Lucas 1
1 Como muitos empreenderam pôr em ordem o relato das coisas que entre nós se cumpriram,
Dostojny Teofilu! Wielu już starało się uporządkować wydarzenia z życia Chrystusa,
2 conforme os que [as] viram que desde o princípio, e foram servidores das palavra, nos transmitiram,
zgodnie z tym, co przekazali naoczni świadkowie i pierwsi głosiciele słowa.
3 pareceu-me bom que também eu, que tenho me informado com exatidão desde o princípio, escrevesse-as em ordem a ti, caríssimo Teófilo,
Ja również uznałem za słuszne przestudiować je, od pierwszego do ostatniego, i dokładnie opisać wszystko po kolei,
4 para que conheças a certeza das coisas de que foste ensinado.
abyś był pewien tego, czego się nauczyłeś.
5 Houve nos dias de Herodes, rei da Judeia, um sacerdote chamado Zacarias, da ordem de Abias; sua mulher das filhas de Arão, e o seu nome era Isabel.
Zacznę od historii o pewnym kapłanie, Zachariaszu, który żył w Judei za panowania króla Heroda. Należał on do kapłańskiej grupy Abiasza. Z kapłańskiego rodu Aarona pochodziła również jego żona, Elżbieta.
6 E ambos eram justos diante de Deus; andavam sem repreensão em todos os mandamentos e preceitos do Senhor.
Byli to ludzie prawi w oczach Boga, żyjący w zgodzie zarówno z duchem, jak i z literą całego Bożego Prawa.
7 Mas não tinham filho, porque Isabel era estéril, e ambos tinham idade avançada.
Oboje dożyli sędziwego wieku, ale nie mieli dzieci, gdyż Elżbieta była bezpłodna.
8 E aconteceu que, quando ele fazia o trabalho sacerdotal diante de Deus, na ordem da sua turma,
Pewnego dnia, grupa Zachariasza pełniła służbę w świątyni, jemu zaś w drodze losowania
9 conforme o costume do sacerdócio, foi sorteado a entrar no santuário do Senhor para oferecer o incenso.
przypadł zaszczyt wejścia do miejsca świętego i złożenia Panu ofiary z kadzidła.
10 E toda a multidão do povo estava fora orando, à hora do incenso.
W tym czasie na dziedzińcu znajdowało się wielu modlących się ludzi.
11 Então um anjo do Senhor lhe apareceu em pé, à direita do altar do incenso.
Będąc w świątyni, Zachariasz ujrzał nagle anioła Bożego stojącego po prawej stronie ołtarza kadzenia.
12 Quando Zacarias [o] viu, perturbou-se, e o medo o tomou.
Ogarnęły go zdumienie i strach.
13 Mas o anjo lhe disse: Zacarias, não temas, pois a tua oração foi ouvida. E Isabel, tua mulher, dará à luz um filho, e lhe porás o nome de João.
Lecz anioł powiedział: —Nie bój się, Zachariaszu! Przyszedłem ci oznajmić, że Bóg wysłuchał twojej modlitwy: Elżbieta, twoja żona, urodzi syna. Daj mu na imię Jan.
14 E terás prazer e alegria, e muitos se alegrarão do seu nascimento;
Stanie się on przyczyną radości nie tylko dla was, ale także dla wielu innych ludzi.
15 pois ele será grande diante do Senhor, e não beberá vinho nem bebida alcoólica, e será cheio do Espírito Santo, já desde o ventre da sua mãe.
Będzie wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani innych tego rodzaju napojów i już w łonie matki zostanie napełniony Duchem Świętym.
16 E converterá muitos dos filhos de Israel ao Senhor seu Deus.
Przekona on wielu potomków Izraela, aby powrócili do Pana, swojego Boga.
17 E irá adiante dele no espírito e virtude de Elias, para converter os corações dos pais aos filhos, e os rebeldes à prudência dos justos; a fim de preparar um povo pronto ao Senhor.
Będzie się odznaczał nieugiętym duchem i mocą proroka Eliasza. To on poprzedzi nadejście Mesjasza i przygotuje ludzi dla Pana, nauczając ich prawości. Pogodzi również rodziców z dziećmi.
18 Então Zacarias disse ao anjo: Como terei certeza disso? Pois sou velho, e a minha mulher de idade avançada.
—To chyba niemożliwe?—odpowiedział Zachariasz aniołowi. —Jestem już przecież stary, a moja żona również jest w podeszłym wieku.
