Provérbios 1
1 Proverbios de Salomão, filho de David, rei d'Israel;
Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
2 Para se conhecer a sabedoria e a instrucção; para se entenderem as palavras da prudencia;
Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
3 Para se receber a instrucção do entendimento, a justiça, o juizo, e a equidade;
Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
4 Para dar aos simplice prudencia, e aos moços conhecimento e bom siso;
Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
5 Para o sabio ouvir e crescer em doutrina, e o entendido adquirir sabios conselhos;
Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
6 Para entender proverbios e a sua declaração: como tambem as palavras dos sabios, e as suas adivinhações.
Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
7 O temor do Senhor é o principio da sciencia: os loucos desprezam a sabedoria e a instrucção.
Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
8 Filho meu, ouve a instrucção de teu pae, e não deixes a doutrina de tua mãe.
Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
9 Porque diadema de graça serão para a tua cabeça, e colares para o teu pescoço.
Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
10 Filho meu, se os peccadores te attrahirem com afagos, não consintas.
Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
11 Se disserem: Vem comnosco; espiemos o sangue; espreitemos o innocente sem razão;
Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw; (Sheol h7585)
13 Acharemos toda a sorte de fazenda preciosa; encheremos as nossas casas de despojos;
Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
14 Lança a tua sorte entre nós; teremos todos uma só bolsa.
Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
15 Filho meu, não te ponhas a caminho com elles: desvia o pé das suas veredas;
Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
16 Porque os seus pés correm para o mal, e se apressam a derramar sangue.
Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
17 Na verdade debalde se estende a rede perante os olhos de toda a sorte d'aves.
Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
18 E estes armam ciladas contra o seu proprio sangue; e as suas proprias vidas espreitam.
At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
19 Assim são as veredas de todo aquelle que usa d'avareza: ella prenderá a alma de seus amos.
Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
20 A suprema sabedoria altamente clama de fóra: pelas ruas levanta a sua voz.
Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
21 Nas encruzilhadas, em que ha tumultos, clama: ás entradas das portas, na cidade profere as suas palavras.
Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
22 Até quando, ó simplices, amareis a simplicidade? e vós, escarnecedores, desejareis o escarneo? e vós, loucos, aborrecereis o conhecimento?
Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
23 Tornae-vos á minha reprehensão: eis que abundantemente vos derramarei de meu espirito e vos farei saber as minhas palavras.
Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
24 Porquanto clamei, e vós recusastes; estendi a minha mão, e não houve quem désse attenção;
Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
25 Mas rejeitastes todo o meu conselho, e não quizestes a minha reprehensão.
Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
26 Tambem eu me rirei na vossa perdição, e zombarei, vindo o vosso temor;
Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
27 Vindo como a assolação o vosso temor, e vindo a vossa perdição como uma tormenta, sobrevindo-vos aperto e angustia.
Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
28 Então a mim clamarão, porém eu não responderei; de madrugada me buscarão, porém não me acharão.
Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
29 Porquanto aborreceram o conhecimento; e não elegeram o temor do Senhor;
Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
30 Não consentiram ao meu conselho e desprezaram toda a minha reprehensão.
Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
31 Assim que comerão do fructo do seu caminho, e fartar-se-hão dos seus proprios conselhos.
Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
32 Porque o desvio dos simplices os matará, e a prosperidade dos loucos os destruirá.
Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
33 Porém o que me der ouvidos habitará seguramente, e estará descançado do temor do mal
Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.
