Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
Be not thou envious of wicked men, And desire not to be with them!
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
For their heart studieth destruction, And their lips speak mischief.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
Through wisdom is a house builded, And by understanding is it established;
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
Yea, by knowledge are the chambers filled With all precious and goodly substance.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
The wise man is strong; Yea, the man of understanding establisheth his strength.
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
For by wise counsel shalt thou make war, And by the multitude of counsellors cometh success.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
Wisdom is too high for the fool; He openeth not his mouth at the gate.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
He that deviseth to do evil Shall be called mischief-master.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
The purpose of folly is sin; And a scoffer is an abomination to men.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
If thy spirit faint in the day of adversity, Faint will be thy strength.
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
Deliver thou those who are dragged to death, And those who totter to the slaughter, —O keep them back!
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
If thou sayst, “Behold, we knew it not!” Doth not he that weigheth the heart observe it? Yea, he that keepeth thy soul knoweth it. And he will render to every man according to his works.
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
Eat honey, my son, for it is good, And the honeycomb, which is sweet to thy taste;
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
So learn thou wisdom for thy soul! When thou hast found it, there shall be a reward, And thy expectation shall not be cut off.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
Plot not, O wicked man! against the habitation of the righteous; Spoil not his resting-place!
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
For though the righteous fall seven times, yet shall he rise up again; But the wicked shall fall into mischief.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
Rejoice not when thine enemy falleth, And let not thy heart be glad when he stumbleth;
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
Lest the LORD see, and it displease him, And he turn away his anger from him.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
Fret not thyself on account of evil men, Neither be thou envious of the wicked;
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
For there shall be no posterity to the evil man; The lamp of the wicked shall be put out.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
My son, fear thou the LORD and the king; And mingle not with them that are given to change!
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
For their calamity shall rise up suddenly, And their ruin, coming from them both, in a moment.
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
These also are words of the wise. It is not good to have respect of persons in judgment.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
He that saith to the wicked, “Thou art righteous,” Him shall the people curse; Nations shall abhor him.
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
But it shall be well with them that punish him, And the blessing of prosperity shall come upon them.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
He that giveth a right answer Kisseth the lips.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Arrange thy work without, And prepare it in thy field: Afterwards thou mayst build thy house.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
Be not a witness without cause against thy neighbor, And deceive not with thy lips.
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
Say not, “As he hath done to me, So will I do to him; I will render to the man according to his doings.”
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
I passed by the field of the slothful, And by the vineyard of the man void of understanding,
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
And, lo! it was all overgrown with thorns, And the face thereof was covered with nettles, And the stone wall thereof was broken down.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
Then I saw, and considered it well; I looked upon it. and received instruction.
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
“A little sleep, a little slumber! A little folding of the hands to rest!”
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
So shall poverty come upon thee like a highwayman; Yea, want like an armed man.
