Przysłów 24

1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis

2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur

3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur

4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima

5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus

6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt

7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum

8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

qui cogitat malefacere stultus vocabitur

9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor

10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua

11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses

12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua

13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo

14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit

15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius

16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum

17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum

18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam

19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios

20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur

21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis

22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit

23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum

24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus

25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio

26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

labia deosculabitur qui recta verba respondet

27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam

28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis

29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum

30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti

31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat

32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam

33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas

34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.

et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus