Przysłów 22

1 Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.

Ein guter Ruf ist köstlicher denn großer Reichtum, und Gunst besser denn Silber und Gold.

2 Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.

Reiche und Arme müssen untereinander sein; der HERR hat sie alle gemacht.

3 Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.

Der Kluge sieht das Unglück und verbirgt sich; die Unverständigen gehen hindurch und werden beschädigt.

4 Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.

Wo man leidet in des HERRN Furcht, da ist Reichtum, Ehre und Leben.

5 Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.

Stachel und Stricke sind auf dem Wege des Verkehrten; wer sich aber davon fernhält, bewahrt sein Leben.

6 Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.

Wie man einen Knaben gewöhnt, so läßt er nicht davon, wenn er alt wird.

7 Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.

Der Reiche herrscht über die Armen; und wer borgt, ist des Leihers Knecht.

8 Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.

Wer Unrecht sät, der wird Mühsal ernten und wird durch die Rute seiner Bosheit umkommen.

9 Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.

Ein gütiges Auge wird gesegnet; denn er gibt von seinem Brot den Armen.

10 Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.

Treibe den Spötter aus, so geht der Zank weg, so hört auf Hader und Schmähung.

11 Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.

Wer ein treues Herz und liebliche Rede hat, des Freund ist der König.

12 Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.

Die Augen des HERRN behüten guten Rat; aber die Worte des Verächters verkehrt er.

13 Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.

Der Faule spricht: Es ist ein Löwe draußen, ich möchte erwürgt werden auf der Gasse.

14 Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.

Der Huren Mund ist eine Tiefe Grube; wem der HERR ungnädig ist, der fällt hinein.

15 Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.

Torheit steckt dem Knaben im Herzen; aber die Rute der Zucht wird sie fern von ihm treiben.

16 Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.

Wer dem Armen Unrecht tut, daß seines Guts viel werde, der wird auch einem Reichen geben, und Mangel haben.

17 Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;

Neige deine Ohren und höre die Worte der Weisen und nimm zu Herzen meine Lehre.

18 Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;

Denn es wird dir sanft tun, wo du sie wirst im Sinne behalten und sie werden miteinander durch deinen Mund wohl geraten.

19 Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.

Daß deine Hoffnung sei auf den HERRN, erinnere ich dich an solches heute dir zugut.

20 Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,

Habe ich dir's nicht mannigfaltig vorgeschrieben mit Rat und Lehren,

21 Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.

daß ich dir zeigte einen gewissen Grund der Wahrheit, daß du recht antworten könntest denen, die dich senden?

22 Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.

Beraube den Armen nicht, ob er wohl arm ist, und unterdrücke den Elenden nicht im Tor.

23 Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.

Denn der HERR wird ihre Sache führen und wird ihre Untertreter untertreten.

24 Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,

Geselle dich nicht zum Zornigen und halte dich nicht zu einem grimmigen Mann;

25 Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.

du möchtest seinen Weg lernen und an deiner Seele Schaden nehmen.

26 Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;

Sei nicht bei denen, die ihre Hand verhaften und für Schuld Bürge werden;

27 Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?

denn wo du es nicht hast, zu bezahlen, so wird man dir dein Bett unter dir wegnehmen.

28 Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.

Verrücke nicht die vorigen Grenzen, die deine Väter gemacht haben.

29 Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.

Siehst du einen Mann behend in seinem Geschäft, der wird vor den Königen stehen und wird nicht stehen vor den Unedlen.