Jana 6
1 Potem Jezus odszedł za Morze Galilejskie, [czyli] Tyberiadzkie.
After these things Jesus went away beyond the sea of Galilee, [or] of Tiberias,
2 A szedł za nim wielki tłum, bo widzieli cuda, które czynił na chorych.
and a great crowd followed him, because they saw the signs which he wrought upon the sick.
3 I wszedł Jezus na górę, i usiadł tam ze swoimi uczniami.
And Jesus went up into the mountain, and there sat with his disciples:
4 A zbliżała się Pascha, święto żydowskie.
but the passover, the feast of the Jews, was near.
5 Wtedy Jezus, podniósłszy oczy i ujrzawszy, że mnóstwo ludzi idzie do niego, zapytał Filipa: Gdzie kupimy chleba, aby oni [mogli] jeść?
Jesus then, lifting up his eyes and seeing that a great crowd is coming to him, says to Philip, Whence shall we buy loaves that these may eat?
6 Ale mówił [to], wystawiając go na próbę. Wiedział bowiem, co miał czynić.
But this he said trying him, for he knew what he was going to do.
7 Filip mu odpowiedział: Za dwieście groszy nie wystarczy dla nich chleba, choćby każdy z nich wziął [tylko] trochę.
Philip answered him, Loaves for two hundred denarii are not sufficient for them, that each may have some little [portion].
8 Jeden z jego uczniów, Andrzej, brat Szymona Piotra, powiedział do niego:
One of his disciples, Andrew, Simon Peter's brother, says to him,
9 Jest tu jeden chłopiec, który ma pięć chlebów jęczmiennych i dwie rybki. Ale cóż to jest na tak wielu?
There is a little boy here who has five barley loaves and two small fishes; but this, what is it for so many?
10 Wtedy Jezus powiedział: Każcie ludziom usiąść. A było dużo trawy na tym miejscu. Usiedli więc mężczyźni w liczbie około pięciu tysięcy.
[And] Jesus said, Make the men sit down. Now there was much grass in the place: the men therefore sat down, in number about five thousand.
11 Wówczas Jezus wziął te chleby i podziękowawszy, rozdał uczniom, a uczniowie siedzącym. Podobnie i z tych rybek, ile tylko chcieli.
And Jesus took the loaves, and having given thanks, distributed [them] to those that were set down; and in like manner of the small fishes as much as they would.
12 A gdy się nasycili, powiedział do swoich uczniów: Zbierzcie kawałki, które zostały, żeby nic nie przepadło.
And when they had been filled, he says to his disciples, Gather together the fragments which are over and above, that nothing may be lost.
13 Zebrali więc i napełnili dwanaście koszy kawałkami, które zostały z tych pięciu chlebów jęczmiennych po tych, którzy jedli.
They gathered [them] therefore together, and filled twelve hand-baskets full of fragments of the five barley loaves, which were over and above to those that had eaten.
14 A ci ludzie, ujrzawszy cud, który uczynił Jezus, mówili: To jest prawdziwie ten prorok, który miał przyjść na świat.
The men therefore, having seen the sign which Jesus had done, said, This is truly the prophet which is coming into the world.
15 Wtedy Jezus, poznawszy, że mieli przyjść i porwać go, aby go obwołać królem, odszedł znowu sam jeden na górę.
Jesus therefore knowing that they were going to come and seize him, that they might make [him] king, departed again to the mountain himself alone.
16 A gdy był wieczór, jego uczniowie zeszli nad morze;
But when evening was come, his disciples went down to the sea,
17 Wsiedli do łodzi i płynęli na drugi brzeg, do Kafarnaum. Było już ciemno, a Jezus jeszcze do nich nie przybył.
and having gone on board ship, they went over the sea to Capernaum. And it had already become dark, and Jesus had not come to them,
18 A kiedy powstał wielki wiatr, morze zaczęło się burzyć.
and the sea was agitated by a strong wind blowing.
