Przysłów 23
1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
Lorsque tu t’attables pour manger avec un supérieur, considère bien qui tu as devant toi.
2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
Tu t’enfonceras un couteau dans la gorge, si tu te comportes en glouton.
3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
Ne convoite pas ses plats fins, car c’est une nourriture trompeuse.
4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
Ne te fatigue pas pour t’enrichir renonce à ton savoir-faire.
5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
Tes regards se seront à peine posés sur la fortune, qu’elle ne sera plus; car elle ne manquera pas de s’acquérir des ailes, tel un aigle qui s’envole dans les cieux.
6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
Ne mange pas le pain d’un avare et ne convoite pas ses friandises.
7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
Car c’est comme un coup de poignard pour lui: c’est sa façon d’être. "Mange et bois", te dira-t-il, mais son cœur n’y est pas.
8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
Le morceau de pain mangé par toi, tu le vomiras et tu auras dépensé en pure perte tes paroles aimables.
9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
Ne parle pas aux oreilles du fou, car il méprisera tes discours pleins de bon sens.
10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
Ne recule pas les bornes antiques, et n’empiète pas sur le champ des orphelins;
11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
car puissant est leur défenseur, il prendra en mains leur cause contre toi.
12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
Ouvre ton cœur à la morale et tes oreilles aux paroles de raison.
13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
N’Épargne pas les corrections au jeune homme; si tu le frappes avec la verge, il n’en mourra point.
Au contraire, frappe-le avec la verge, et tu sauveras son âme du Cheol. (Sheol h7585)
15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
Mon fils si ton cœur acquiert la sagesse, mon cœur à moi en aura de la joie;
16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
mes reins seront transportés d’aise, quand tes lèvres s’exprimeront avec rectitude.
17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
Que ton cœur n’envie pas le sort des pécheurs, mais s’attache constamment à la crainte du Seigneur;
18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
car assurément il y a un avenir, et ton espoir ne sera point anéanti.
19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
Ecoute-moi bien, mon fils, et deviens sage; dirige ton cœur dans le droit chemin.
20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
Ne sois point parmi les buveurs de vin, parmi les amis de la bonne chère;
21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
car ivrogne et gourmand tombent dans la misère; le goût du sommeil réduit à se couvrir de haillons.
22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
Sois docile à ton père qui t’a donné le jour et ne dédaigne pas la vieillesse de ta mère.
23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
Achète la vérité et ne la revends pas, non plus que la sagesse, la morale et la raison.
24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
Le père d’un juste est au comble de la joie; qui a donné naissance à un sage est heureux.
25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
Que ton père et ta mère se réjouissent donc; qu’elle jubile, celle qui t’a enfanté!
26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
Mon fils, donne-moi ton cœur et aie les yeux ouverts sur ma voie.
27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
Car la courtisane est un abîme sans fond, l’étrangère, un puits étroit.
28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
Aussi bien, elle se met en embuscade comme un brigand; elle multiplie les trahisons parmi les hommes.
29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
Pour qui les ah! pour qui les hélas! pour qui les disputes et pour qui les plaintes? pour qui les blessures gratuites et pour qui la vue trouble?
30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
Pour ceux qui s’attardent à boire, pour ceux qui vont déguster le vin parfumé.
31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
Ne couve pas de tes regards le vin vermeil qui brille dans la coupe: il glisse doucement,
32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
et finit par mordre comme un serpent, par piquer comme un aspic.
33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
Alors tes yeux voient des choses étranges et ton cœur laisse échapper des propos incohérents.
34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
Tu te crois gisant au fond de la mer, couché au sommet d’un mât.
35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
"On m’a frappé diras-tu, et je n’ai pas eu de mal; on m’a roué de coups, et je ne l’ai pas senti. Quand donc me réveillerai-je? Je recommencerai, j’en demanderai encore!"
