Przysłów 24
1 Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
Be not you envious against evil men, neither desire to be with them.
2 Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
For their heart studies destruction, and their lips talk of mischief.
3 Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
Through wisdom is an house built; and by understanding it is established:
4 Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
And by knowledge shall the chambers be filled with all precious and pleasant riches.
5 Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
A wise man is strong; yes, a man of knowledge increases strength.
6 Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
For by wise counsel you shall make your war: and in multitude of counsellors there is safety.
7 Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
Wisdom is too high for a fool: he opens not his mouth in the gate.
8 Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
He that devises to do evil shall be called a mischievous person.
9 Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
The thought of foolishness is sin: and the scorner is an abomination to men.
10 Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
If you faint in the day of adversity, your strength is small.
11 Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
If you forbear to deliver them that are drawn to death, and those that are ready to be slain;
12 Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
If you say, Behold, we knew it not; does not he that ponders the heart consider it? and he that keeps your soul, does not he know it? and shall not he render to every man according to his works?
13 Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
My son, eat you honey, because it is good; and the honeycomb, which is sweet to your taste:
14 Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
So shall the knowledge of wisdom be to your soul: when you have found it, then there shall be a reward, and your expectation shall not be cut off.
15 Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
Lay not wait, O wicked man, against the dwelling of the righteous; spoil not his resting place:
16 Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
For a just man falls seven times, and rises up again: but the wicked shall fall into mischief.
17 Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
Rejoice not when your enemy falls, and let not your heart be glad when he stumbles:
18 Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
Lest the LORD see it, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
19 Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
Fret not yourself because of evil men, neither be you envious at the wicked:
20 Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
For there shall be no reward to the evil man; the candle of the wicked shall be put out.
21 Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
My son, fear you the LORD and the king: and meddle not with them that are given to change:
22 Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
For their calamity shall rise suddenly; and who knows the ruin of them both?
23 I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
These things also belong to the wise. It is not good to have respect of persons in judgment.
24 Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
He that says to the wicked, You are righteous; him shall the people curse, nations shall abhor him:
25 Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
But to them that rebuke him shall be delight, and a good blessing shall come on them.
26 Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
Every man shall kiss his lips that gives a right answer.
27 Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
Prepare your work without, and make it fit for yourself in the field; and afterwards build your house.
28 Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
Be not a witness against your neighbor without cause; and deceive not with your lips.
29 Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
Say not, I will do so to him as he has done to me: I will render to the man according to his work.
30 Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
I went by the field of the slothful, and by the vineyard of the man void of understanding;
31 A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
And, see, it was all grown over with thorns, and nettles had covered the face thereof, and the stone wall thereof was broken down.
32 Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
Then I saw, and considered it well: I looked on it, and received instruction.
33 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
34 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
So shall your poverty come as one that travels; and your want as an armed man.