19 O anjo lhe respondeu: Eu sou Gabriel, que fico presente diante de Deus, e fui enviado para te falar e te dar estas boas notícias.
—Ja jestem Gabriel—rzekł wtedy anioł. —Przebywam w najbliższym otoczeniu Boga. To On posłał mnie do ciebie z tą dobrą nowiną.
20 Eis que ficarás mudo, e não poderás falar até o dia em que essas coisas aconteçam, porque não creste nas minhas palavras, que se cumprirão no devido tempo.
Ponieważ mi jednak nie uwierzyłeś, staniesz się niemy aż do czasu spełnienia się wszystkiego, co zapowiedziałem.
21 E o povo estava esperando Zacarias, e se surpreenderam de que ele demorava no santuário.
Tymczasem ludzie na dziedzińcu czekali na Zachariasza i dziwili się, dlaczego jeszcze nie wychodzi.
22 Quando ele saiu, não conseguia lhes falar; e entenderam que havia tido alguma visão no santuário. Ele lhes fazia gestos, e continuou mudo.
Gdy się wreszcie ukazał, nie był w stanie wypowiedzieć ani słowa. Po jego gestach zebrani zorientowali się, że właśnie widział anioła.
23 E sucedeu que, terminados os dias do seu serviço, voltou à sua casa.
Zachariasz pozostał w świątyni jeszcze kilka dni i dopiero po zakończeniu swojej kapłańskiej służby powrócił do domu.
24 E depois daqueles dias Isabel, sua mulher, Isabel, engravidou-se, e por cinco meses se escondeu, dizendo:
Wkrótce jego żona zaszła w ciążę i przez pięć następnych miesięcy żyła w odosobnieniu.
25 Pois isto o Senhor me fez nos dias em que ele [me] observou, para acabar a minha humilhação entre as pessoas.
—Jakże dobry jest Pan!—cieszyła się. —Zdjął ze mnie hańbę bezdzietności.
26 E no sexto mês o anjo Gabriel foi enviado da parte de Deus a uma cidade da Galileia, chamada Nazaré,
Gdy Elżbieta była w szóstym miesiącu ciąży, Bóg posłał anioła Gabriela do galilejskiego miasteczka Nazaret,
27 a uma virgem prometida em casamento com um homem chamado José, da descendência de Davi; e o nome da virgem era Maria.
do pewnej panny o imieniu Maria, która była narzeczoną Józefa, potomka króla Dawida.
28 O anjo entrou onde ela estava, e disse: Alegra-te, agraciada; o Senhor [é] contigo.
Gabriel, stanąwszy przed nią, powiedział: —Witaj! Pan jest z tobą i obdarzył cię szczególną łaską!
29 Ela perturbou-se muito por essas palavras, e se perguntava que saudação seria esta.
Oszołomiona Maria zastanawiała się, co miałoby oznaczać takie powitanie.
30 Então o anjo lhe disse: Maria, não temas, porque encontraste graça diante de Deus.
—Nie bój się, Mario!—rzekł wtedy anioł. —Bóg zechciał ci okazać wyjątkową łaskę!
31 E eis que em teu ventre conceberás, darás à luz um filho, e chamarás o seu nome de Jesus.
Wkrótce poczniesz i urodzisz syna, któremu dasz na imię Jezus.
32 Ele será grande, e será chamado Filho do Altíssimo; e o Senhor Deus lhe dará o trono de Davi, seu ancestral.
Będzie On wielki i nazwą Go Synem Najwyższego. Bóg da Mu tron Jego przodka, króla Dawida.
Będzie wiecznie panował nad Izraelem, a Jego królestwo nie będzie miało końca! (aiōn g165)
34 Maria disse ao anjo: Como será isso? Pois não conheço intimamente homem algum.
—Ale jak to się stanie?—zapytała Maria. —Jestem jeszcze dziewicą!
35 O anjo lhe respondeu: O Espírito Santo virá sobre ti, e o poder do Altíssimo te cobrirá com a sua sombra. Por isso o Santo que nascerá será chamado Filho de Deus.
—Zstąpi na ciebie Duch Święty i osłoni cię moc Boga. Dlatego dziecko, które urodzisz, będzie świętym Synem Boga.
36 E eis que Isabel, tua prima, também está grávida de um filho na sua velhice; e este é o sexto mês para a que era chamada de estéril.
Sześć miesięcy temu twoja krewna Elżbieta, uważana za bezpłodną, również zaszła w ciążę, mimo podeszłego wieku.
