As pessoas sempre têm tratado os servos de Deus assim.) ]Não se esqueçam de que os antepassados deles fizeram as mesmas coisas aos profetas [que serviram a Deus fielmente]!
възрадвайте се в оня ден и заиграйте, защото, ето, голяма е наградата ви на небесата; понеже бащите им така правеха на пророците.
24 Mas ai das coisas terríveis que vão acontecer a vocês que são ricos! A alegria que têm recebido [de suas riquezas ]é a única que vão receber.
Но горко на вас богатите; защото сте приели вече утехата си.
25 Ai de vocês que [pensam que ]têm tudo quanto precisam [de Deus ]agora: Vocês vão [descobrir ]que faltam muito [do que Deus ]quer. Ai de vocês que estão alegres agora: [Mais tarde ]vocês estarão muito tristes.
Горко на вас, които сега сте наситени; защото скоро ще изгладнеете. Горко на вас, които сега се смеете, защото ще жалеете и ще плачете.
26 Quando a maioria fala bem de vocês, ai de vocês: [Isso vai provar que vocês não são servos de Deus, porque ]os antepassados deles antes falavam bem daqueles que [diziam ]erradamente [que eram ]profetas.
Горко на вас, когато всички човеци ви захвалят, защото бащите им така правеха на лъжепророците.
27 Mas digo isto a vocês que estão ouvindo [o que digo]: amem seus inimigos! Façam coisas boas àqueles que odeiam vocês!
Но на вас, които слушате, казвам: Обичайте неприятелите си, правете добро на тия, които ви мразят,
28 [Peçam que Deus ]abençoe aqueles que amaldiçoam vocês. Orem por aqueles que maltratam vocês!
благославяйте тия, които ви кълнат, молете се за тия, които ви правят пакост.
29 Se alguém [insultar um de vocês ]batendo em uma face, vire o rosto [para que ele possa bater ]no outro lado [também]. Se [um bandido ]quiser tirar seu casaco, deixe-o levar a sua camisa também.
На този, който те плесне по едната буза, обърни и другата; и на този, който ти вземе горната дреха, не отказвай и ризата си.
30 Dê algo a todos os que pedem [algo ]de você. Se alguém tirar coisas que pertencem a você, não peça para ele devolver.
Дай на всеки, който ти поиска; и не изисквай нещата си от този, който ги отнема.
31 As coisas que vocês querem que os outros façam para vocês, são essas as coisas que devem fazer para eles.
И както желаете да правят човеците на вас, така и вие правете на тях.
32 Se vocês [só ]amarem aqueles que amam vocês, não [esperem que Deus ]lhes dê um galardão/será que [Deus ]lhes dará um prêmio [por fazer isso, pois ]até os pecadores amam aqueles que amam a eles.
Понеже ако обичате само ония, които обичат вас, каква благодарност ви се пада? Защото и грешниците обичат ония, които тях обичат.
33 Se fizerem coisas boas [somente ]para aqueles que fazem coisas boas para vocês, [não esperem que Deus ]lhes dê um galardão [por fazerem isso, pois ]até mesmo os pecadores agem assim.
И ако правите добро само на ония, които на вас правят добро, каква благодарност ви се пада? Защото и грешниците правят същото.
34 Se vocês emprestarem [coisas ou dinheiro somente ]para aqueles de quem vocês acham que vão receber algo de volta, não [esperem que Deus ]lhes dê um prêmio/será que [Deus ]vai lhes dar um prêmio [por fazerem isso]! Até mesmo os pecadores emprestam para outros pecadores, porque esperam que eles vão devolver tudo.
И ако заемете само на тия, от които се надявате да вземете, каква благодарност ви се пада? Защото и грешни на грешни заемат, за да вземат назад равното.
35 Pelo contrário, amem os seus inimigos! Façam coisas boas para eles. Emprestem para eles, e não esperem que eles paguem nada de volta! [Se fizerem assim, Deus vai dar ]a vocês um grande prêmio. E vão estar [agindo assim como devem agir ]os filhos dele. Lembrem-se de que Deus mostra bondade também àqueles que são ingratos e àqueles que são maus, [e ele espera que vocês sejam assim também].
Но вие обичайте неприятелите си, правете добро, и заемайте, без да очаквате да приемете назад; и наградата ви ще бъде голяма, и ще бъдете чада на Всевишния; защото Той е благ към неблагодарните и злите.
36 Mostrem misericórdia aos outros, assim como seu [pai no céu mostra] misericórdia.
Бъдете [прочее] милосърдни, както и Отец ваш е милосърден.
37 Não digam como os outros têm agido em pecado, e então [Deus ]não vai dizer como vocês têm agido em pecado. [Não digam que Deus ]deve castigar [os outros], e então [Ele ]não vai dizer que deve castigar vocês. Perdoem os outros [pelas coisas más que têm feito a vocês], e então [Deus ]vai perdoar vocês.
