Lucas 22
1 Estava pois perto a festa dos pães asmos, chamada a paschoa.
Zbliżała się Pascha—doroczne święto Żydów, w czasie którego jedzą oni chleb pieczony z niekwaszonego ciasta.
2 E os principaes dos sacerdotes, e os escribas, procuravam como o matariam; porque temiam o povo.
Najwyżsi kapłani i inni przywódcy religijni nadal szukali okazji, aby zabić Jezusa. Chcieli to jednak zrobić potajemnie, obawiali się bowiem reakcji tłumów.
3 Entrou, porém, Satanaz em Judas, que tinha por sobrenome Iscariotes, o qual era do numero dos doze;
Właśnie wtedy szatan zwiódł Judasza z Kariotu, jednego z Dwunastu.
4 E foi, e fallou com os principaes dos sacerdotes, e com os capitães, de como lh'o entregaria,
Udał się on do najwyższych kapłanów i dowódców straży świątynnej, aby omówić najdogodniejszy sposób wydania im Jezusa.
5 Os quaes se alegraram, e convieram em lhe dar dinheiro.
Ucieszeni tą propozycją, kapłani obiecali mu nagrodę.
6 E elle prometteu; e buscava opportunidade para lh'o entregar sem alvoroço.
Judasz zgodził się na taki układ i czekał już tylko na sprzyjającą okazję, aby wydać Jezusa w chwili, gdy nie będzie wokół Niego tłumu ludzi.
7 Chegou, porém, o dia dos pães asmos, em que importava sacrificar a paschoa.
Gdy nadszedł pierwszy dzień Paschy, w którym zgodnie ze zwyczajem zabijano i spożywano baranka,
8 E mandou a Pedro e a João, dizendo: Ide, preparae-nos a paschoa, para que a comamos.
Jezus wysłał Piotra i Jana mówiąc: —Idźcie przygotować dla nas kolację paschalną.
9 E elles lhe disseram: Onde queres que a preparemos?
—Gdzie to mamy zrobić?—zapytali.
10 E elle lhes disse: Eis que, quando entrardes na cidade, vos encontrará um homem, levando um cantaro d'agua: segui-o até á casa em que elle entrar.
—Gdy tylko wejdziecie do miasta—odrzekł Jezus—spotkacie mężczyznę z dzbanem wody. Pójdźcie za nim do domu, do którego się uda,
11 E direis ao pae de familia da casa: O Mestre te diz: Onde está o aposento em que hei de comer a paschoa com os meus discipulos?
i powiedzcie właścicielowi: „Nasz Nauczyciel prosi, abyśmy obejrzeli pokój przygotowany dla nas na świąteczną kolację”.
12 Então elle vos mostrará um grande cenaculo mobilado; ahi fazei preparativos.
Wtedy zaprowadzi was na górę, do dużego, wysprzątanego pomieszczenia. Tam przygotujcie posiłek.
13 E, indo elles, acharam como lhes tinha dito; e prepararam a paschoa.
Poszli więc i zastali wszystko tak, jak powiedział Jezus. I zajęli się przygotowaniem kolacji.
14 E, chegada a hora, poz-se á mesa, e com elle os doze apostolos.
Gdy nadszedł czas, Jezus zajął miejsce przy stole. Przyszli również apostołowie.
15 E disse-lhes: Desejei muito comer comvosco esta paschoa, antes que padeça;
Wtedy rzekł: —Tak bardzo pragnąłem spożyć z wami tę kolację paschalną, zanim będę cierpiał.
16 Porque vos digo que não a comerei mais até que ella se cumpra no reino de Deus.
Wiedzcie, że nie będę jej już spożywał aż do czasu, gdy odbędzie się w królestwie Bożym.
17 E, tomando o calix, e havendo dado graças, disse: Tomae-o, e reparti-o entre vós;
Następnie wziął kielich z winem, podziękował za nie Bogu i rzekł: —Podajcie sobie ten kielich i pijcie.
18 Porque vos digo que já não beberei do fructo da vide, até que venha o reino de Deus.
Nie będę bowiem więcej pił tego wina, aż do czasu, gdy nadejdzie królestwo Boże.
19 E, tomando o pão, e havendo dado graças, partiu-o, e deu-lh'o, dizendo: Isto é o meu corpo, que por vós é dado; fazei isto em memoria de mim.
Potem wziął do rąk chleb, podziękował za niego Bogu, połamał go na kawałki, i podał uczniom mówiąc: —To jest moje ciało, które oddaję za was. Spożywajcie go, pamiętając o Mnie.
