Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
Be not envious of evil men, And desire not to be with them.
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
For destruction doth their heart meditate, And perverseness do their lips speak.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
By wisdom is a house builded, And by understanding it establisheth itself.
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
And by knowledge the inner parts are filled, [With] all precious and pleasant wealth.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
Mighty [is] the wise in strength, And a man of knowledge is strengthening power,
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
For by plans thou makest for thyself war, And deliverance [is] in a multitude of counsellors.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
Wisdom [is] high for a fool, In the gate he openeth not his mouth.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
Whoso is devising to do evil, Him they call a master of wicked thoughts.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
The thought of folly [is] sin, And an abomination to man [is] a scorner.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
Thou hast shewed thyself weak in a day of adversity, Straitened is thy power,
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
If [from] delivering those taken to death, And those slipping to the slaughter — thou keepest back.
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
When thou sayest, 'Lo, we knew not this.' Is not the Ponderer of hearts He who understandeth? And the Keeper of thy soul He who knoweth? And He hath rendered to man according to his work.
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
Eat my son, honey that [is] good, And the honeycomb — sweet to thy palate.
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
So [is] the knowledge of wisdom to thy soul, If thou hast found that there is a posterity And thy hope is not cut off.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
Lay not wait, O wicked one, At the habitation of the righteous. Do not spoil his resting-place.
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
For seven [times] doth the righteous fall and rise, And the wicked stumble in evil.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
In the falling of thine enemy rejoice not, And in his stumbling let not thy heart be joyful,
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
Lest Jehovah see, and [it be] evil in His eyes, And He hath turned from off him His anger.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
Fret not thyself at evil doers, Be not envious at the wicked,
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
For there is not a posterity to the evil, The lamp of the wicked is extinguished.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
Fear Jehovah, my son, and the king, With changers mix not up thyself,
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
For suddenly doth their calamity rise, And the ruin of them both — who knoweth!
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
These also are for the wise: — To discern faces in judgment is not good.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
Whoso is saying to the wicked, 'Thou [art] righteous,' Peoples execrate him — nations abhor him.
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
And to those reproving it is pleasant, And on them cometh a good blessing.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
Lips he kisseth who is returning straightforward words.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Prepare in an out-place thy work, And make it ready in the field — go afterwards, Then thou hast built thy house.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
Be not a witness for nought against thy neighbour, Or thou hast enticed with thy lips.
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
Say not, 'As he did to me, so I do to him, I render to each according to his work.'
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
Near the field of a slothful man I passed by, And near the vineyard of a man lacking heart.
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
And lo, it hath gone up — all of it — thorns! Covered its face have nettles, And its stone wall hath been broken down.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
And I see — I — I do set my heart, I have seen — I have received instruction,
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
A little sleep — a little slumber — A little folding of the hands to lie down.
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
And thy poverty hath come [as] a traveller, And thy want as an armed man!