Не съдете, и няма да бъдете съдени; не осъждайте, и няма да бъдете осъждани; прощавайте, и ще бъдете простени;
38 Deem [coisas aos outros], e então [Deus ]dará coisas a vocês. Vai ser [como se ele estivesse colocando coisas em um cesto ]para vocês: ele vai dar a vocês uma quantia grande, que enche bem o cesto, que ele vai sacudir [para que possa colocar ainda mais], e vai transbordar pelos lados! [Lembrem-se de que ]a maneira em que [vocês agem com ]os outros vai ser a maneira em que Deus [age com ]vocês!”
давайте, и ще ви се дава; добра мярка, натъпкана, стърсена, препълнена ще ви дават в пазухата; защото с каквато мярка мерите, с такава ще ви се отмерва.
39 Ele também contou [aos seus discípulos ]esta parábola, [para mostrar a eles que deviam ser como ele, e não como os líderes religiosos dos judeus]: “Certamente vocês [não/será que vocês] iam [esperar ]que um homem cego guiasse outro cego./? Pois se ele tentasse fazer isso, os dois/não é que os dois provavelmente cairiam em um buraco. [Eu sou seu professor, e vocês discípulos devem ser como eu].
Рече им една притча: Може ли слепец слепеца да води? Не ще ли паднат и двамата в яма?
40 Um discípulo não deve [esperar ser ]maior do que seu professor. Mas se alguém treina bem um aluno, o aluno pode se tornar como seu professor. [Portanto vocês devem estar contentes de serem como eu].
Ученикът не е по-горен от учителя си; а всеки ученик, когато се усъвършенствува, ще бъде като учителя си.
41 Você não deve/por que é que você observa [as pequenas falhas de outro, que são como ]pequenas manchas no olho dele, sem observar [suas próprias falhas grandes, que são que nem ]pedaços grandes de madeira aos seus próprios olhos.
И защо гледаш съчицата в окото на брата си, а не забелязваш гредата в твоето око?
42 Você não deve dizer/por que é que você diz, Amigo, deixe-me tirar aquela manchinha do seu olho, quando você nem observa o pedação de madeira no seu próprio olho! [Se você fizer assim], você é hipócrita! Você primeiro deve se livrar de [suas próprias falhas, que são como ]pedações de madeira no seu próprio olho, e então você vai poder entender bem as coisas [espiritualmente ]para que possa ajudar outro a se livrar das [falhas que são como ]manchinhas no olho dele.
Или как можеш да речеш на брата си: Брате, остави ме да извадя съчицата, която е в окото ти, когато ти сам не виждаш гредата, която е в твоето око? Лицемерецо, първо извади гредата от своето око, и тогава ще видиш ясно, за да извадиш съчицата, която е в братовото ти око.
43 [As pessoas são como árvores]. As árvores sadias não dão mau fruto (OU, dão somente bom fruto), e as árvores não sadias não dão bom fruto.
Защото няма добро дърво, което дава лош плод, нито пък лошо дърво, което дава добър плод.
44 [Assim como você ]pode saber se uma árvore é boa ou má ao olhar o seu fruto, [você pode saber se uma pessoa é boa ou má ao olhar como é que vive]. As pessoas não tiram figos de espinheiros, e [não tiram ]uvas dos abrolhos.
Понеже всяко дърво от своя плод се познава; защото не берат смокини от тръни, нито късат грозде от къпина.
45 [Da mesma maneira], as boas pessoas vão viver de maneira boa porque têm muitos bons [pensamentos ]dentro de si mesmos, e as pessoas ruins vão viver de maneira ruim porque têm dentro de si muitos maus [pensamentos]. As pessoas falam [e agem ]conforme todos os [pensamentos ]nas suas mentes.
Добрият човек от доброто съкровище на сърцето си изнася доброто; а злият човек от злото си съкровище изнася злото; защото от онова, което препълва сърцето му, говорят неговите уста.
46 [Já que as pessoas devem obedecer ao que lhes dizem seus chefes], é vergonhoso que/por que é que vocês dizem que eu sou seu chefe mas não fazem o que eu digo a vocês.
И защо Ме зовете: Господи, Господи, и не вършите това, което казвам?
47 Vou lhes dizer como são todos os que vêm a mim e ouvem as minhas mensagens e as obedecem.
Всеки, който дохожда при Мене, и слуша Моите думи, и ги изпълнява, ще ви покажа на кого прилича.
48 São como um homem que cavou bem fundo na terra para preparar para construir a sua casa. Ele cuidou de pôr os alicerces na rocha/terra firme. Aí quando houve um enchente, a água tentou acabar com os alicerces. Mas o rio não pôde sacudir a casa, porque foi construída sobre [alicerces ]firmes.
Прилича на човек, който като построи къща, изкопа и задълбочи, и положи основа на канара; и когато стана наводнение, реката се устреми върху оная къща, но не можа да я поклати, защото беше здраво построена.
49 Porém qualquer um que ouve as minhas mensagens mas não as obedece, é como um homem que construiu a sua casa em cima da terra sem [cavar ]para pôr os alicerces. Quando o rio transbordou, a casa logo desabou e estava totalmente estragada.
А който слуша и не изпълнява, прилича на човек, който е построил къща на земята, без основа; върху която се устреми реката, и начаса рухна; и срутването на оная къща беше голямо.