19 Gdy odpłynęli na około dwadzieścia pięć lub trzydzieści stadiów, ujrzeli Jezusa chodzącego po morzu i zbliżającego się do łodzi i zlękli się.
Having rowed then about twenty-five or thirty stadia, they see Jesus walking on the sea and coming near the ship; and they were frightened.
20 A on powiedział do nich: [To] ja jestem, nie bójcie się.
But he says to them, It is I: be not afraid.
21 Wzięli go więc chętnie do łodzi i natychmiast łódź przypłynęła do ziemi, do której płynęli.
They were willing therefore to receive him into the ship; and immediately the ship was at the land to which they went.
22 Nazajutrz ludzie, którzy byli po drugiej stronie morza, zobaczyli, że tam nie było innej łodzi, tylko ta jedna, do której wsiedli jego uczniowie, i że Jezus nie wsiadł do łodzi ze swoimi uczniami, ale jego uczniowie odpłynęli sami.
On the morrow the crowd which stood on the other side of the sea, having seen that there was no other little ship there except that into which his disciples had got, and that Jesus had not gone with his disciples into the ship, but [that] his disciples had gone away alone;
23 (Przypłynęły też inne łodzie z Tyberiady w pobliże tego miejsca, gdzie jedli chleb, gdy Pan złożył dziękczynienie.)
(but other little ships out of Tiberias came near to the place where they ate bread after the Lord had given thanks; )
24 Gdy więc ludzie zobaczyli, że tam nie było Jezusa ani jego uczniów, wsiedli i oni do łodzi i przeprawili się do Kafarnaum, szukając Jezusa.
when therefore the crowd saw that Jesus was not there, nor his disciples, they got into the ships, and came to Capernaum, seeking Jesus.
25 Kiedy znaleźli go po drugiej stronie morza, zapytali: Mistrzu, kiedy tu przybyłeś?
And having found him the other side of the sea, they said to him, Rabbi, when art thou arrived here?
26 Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Szukacie mnie nie dlatego, że widzieliście cuda, ale dlatego, że jedliście chleb i nasyciliście się.
Jesus answered them and said, Verily, verily, I say to you, Ye seek me not because ye have seen signs, but because ye have eaten of the loaves and been filled.
27 Zabiegajcie nie o pokarm, który ginie, ale o pokarm, który trwa ku życiu wiecznemu, który wam da Syn Człowieczy. Jego bowiem zapieczętował Bóg Ojciec. (aiōnios g166)
Work not [for] the food which perishes, but [for] the food which abides unto life eternal, which the Son of man shall give to you; for him has the Father sealed, [even] God. (aiōnios g166)
28 Wtedy zapytali go: Cóż mamy robić, abyśmy wykonywali dzieła Boga?
They said therefore to him, What should we do that we may work the works of God?
29 Odpowiedział im Jezus: To jest dzieło Boga, abyście wierzyli w [tego], którego on posłał.
Jesus answered and said to them, This is the work of God, that ye believe on him whom he has sent.
30 Powiedzieli mu więc: Jaki znak czynisz, abyśmy widzieli i wierzyli tobie? Cóż czynisz?
They said therefore to him, What sign then doest thou that we may see and believe thee? what dost thou work?
31 Nasi ojcowie jedli mannę na pustyni, jak jest napisane: Chleb z nieba dał im do jedzenia.
Our fathers ate the manna in the wilderness, as it is written, He gave them bread out of heaven to eat.
32 Wtedy Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Nie Mojżesz dał wam chleb z nieba, ale mój Ojciec daje wam prawdziwy chleb z nieba.
Jesus therefore said to them, Verily, verily, I say to you, [It is] not Moses that has given you the bread out of heaven; but my Father gives you the true bread out of heaven.
33 Chlebem Boga bowiem jest ten, który zstępuje z nieba i daje światu życie.
For the bread of God is he who comes down out of heaven and gives life to the world.
34 Wtedy powiedzieli do niego: Panie, dawaj nam zawsze tego chleba.
They said therefore to him, Lord, ever give to us this bread.