37 Pois para Deus nada será impossível.
Dla Boga bowiem wszystko jest możliwe.
38 Então Maria disse: Eis aqui a serva do Senhor; cumpra-se em mim conforme a tua palavra. E o anjo ausentou-se dela.
—Chcę służyć mojemu Panu—rzekła Maria—i jestem gotowa na wszystko, co się Jemu podoba. Niech się stanie tak, jak powiedziałeś. Wtedy anioł odszedł.
39 E naqueles dias, Maria levantou-se, e foi apressada à região montanhosa, a uma cidade de Judá.
Maria szybko udała się do rodzinnego miasta Zachariasza, położonego w górzystej krainie Judei,
40 Ela entrou na casa de Zacarias, e cumprimentou Isabel.
aby odwiedzić Elżbietę.
41 E aconteceu que, quando Isabel ouviu o cumprimento de Maria, a criança saltou no seu ventre, e Isabel foi cheia do Espírito Santo.
Gdy tylko wypowiedziała słowa pozdrowienia, na dźwięk jej głosu poruszyło się w łonie Elżbiety dziecko, a ona sama została napełniona Duchem Świętym.
42 Então exclamou em alta voz: Bendita [és] tu entre as mulheres, e bendito [é] o fruto do teu ventre!
Zawołała z radości i powiedziała do Marii: —Jak bardzo Bóg wyróżnił cię spośród wszystkich kobiet i jak szczęśliwe jest twoje dziecko!
43 Como me acontece isto, que a mãe de meu Senhor venha a mim?
To dla mnie zaszczyt, że odwiedziła mnie matka mojego Pana!
44 Pois eis que, quando a voz do teu cumprimento chegou aos meus ouvidos, a criança saltou de alegria no meu ventre.
Gdy tylko usłyszałam twoje pozdrowienie, z radości poruszyło się we mnie dzieciątko!
45 E bendita é a que creu, pois as coisas que da parte do Senhor lhe foram ditas se cumprirão.
Naprawdę Bóg obdarzył cię wyjątkowym szczęściem, bo uwierzyłaś, że spełnią się Jego słowa. Maria powiedziała wtedy:
46 Então Maria disse: A minha alma engrandece ao Senhor,
—Z całej duszy wielbię Pana,
47 e o meu espírito se alegra em Deus meu Salvador.
mojego Boga i Zbawiciela! Obdarzył mnie bowiem wielką radością
48 Porque ele observou a humilde condição da sua serva; pois eis que desde agora todas as gerações me chamarão bendita.
i dostrzegł swoją pokorną służebnicę! Dlatego od tej pory wszystkie pokolenia będą mnie nazywać szczęśliwą.
49 Pois o Poderoso me fez grandes coisas; e santo [é] o seu nome.
Wszechmocny i Święty dokonał bowiem w moim życiu wspaniałych rzeczy.
50 E a sua misericórdia é de geração em geração sobre os que o temem.
On w każdym pokoleniu okazuje miłość tym, którzy są Mu posłuszni.
51 Com o seu braço manifestou poder; dispersou os soberbos no pensamento dos seus corações.
Jego moc jest niezwyciężona! Rozproszył ludzi dumnych i wyniosłych.
52 Derrubou os poderosos dos tronos, e elevou os humildes.
Zrzucił z tronu władców, a wywyższył pokornych.
53 Encheu de bens aos famintos, e despediu vazios os ricos.
Nakarmił głodnych, a bogatych odesłał z pustymi rękami.
54 Auxiliou ao seu servo Israel, lembrando-se da [sua] misericórdia,
Pomógł swojemu słudze, Izraelowi i nie zapomniał o miłości,
którą na zawsze przyrzekł Abrahamowi oraz jego dzieciom, naszym przodkom. (aiōn g165)
56 Maria esteve com ela por quase três meses; então voltou para sua casa.
Maria przebywała u Elżbiety około trzech miesięcy, po czym wróciła do domu.
57 E completou-se à Isabel o tempo de dar à luz, e teve um filho.
Gdy nadszedł czas, Elżbieta urodziła syna.
58 Os seus vizinhos e parentes ouviram que o Senhor havia feito a ela grande misericórdia, e alegraram-se com ela.
Wiadomość o łasce, okazanej jej przez Pana, dotarła wkrótce do krewnych i znajomych i wszyscy bardzo się ucieszyli.
