Przysłów 30
1 Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
These things says the man to them that trust in God; and I cease.
2 Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.
For I am the most simple of all men, and there is not in me the wisdom of men.
3 Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.
God has taught me wisdom, and I know the knowledge of the holy.
4 Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?
Who has gone up to heaven, and come down? who has gathered the winds in his bosom? who has wrapped up the waters in a garment? who has dominion of all the ends of the earth? what is his name? or what is the name of his children?
5 Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.
For all the words of God are tried in the fire, and he defends those that reverence him.
6 Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
Add not to his words, lest he reprove you, and you be made a liar.
7 Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.
Two things I ask of you; take not favour from me before I die.
8 Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;
Remove far from me vanity and falsehood: and give me not wealth [or] poverty; but appoint me what is needful and sufficient:
9 Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].
lest I be filled and become false, and say, Who sees me? or be poor and steal, and swear [vainly] by the name of God.
10 Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.
Deliver not a servant into the hands of his master, lest he curse you, and you be utterly destroyed.
11 [Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.
A wicked generation curse their father, and do not bless their mother.
12 [Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.
A wicked generation judge themselves to be just, but do not cleanse their way.
13 [Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.
A wicked generation have lofty eyes, and exalt themselves with their eyelids.
14 [Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.
A wicked generation have swords [for] teeth and jaw teeth [as] knives, so as to destroy and devour the lowly from the earth, and the poor of them from amongst men.
15 Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.
The horse-leech had three dearly beloved daughters: and these three did not satisfy her; and the fourth was not contented so as to say, Enough.
The grave, and the love of a woman, and the earth not filled with water; water also and fire will not say, It is enough. (Sheol h7585)
17 Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.
The eye that laughs to scorn a father, and dishonours the old age of a mother, let the ravens of the valleys pick it out, and let the young eagles devour it.
18 Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:
Moreover there are three things impossible for me to comprehend, and the fourth I know not:
19 Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.
the track of a flying eagle; and the ways of a serpent on a rock; and the paths of a ship passing through the sea; and the ways of a man in youth.
20 Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.
Such is the way of an adulterous woman, who having washed herself from what she has done, says she has done nothing amiss.
21 Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:
By three thing the earth is troubled, and the fourth it can’t bear:
22 Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;
if a servant reign; or a fool be filled with food;
23 Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.
or if a maidservant should cast out her own mistress; and if a hateful woman should marry a good man.
24 Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:
And [there are] four very little things upon the earth, but these are wiser than the wise:
25 Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;
the ants which are weak, and [yet] prepare [their] food in summer;
26 Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;
the rabbits also [are] a feeble race, who make their houses in the rocks.
27 Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;
The locusts have no king, and [yet] march orderly at one command.
28 Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.
And the eft, which supports itself by [its] hands, and is easily taken, dwells in the fortresses of kings.
29 Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:
And there are three things which go well, and a fourth which passes along finely.
30 Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;
A lion's whelp, stronger than [all other] beasts, which turns not away, nor fears [any] beast;
31 Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.
and a cock walking in boldly amongst the hens, and the goat leading the herd; and a king publicly speaking before a nation.
32 Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.
If you abandon yourself to mirth, and stretch forth your hand in a quarrel, you shall be disgraced.
33 Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.
Milk out milk, and there shall be butter, and if you wing [one's] nostrils there shall come out blood: so if you extort words, there will come forth quarrels and strifes.