35 I odpowiedział im Jezus: Ja jestem chlebem życia. Kto przychodzi do mnie, nie będzie głodny, a kto wierzy we mnie, nigdy nie będzie odczuwał pragnienia.
[And] Jesus said to them, I am the bread of life: he that comes to me shall never hunger, and he that believes on me shall never thirst at any time.
36 Ale wam powiedziałem: Chociaż widzieliście mnie, nie wierzycie.
But I have said to you, that ye have also seen me and do not believe.
37 Wszystko, co mi daje Ojciec, przyjdzie do mnie, a tego, który przyjdzie do mnie, nie wyrzucę precz.
All that the Father gives me shall come to me, and him that comes to me I will not at all cast out.
38 Zstąpiłem bowiem z nieba nie [po to], żeby czynić swoją wolę, ale wolę tego, który mnie posłał.
For I am come down from heaven, not that I should do my will, but the will of him that has sent me.
39 A to jest wola Ojca, który mnie posłał, abym nie stracił nic z tego wszystkiego, co mi dał, ale abym to wskrzesił [w] dniu ostatecznym.
And this is the will of him that has sent me, that of all that he has given me I should lose nothing, but should raise it up in the last day.
40 I to jest wola tego, który mnie posłał, aby każdy, kto widzi Syna i wierzy w niego, miał życie wieczne, a ja go wskrzeszę [w] dniu ostatecznym. (aiōnios g166)
For this is the will of my Father, that every one who sees the Son, and believes on him, should have life eternal; and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
41 Wtedy szemrali Żydzi o nim, bo powiedział: Ja jestem chlebem, który zstąpił z nieba.
The Jews therefore murmured about him, because he said, I am the bread which has come down out of heaven.
42 I mówili: Czyż to nie jest Jezus, syn Józefa, którego ojca i matkę znamy? Jakże więc on może mówić: Zstąpiłem z nieba?
And they said, Is not this Jesus the son of Joseph, whose father and mother we have known? how then does he say, I am come down out of heaven?
43 Wtedy Jezus im odpowiedział: Nie szemrajcie między sobą.
Jesus therefore answered and said to them, Murmur not among yourselves.
44 Nikt nie może przyjść do mnie, jeśli go nie pociągnie [mój] Ojciec, który mnie posłał. A ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym.
No one can come to me except the Father who has sent me draw him, and I will raise him up in the last day.
45 Napisane jest u Proroków: I wszyscy będą wyuczeni przez Boga. Każdy więc, kto słyszał od Ojca i nauczył się, przychodzi do mnie.
It is written in the prophets, And they shall be all taught of God. Every one that has heard from the Father [himself], and has learned [of him], comes to me;
46 Nie jakby ktoś widział Ojca, oprócz tego, który jest od Boga; ten widział Ojca.
not that any one has seen the Father, except he who is of God, he has seen the Father.
Verily, verily, I say to you, He that believes [on me] has life eternal. (aiōnios g166)
48 Ja jestem tym chlebem życia.
I am the bread of life.
49 Wasi ojcowie jedli mannę na pustyni, a poumierali.
Your fathers ate the manna in the wilderness and died.
50 To jest ten chleb, który zstępuje z nieba, aby ten, kto go je, nie umarł.
This is the bread which comes down out of heaven, that one may eat of it and not die.
51 Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli ktoś będzie jadł z tego chleba, będzie żył na wieki. A chleb, który ja dam, to moje ciało, które ja dam za życie świata. (aiōn g165)
I am the living bread which has come down out of heaven: if any one shall have eaten of this bread he shall live for ever; but the bread withal which I shall give is my flesh, which I will give for the life of the world. (aiōn g165)
52 Żydzi więc sprzeczali się między sobą i mówili: Jakże on może dać nam swoje ciało do jedzenia?
The Jews therefore contended among themselves, saying, How can he give us this flesh to eat?