59 E aconteceu que ao oitavo dia vieram circuncidar o menino, e o chamavam Zacarias, do nome do seu pai.
Ósmego dnia po urodzeniu zeszli się na uroczystość obrzezania. Chcieli, aby dziecko otrzymało imię ojca—Zachariasza,
60 E sua mãe respondeu: Não, porém será chamado João.
ale Elżbieta sprzeciwiła się temu: —Nie! Damy mu na imię Jan—rzekła.
61 E disseram-lhe: Ninguém há entre os teus parentes que se chame deste nome.
—Dlaczego? Przecież w całej twojej rodzinie nie ma ani jednej osoby o takim imieniu!
62 E perguntaram por gestos ao seu pai como queria que lhe chamassem.
Zwrócili się więc do Zachariasza, ojca dziecka.
63 Ele pediu uma tábua, e escreveu: O seu nome é João. E todos se surpeenderam.
On zaś gestem poprosił, aby mu podano tabliczkę, i ku zdziwieniu obecnych napisał: „Niech się nazywa Jan”.
64 E logo a sua boca se abriu, e a sua língua se [soltou]; e voltou a falar, louvando a Deus.
W tej samej chwili odzyskał mowę i zaczął wielbić Boga.
65 E veio temor sobre todos os seus vizinhos; e em toda a região montanhosa da Judeia todas essas coisas foram divulgadas.
Wszystkich zebranych ogarnął lęk i podziw, a wiadomość o tym zdarzeniu szybko rozeszła się po całej okolicy
66 E todos os que ouviam, guardavam em seus corações, dizendo: Quem será este menino? Pois também a mão do Senhor estava com ele.
i zastanawiano się: —Kim będzie to dziecko? Widać, że Bóg naprawdę nad nim czuwa.
67 E Zacarias, seu pai, foi cheio do Espírito Santo, e profetizou, dizendo:
Wielbiąc Boga, Zachariasz został napełniony Duchem Świętym i zaczął prorokować:
68 Bendito [seja] o Senhor Deus de Israel, porque visitou e redimiu o seu povo.
—Chwała Panu, Bogu Izraela! Przyszedł bowiem, aby uratować swój lud.
69 E nos levantou uma poderosa salvação na casa de seu servo Davi,
Tak, jak niegdyś obiecał przez swoich świętych proroków, posłał potężnego Zbawiciela z rodu króla Dawida, swojego sługi. (aiōn g165)
71 Que [nos] livraria dos nossos inimigos e da mão de todos os que nos odeiam,
On nas wybawi z rąk naszych wrogów i tych, którzy nas nienawidzą.
72 para manifestar misericórdia aos nossos ancestrais, e se lembrar do seu santo pacto,
Bóg zmiłował się nad naszymi przodkami, pamiętając o swoim świętym przymierzu.
73 do juramento que fez a Abraão, nosso ancestral;
I dotrzymał przysięgi, którą złożył Abrahamowi, naszemu przodkowi,
74 de nos conceder que, libertos da mão dos inimigos, o serviríamos sem temor,
że uwolni nas od wrogów i pozwoli, abyśmy bez lęku, w świętości i prawości, mogli służyć Mu aż do końca naszych dni.
75 em santidade e justiça diante dele, todos os nossos dias.
76 E tu, menino, serás chamado profeta do Altíssimo; porque irás adiante da face do Senhor, para preparar os seus caminhos,
A ty, synku, zostaniesz prorokiem Najwyższego. Pójdziesz przed Panem i przygotujesz Mu drogę.
77 para dar a seu povo conhecimento da salvação, na remissão de seus pecados;
I pokażesz ludziom Boże zbawienie, dokonujące się przez odpuszczenie grzechów,
78 por causa da profunda misericórdia do nosso Deus, pela qual o raiar da manhã nos visitará;
dzięki łasce naszego Boga. Ona to zabłyśnie jak niebiańska światłość,
79 para iluminar os que estão sentados nas trevas e sombra de morte; a fim de guiar os nossos pés pelo caminho da paz.
i oświeci pogrążonych w ciemności i mroku śmierci. Ona też wprowadzi nas na drogę pokoju!
80 E o menino crescia e se fortalecia em espírito. E esteve nos desertos até o dia em que se mostrou a Israel.
Czas upływał, a chłopiec rozwijał się i wzmacniał duchowo. Gdy dorósł, zamieszkał samotnie na pustyni i przebywał tam aż do chwili rozpoczęcia swojej publicznej działalności w Izraelu.