20 Similhantemente tomou o calix, depois da ceia, dizendo: Este calix é o Novo Testamento no meu sangue, que é derramado por vós.
Po posiłku podał im następny kielich z winem i rzekł: —Ten kielich jest nowym przymierzem. Przypieczętuję je przelewając własną krew, abyście otrzymali przebaczenie grzechów.
21 Porém eis que a mão do que me trahe está comigo á mesa.
Ten, który Mnie zdradzi—dodał Jezus—siedzi teraz razem ze Mną przy stole.
22 E, na verdade, o Filho do homem vae segundo o que está determinado; porém ai d'aquelle homem por quem é trahido!
Ja, Syn Człowieczy, muszę umrzeć, zgodnie z Bożym planem. Marny jednak los tego, kto Mnie wyda.
23 E começaram a perguntar entre si qual d'elles seria o que havia de fazer isto.
Wtedy uczniowie starali się odgadnąć, który z nich miałby to zrobić.
24 E houve tambem entre elles contenda, sobre qual d'elles parecia ser o maior.
W trakcie posiłku zaczęli się również sprzeczać ze sobą o to, kto z nich jest najważniejszy.
25 E elle lhes disse: Os reis dos gentios dominam sobre elles, e os que teem auctoridade sobre elles são chamados bemfeitores.
Lecz Jezus powiedział im: —Wielcy tego świata nadużywają swojej władzy nad ludźmi, a rządzący chcą aby ich uznawano za „dobroczyńców ludu”.
26 Mas não sereis vós assim; antes o maior entre vós seja como o menor; e quem governa como quem serve.
Lecz wśród was powinno być inaczej. Najważniejszy niech postępuje jak najmniej ważny, a przywódca niech służy innym.
27 Pois qual é maior: quem está á mesa, ou quem serve? Porventura não é quem está á mesa? Porém eu entre vós sou como aquelle que serve.
Kto waszym zdaniem jest ważniejszy: ten, który zasiada przy stole, czy ten, który mu służy? Czy nie ten pierwszy? Ja jestem wśród was tym, który służy.
28 E vós sois os que tendes permanecido comigo nas minhas tentações.
Pozostaliście Mi wierni w tych ciężkich dla Mnie dniach.
29 E eu vos ordeno o reino, como meu Pae m'o ordenou;
Dlatego tak jak Ojciec postanowił dać mi królestwo, tak teraz ja postanawiam,
30 Para que comaes e bebaes á minha mesa no meu reino, e vos assenteis sobre thronos, julgando as doze tribus d'Israel.
że będziecie w nim jeść i pić przy moim stole i zasiądziecie na tronach, sądząc dwanaście rodów Izraela.
31 Disse tambem o Senhor: Simão, Simão, eis que Satanaz vos pediu para vos cirandar como trigo;
Następnie Jezus rzekł do Szymona Piotra: —Szymonie, szatan domagał się, aby was przesiać jak pszenicę i odrzucić plewy.
32 Mas eu roguei por ti, para que a tua fé não desfalleça; e tu, quando te converteres, conforta a teus irmãos.
Ja jednak modliłem się, abyś nie załamał się w wierze. Gdy się więc opamiętasz, umacniaj wiarę innych wierzących we Mnie.
33 E elle lhe disse: Senhor, estou prompto a ir comtigo até á prisão e á morte.
—Panie, jestem gotów iść z Tobą do więzienia, a nawet na śmierć!—odpowiedział Szymon.
34 Mas elle disse: Digo-te, Pedro, que não cantará hoje o gallo antes que tres vezes negues que me conheces.
—Posłuchaj, Piotrze!—odparł Jezus. —Zanim jutro rano zapieje kogut, aż trzy razy zaprzeczysz, że Mnie znasz.
35 E disse-lhes: Quando vos mandei sem bolsa, sem alforge, e sem alparcas, faltou-vos porventura alguma coisa? E disseram: Nada.
Potem zapytał wszystkich: —Czy brakowało wam czegoś, gdy bez pieniędzy, bez torby i butów na zmianę wysłałem was, abyście głosili ludziom dobrą nowinę? —Nie, niczego—odpowiedzieli.
36 Disse-lhes pois: Mas agora, aquelle que tiver bolsa, tome-a, como tambem o alforge; e, o que não tem espada, venda o seu vestido e compre-a;
—Teraz jednak—powiedział—kto z was ma pieniądze lub torbę, niech je weźmie. A kto nie ma pieniędzy, niech sprzeda swój płaszcz i kupi sobie miecz.