53 I powiedział im Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeśli nie będziecie jeść ciała Syna Człowieczego i pić jego krwi, nie będziecie mieć życia w sobie.
Jesus therefore said to them, Verily, verily, I say unto you, Unless ye shall have eaten the flesh of the Son of man, and drunk his blood, ye have no life in yourselves.
54 Kto je moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. (aiōnios g166)
He that eats my flesh and drinks my blood has life eternal, and I will raise him up at the last day: (aiōnios g166)
55 Moje ciało bowiem prawdziwie jest pokarmem, a moja krew prawdziwie jest napojem.
for my flesh is truly food and my blood is truly drink.
56 Kto je moje ciało i pije moją krew, mieszka we mnie, a ja w nim.
He that eats my flesh and drinks my blood dwells in me and I in him.
57 Jak mnie posłał żyjący Ojciec i ja żyję przez Ojca, [tak] kto mnie spożywa, będzie żył przeze mnie.
As the living Father has sent me and I live on account of the Father, he also who eats me shall live also on account of me.
58 To jest ten chleb, który zstąpił z nieba. Nie jak wasi ojcowie jedli mannę, a pomarli. Kto je ten chleb, będzie żył na wieki. (aiōn g165)
This is the bread which has come down out of heaven. Not as the fathers ate and died: he that eats this bread shall live for ever. (aiōn g165)
59 To mówił w synagodze, nauczając w Kafarnaum.
These things he said in [the] synagogue, teaching in Capernaum.
60 Wielu więc z jego uczniów, słysząc to, mówiło: Twarda to jest mowa, któż jej może słuchać?
Many therefore of his disciples having heard [it] said, This word is hard; who can hear it?
61 Ale Jezus świadomy tego, że jego uczniowie o tym szemrali, powiedział do nich: To was obraża?
But Jesus, knowing in himself that his disciples murmur concerning this, said to them, Does this offend you?
62 Cóż [dopiero], gdybyście ujrzeli Syna Człowieczego wstępującego tam, gdzie był przedtem?
If then ye see the Son of man ascending up where he was before?
63 Duch jest tym, który ożywia, ciało nic nie pomaga. Słowa, które ja wam mówię, są duchem i są życiem.
It is the Spirit which quickens, the flesh profits nothing: the words which I have spoken unto you are spirit and are life.
64 Lecz są wśród was tacy, którzy nie wierzą. Jezus wiedział bowiem od początku, którzy nie wierzyli i kto miał go zdradzić.
But there are some of you who do not believe. For Jesus knew from the beginning who they were who did not believe, and who would deliver him up.
65 I mówił: Dlatego wam powiedziałem, że nikt nie może przyjść do mnie, jeśli mu to nie jest dane od mojego Ojca.
And he said, Therefore said I unto you, that no one can come to me unless it be given to him from the Father.
66 Od tego czasu wielu jego uczniów zawróciło i więcej z nim nie chodziło.
From that [time] many of his disciples went away back and walked no more with him.
67 Wtedy Jezus powiedział do dwunastu: Czy i wy chcecie odejść?
Jesus therefore said to the twelve, Will ye also go away?
68 I odpowiedział mu Szymon Piotr: Panie, do kogo pójdziemy? [Ty] masz słowa życia wiecznego. (aiōnios g166)
Simon Peter answered him, Lord, to whom shall we go? thou hast words of life eternal; (aiōnios g166)
69 A my uwierzyliśmy i poznaliśmy, że ty jesteś Chrystusem, Synem Boga żywego.
and we have believed and known that thou art the holy one of God.
70 Jezus im odpowiedział: Czy ja nie wybrałem was dwunastu? A jeden z was jest diabłem.
Jesus answered them, Have not I chosen you the twelve? and of you one is a devil.
71 A to mówił o Judaszu Iskariocie, [synu] Szymona, bo on miał go zdradzić, będąc jednym z dwunastu.
Now he spoke of Judas [the son] of Simon, Iscariote, for he [it was who] should deliver him up, being one of the twelve.
