Przysłów 24

1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

No tengas envidia de los hombres malvados; ni ansia de estar con ellos;

2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

porque su corazón maquina rapiñas, y sus labios hablan para dañar.

3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

Con la sabiduría se edifica una casa, y con la prudencia se afirma.

4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

Con la inteligencia se hinchen sus cámaras de todo lo más precioso y deseable.

5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

El hombre sabio está lleno de fuerza; el que tiene sabiduría aumenta su poder.

6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

Pues con prudentes medidas puedes ganar la guerra, y donde hay muchos consejeros allí está la victoria.

7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

Cosa demasiado alta es para el necio la sabiduría; no abrirá él en el foro su boca.

8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

Quien medita cómo hacer daño será llamado intrigante.

9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

El afán del insensato consiste en pecar, y abominable para los hombres es el maldiciente.

10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

Si desfalleces en el día de la prueba, tu fortaleza es poca cosa.

11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

Libra a los que son llevados a la muerte; a los que andan vacilando al degolladero, sálvalos.

12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

Si dijeres: “¿Cómo saberlo?” ¿Acaso no lo ve Aquel que pesa los corazones? Bien lo sabe Aquel que vela sobre tu vida; Él retribuirá a cada cual según sus obras.

13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

Come, hijo mío, miel, porque es buena, y el panal, que es dulce para tu paladar.

14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

Tal será para tu alma la sabiduría; si la hallares, el porvenir será tuyo, y tu esperanza no será frustrada.

15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

No pongas, malvado, asechanzas a la morada del justo, ni devastes el lugar de su reposo.

16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

El justo se levanta, aunque caiga siete veces, los impíos, empero, se pierden en el mal.

17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

No te goces en la caída de tu enemigo; si sucumbe no se alegre tu corazón,

18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

no sea que al verlo Yahvé se ofenda y aparte de sobre él su enojo.

19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

No te irrites a causa de los impíos, ni envidies a los malhechores.

20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

Porque no hay porvenir para el malo; la lámpara de los impíos se apagará.

21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

Hijo mío, teme a Yahvé y al rey, y no te asocies con los revoltosos;

22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

porque de repente vendrá sobre ellos su ruina, y la desventura de ambos, ¿quién la conoce?

23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

También estas son sentencias de los sabios: Es cosa mala hacer acepción de personas en el juicio.

24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

Quien dice al delincuente: “Tú tienes razón”, será maldito del pueblo y detestado de la gente.

25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

Y aquellos que lo condenan, serán alabados, y sobre ellos vienen ricas bendiciones.

26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

Los labios besa quien responde palabras rectas.

27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

Haz con esmero tu trabajo de afuera, aplicándolo a tu campo, y luego podrás edificar tu casa.

28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

No seas de ligero testigo contra tu prójimo; ¿quieres acaso engañarlo con tus labios?

29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

No digas: “Como él me trató, así haré con él, le daré el pago según sus obras.”

30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

Pasé junto al campo del perezoso, y junto a la viña del insensato;

31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

y he aquí que espinas brotaban por todas partes, ortigas cubrían su superficie y la cerca de piedra estaba destruida.

32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

Lo vi y me puse a reflexionar; lo miré y aprendí esta lección:

33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

Un poco dormir, un poco dormitar, cruzar un poco las manos para descansar,

34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.

y sobrevendrá cual salteador la miseria, y como hombre armado, la necesidad.