37 Porque vos digo que importa que em mim se cumpra ainda aquillo que está escripto: E com os malfeitores foi contado. Porque o que está escripto de mim tem seu cumprimento.
Zapewniam was, że niebawem wypełni się proroctwo: „Zaliczono Go do grona przestępców”. Spełnią się również inne proroctwa o Mnie.
38 E elles disseram: Senhor, eis aqui duas espadas. E elle lhes disse: Basta.
—Panie!—odpowiedzieli. —Mamy tutaj dwa miecze. —Wystarczy—odrzekł Jezus.
39 E, saindo, foi, como costumava, para o Monte das Oliveiras; e tambem os seus discipulos o seguiram.
Po kolacji, w towarzystwie uczniów, Jezus udał się jak zwykle na Górę Oliwną.
40 E, quando chegou áquelle logar, disse-lhes: Orae, para que não entreis em tentação.
Gdy tam dotarli, powiedział im: —Módlcie się, abyście się nie poddali pokusie!
41 E apartou-se d'elles cerca de um tiro de pedra; e, pondo-se de joelhos, orava,
Potem oddalił się na pewną odległość, ukląkł i tak się modlił:
42 Dizendo: Pae, se queres, passa de mim este calix, porém não se faça a minha vontade, senão a tua
—Ojcze! Jeśli chcesz, oddal ode Mnie ten „kielich cierpienia”. Jednak to Twoja wola niech się stanie, a nie to, czego Ja chcę.
43 E appareceu-lhe um anjo do céu, que o confortava.
W tym momencie zstąpił z nieba anioł, by podnieść Go na duchu.
44 E, posto em agonia, orava mais intensamente. E o seu suor fez-se como grandes gotas de sangue, que corriam até ao chão.
Przeżywając ogromną udrękę, Jezus tak gorliwie się modlił, że Jego pot kapał na ziemię jak wielkie krople krwi.
45 E, levantando-se da oração, veiu para os seus discipulos, e achou-os dormindo de tristeza.
W końcu podniósł się, wrócił do uczniów i zastał ich śpiących, byli bowiem bardzo przygnębieni.
46 E disse-lhes: Que, estaes dormindo? Levantae-vos, e orae, para que não entreis em tentação.
—Dlaczego śpicie?!—zapytał. —Wstańcie i módlcie się, abyście się nie poddali pokusie!
47 E, estando elle ainda a fallar, eis que a multidão, e um dos doze, que se chamava Judas, ia adiante d'elles, e chegou-se a Jesus para o beijar.
Ledwie skończył mówić, nadeszła zgraja ludzi prowadzona przez Judasza, jednego z Dwunastu. Ten zbliżył się do Jezusa i przywitał Go pocałunkiem.
48 E Jesus lhe disse: Judas, com um beijo trahes o Filho do homem?
—Judaszu, pocałunkiem zdradzasz Mnie, Syna Człowieczego?—zapytał Jezus.
49 E os que estavam com elle, vendo o que ia succeder, disseram-lhe: Senhor, feriremos á espada?
Widząc, na co się zanosi, pozostali uczniowie krzyknęli: —Mistrzu, czy mamy użyć miecza?
50 E um d'elles feriu o servo do summo sacerdote, e cortou-lhe a orelha direita.
W tej samej chwili jeden z nich zamachnął się mieczem i odciął prawe ucho słudze najwyższego kapłana.
51 E, respondendo Jesus, disse: Deixae-os; basta. E, tocando-lhe a orelha, o curou.
—Nie stawiajcie im oporu!—odpowiedział Jezus, po czym dotknął rany i uleczył ucho.
52 E disse Jesus aos principaes dos sacerdotes, e capitães do templo, e anciãos, que tinham ido contra elle: Saistes, como a um salteador, com espadas e varapaus?
Następnie zwrócił się do najwyższych kapłanów, dowódców straży świątynnej oraz starszych, którzy przyszli na to miejsce: —Czy jestem jakimś groźnym przestępcą, że przyszliście po Mnie aż tak uzbrojeni?
53 Tendo estado todos os dias comvosco no templo, não estendestes as mãos contra mim, porém esta é a vossa hora e o poder das trevas.
Dlaczego nie zatrzymaliście Mnie w świątyni? Przecież codziennie byłem tam wśród was! Teraz jednak nadszedł wasz czas—czas władcy ciemności!
