Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
The proverbs of Solomon the son of David, the king of Israel:
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
To know wisdom and instruction; to comprehend the sayings of understanding;
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
To accept the instruction of intelligence, righteousness, and justice, and equity;
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
To give to the simple prudence, to the youth knowledge and discretion.
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
The wise will hear, and will increase [his] information; and the man of understanding will obtain wise counsels:
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
To understand a proverb, and a sage sentence; the words of the wise, and their riddles.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The fear of the Lord is the beginning of knowledge: wisdom and instruction fools [alone] despise.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
Hear, my son, the instruction of thy father, and cast not off the teaching of thy mother;
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
For a wreath of grace are they unto thy head, and chains for thy throat.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My son, if sinners wish to entice thee, consent thou not.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they should say, Come with us, let us lie in wait for blood, let us watch in concealment for the uselessly innocent;
We will swallow them up like the grave alive; and the men of integrity, as those that go down into the pit; (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
We shall find all [kinds of] precious wealth, we will fill our houses with booty;
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
Thy lot must thou cast in our midst; one purse shall be for us all:
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My son, walk not thou on the way with them; withhold thy foot from their path;
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For their feet run after evil, and they make haste to shed blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
For uselessly is the net spread out before the eyes of every winged bird:
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
While they lie in wait for their [own] blood; they watch in concealment for their [own] lives.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
So are the paths of every one that is greedy after [unlawful] gain; it taketh away the life of those that own it.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom crieth loudly without; in the public places she uttereth her voice;
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
At the corner of noisy streets she calleth, at the entrances of gates; in the city she sayeth her speeches:
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and the scorners take their delight in scorning, and fools hate knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Turn back to my admonition: behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
Whereas I called, and ye refused; I stretched out my hand, and no man was attentive;
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
And ye have set at nought all my counsel, and would not accept my admonition:
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
[Therefore] I also will truly laugh at your calamity; I will deride [you] when your terror cometh;
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
When your terror cometh like the tempest-cloud, and your calamity hasteneth like a whirlwind; when there come upon you distress and affliction.
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Then will they call me, but I will not answer; they will seek me earnestly, but they shall not find me;
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
For the reason that they hated knowledge, and the fear of the Lord they did not choose;
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
[That] they would not attend to my counsel: [that] they rejected all my admonition.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and from their own counsels shall they be satisfied.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
For the defection of the simple will slay them, and the prosperity of fools will cause them to be lost.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
But he that hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be at rest from the dread of evil.
