Przysłów 6
1 Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
[My] son, if you become surety for your friend, you shall deliver your hand to an enemy.
2 Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
For a man's own lips become a strong snare to him, and he is caught with the lips of his own mouth.
3 Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
[My] son, do what I command you, and deliver yourself; for on your friend's account you are come into the power of evil [men]: faint not, but stir up even your friend for whom you are become surety.
4 Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
Give not sleep to your eyes, nor slumber with your eyelids;
5 Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
that you may deliver yourself as a doe out of the toils, and as a bird out of a snare.
6 Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
Go to the ant, O sluggard; and see, and emulate his ways, and become wiser than he.
7 Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
For whereas he has no husbandry, nor any one to compel him, and is under no master,
8 Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
he prepares food for himself in the summer, and lays by abundant store in harvest. Or go to the bee, and learn how diligent she is, and how earnestly she is engaged in her work; whose labours kings and private men use for health, and she is desired and respected by all: though weak in body, she is advanced by honouring wisdom.
9 Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
How long will you lie, O sluggard? and when will you awake out of sleep?
10 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
You sleep a little, and you rest a little, and you slumber a short [time], and you fold your arms over your breast a little.
11 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
Then poverty comes upon you as an evil traveller, and lack as a swift courier: but if you be diligent, your harvest shall arrive as a fountain, and poverty shall flee away as a bad courier.
12 Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
A foolish man and a transgressor goes in ways that are not good.
13 Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
And the same winks with the eye, and makes a sign with his foot, and teaches with the beckonings of his fingers.
14 Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
[His] perverse heart devises evils: at all times such a one causes troubles to a city.
15 Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
Therefore his destruction shall come suddenly; overthrow and irretrievable ruin.
16 Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
For he rejoices in all things which God hates, and he is ruined by reason of impurity of soul.
17 Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
The eye of the haughty, a tongue unjust, hands shedding the blood of the just;
18 Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
and a heart devising evil thoughts, and feet hastening to do evil, —[are hateful to God].
19 Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
An unjust witness kindles falsehoods, and brings on quarrels between brethren.
20 Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
[My] son, keep the laws of your father, and reject not the ordinances of your mother:
21 Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
but bind them upon your soul continually, and hang them as a chain about your neck.
22 Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
Whenever you walk, lead this along and let it be with you; that it may talk with you when you wake.
23 (Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
For the commandment of the law is a lamp and a light; a way of life; reproof also and correction:
24 Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
to keep you continually from a married woman, and from the calumny of a strange tongue.
25 Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
Let not the desire of beauty overcome you, neither be you caught by your eyes, neither be captivated with her eyelids.
26 Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
For the value of a harlot is as much as of one loaf; and a woman hunts for the precious souls of men.
27 Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
Shall any one bind fire in his bosom, and not burn his garments?
28 Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
or will any one walk on coals of fire, and not burn his feet?
29 Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
So is he that goes in to a married woman; he shall not be held guiltless, neither any one that touches her.
30 Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
It is not to be wondered at if one should be taken stealing, for he steals that when hungry he may satisfy his soul:
31 Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
but if he should be taken, he shall repay sevenfold, and shall deliver himself by giving all his goods.
32 Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
But the adulterer through lack of sense procures destruction to his soul.
33 Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
He endures both pain and disgrace, and his reproach shall never be wiped off.
34 Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
For the soul of her husband is full of jealousy: he will not spare in the day of vengeance.
35 Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
He will not forego [his] enmity for any ransom: neither will he be reconciled for many gifts.