54 Então, prendendo-o, o conduziram, e o metteram em casa do summo sacerdote. E Pedro seguia-o de longe.
Aresztowano więc Jezusa i zaprowadzono Go do rezydencji najwyższego kapłana. Piotr zaś szedł za Jezusem, trzymając się z daleka.
55 E, havendo-se accendido fogo no meio da sala, e assentando-se juntos, assentou-se Pedro entre elles.
Na środku dziedzińca rozpalono ognisko i wszyscy usiedli przy nim. Przysiadł się tam również Piotr.
56 E uma certa creada, vendo-o estar assentado ao fogo, e, postos os olhos n'elle, disse: Este tambem estava com elle.
Nagle, w blasku płomieni, jakaś służąca dostrzegła jego twarz. Uważnie mu się przyjrzała i powiedziała: —Ten człowiek był z Jezusem!
57 Porém elle negou-o, dizendo: Mulher, não o conheço.
—Kobieto, nawet Go nie znam!—zaprzeczył Piotr.
58 E, um pouco depois, vendo-o outro, disse: Tu és tambem d'elles. Porém Pedro disse: Homem, não sou.
Po chwili ktoś inny spojrzał na niego i rzekł: —Jesteś jednym z jego uczniów! —Człowieku! Nie jestem!—odparł Piotr.
59 E, passada quasi uma hora, um outro affirmava, dizendo: Tambem este verdadeiramente estava com elle, pois tambem é galileo.
Mniej więcej po godzinie ktoś inny stwierdził: —On jest jednym z nich. Przecież pochodzi z Galilei.
60 E Pedro disse: Homem, não sei o que dizes. E logo, estando elle ainda a fallar, cantou o gallo.
—Człowieku! Nie wiem, o czym mówisz!—zaprzeczył Piotr. W tej samej chwili, gdy jeszcze to mówił, zapiał kogut.
61 E, virando-se o Senhor, olhou para Pedro, e Pedro lembrou-se da palavra do Senhor, como lhe havia dito: Antes que o gallo cante hoje, me negarás tres vezes.
Jezus odwrócił się i spojrzał na Piotra, a on przypomniał sobie Jego słowa: „Zanim jutro rano zapieje kogut, aż trzy razy zaprzeczysz, że Mnie znasz”.
62 E, saindo Pedro para fóra, chorou amargamente.
Natychmiast opuścił dziedziniec i z żalu gorzko zapłakał.
63 E os homens que detinham Jesus zombavam d'elle, ferindo-o.
Tymczasem strażnicy, pilnujący Jezusa, śmiali się z Niego.
64 E, cobrindo-o, feriam-n'o no rosto, e perguntavam-lhe, dizendo: Prophetiza quem é o que te feriu?
Zawiązali Mu oczy i bili Go, pytając: —Prorokuj! Zgadnij, kto Cię teraz uderzył?
65 E outras muitas coisas diziam contra elle, blasphemando.
Obrzucali Go też wieloma wyzwiskami.
66 E, logo que foi dia, ajuntaram-se os anciãos do povo, e os principaes dos sacerdotes e os escribas, e o conduziram ao seu concilio,
Następnego dnia, wczesnym rankiem, zebrała się Wysoka Rada złożona ze starszych, najwyższych kapłanów i przywódców religijnych. Gdy wprowadzono przed nich Jezusa,
67 Dizendo: És tu o Christo? dize-nol-o. E disse-lhes: Se vol-o disser, não o crereis;
powiedzieli: —Jeśli jesteś Mesjaszem, powiedz nam to wprost. —Jeśli wam to powiem, nie uwierzycie Mi.
68 E tambem, se vos perguntar, não me respondereis, nem me soltareis.
A jeśli zapytam o powód, nie odpowiecie—odrzekł.
69 Desde agora o Filho do homem se assentará á direita do poder de Deus.
—Lecz nadszedł czas, abym Ja, Syn Człowieczy, zasiadł na tronie z Bogiem.
70 E disseram todos: Logo, és tu o Filho de Deus? E elle lhes disse: Vós dizeis que eu sou.
—Jesteś więc Synem Bożym?—zapytali. —Sami to potwierdzacie! Jestem Nim—odpowiedział.
71 E disseram elles: De que mais testemunho necessitamos? pois nós mesmos o ouvimos da sua bocca.
—Czego więcej trzeba? Po co nam dowody? Sami słyszeliście, co powiedział!—zawołali.
