Przysłów 19
1 Lepszy jest ubogi, który chodzi w uprzejmości swej, niżeli przewrotny w wargach swoich, który jest głupim.
Betere is a pore man, that goith in his simplenesse, than a riche man bitynge hise lippis, and vnwijs.
2 Zaiste duszy bez umiejętności nie dobrze, a kto jest prędkich nóg, potknie się.
Where is not kunnyng of the soule, is not good; and he that is hasti, in feet hirtith.
3 Głupstwo człowiecze podwraca drogę jego, a przecie przeciwko Panu zapala się gniewem serce jego.
The foli of a man disseyueth hise steppis; and he brenneth in his soule ayens God.
4 Bogactwa przyczyniają wiele przyjaciół; ale ubogi od przyjaciela swego odłączony bywa.
Richessis encreessen ful many freendis; forsothe also thei ben departid fro a pore man, whiche he hadde.
5 Fałszywy świadek nie będzie bez pomsty; a kto mówi kłamstwo, nie ujdzie.
A fals witnesse schal not be vnpunyschid; and he that spekith leesingis, schal not ascape.
6 Wielu się ich uniża przed księciem, a każdy jest przyjacielem mężowi szczodremu.
Many men onouren the persoone of a myyti man; and ben frendis of hym that deelith yiftis.
7 Wszyscy bracia ubogiego nienawidzą go; daleko więcej inni przyjaciele jego oddalają się od niego; woła za nimi, a niemasz ich.
The britheren of a pore man haten hym; ferthermore and the freendis yeden awei fer fro hym. He that sueth wordis oonli, schal haue no thing;
8 Nabywa rozumu, kto miłuje duszę swoję, a strzeże roztropności, aby znalazł co dobrego.
but he that holdith stabli the mynde, loueth his soule, and the kepere of prudence schal fynde goodis.
9 Świadek fałszywy nie będzie bez pomsty; a kto mówi kłamstwo, zginie.
A fals witnesse schal not be vnpunyschid; and he that spekith leesyngis, schal perische.
10 Nie przystoi głupiemu rozkosz, ani słudze panować nad książętami.
Delices bicomen not a fool; nether `it bicometh a seruaunt to be lord of princes.
11 Rozum człowieczy zawściąga gniew jego, a ozdoba jego jest mijać przestępstwo.
The teching of a man is knowun bi pacience; and his glorie is to passe ouere wickid thingis.
12 Zapalczywość królewska jest jako ryk lwięcia; ale łaska jego jest jako rosa na trawie.
As the gnasting of a lioun, so and the ire of the king; and as deewe on eerbe, so and the gladnesse of the kyng.
13 Syn głupi jest utrapieniem ojcu swemu, a żona swarliwa jest jako ustawiczne kapanie przez dach.
The sorewe of the fadir is a fonned sone; and roofes droppynge contynueli is a womman ful of chiding.
14 Dom i majętność dziedzictwem przypada po rodzicach; ale żona roztropna jest od Pana.
Housis and richessis ben youun of fadir and modir; but a prudent wijf is youun propirli of the Lord.
15 Lenistwo przywodzi twardy sen, a dusza gnuśna będzie łaknęła.
Slouth bringith in sleep; and a negligent soule schal haue hungur.
16 Kto strzeże przykazania, strzeże duszy swojej; ale kto gardzi drogami swemi, zginie.
He that kepith the comaundement of God, kepith his soule; but he that chargith not his weie, schal be slayn.
17 Panu pożycza, kto ma litość nad ubogim, a on mu za dobrodziejstwo jego odda.
He that hath mercy on a pore man, leeneth to the Lord; and he schal yelde his while to hym.
18 Karz syna swego, póki o nim nadzieja, a zabiegając zginieniu jego niech mu nie folguje dusza twoja.
Teche thi sone, and dispeire thou not; but sette thou not thi soule to the sleyng of hym.
19 Wielki gniew okazuj, kiedy odpuszczasz karanie, grożąc mu, ponieważ odpuszczasz, że potem srożej karać będziesz.
Forsothe he that is vnpacient, schal suffre harm; and whanne he hath rauyschid, he schal leie to anothir thing.
20 Słuchaj rady, a przyjmuj karność, abyś kiedyżkolwiek był mądrym.
Here thou counsel, and take thou doctryn; that thou be wijs in thi laste thingis.
21 Wiele jest myśli w sercu człowieczem; ale rada Pańska, ta się ostoi.
Many thouytis ben in the herte of a man; but the wille of the Lord schal dwelle.
22 Pożądana rzecz człowiekowi dobroczynność jego, ale lepszy jest ubogi, niż mąż kłamliwy.
A nedi man is merciful; and betere is a pore iust man, than a man liere.
23 Bojażń Pańska prowadzi do żywota, a kto ją ma, w obfitości mieszka, i nie spotka go nieszczęście.
The drede of the Lord ledith to lijf `of blis; and he `that dredith God schal dwelle in plentee, with outen visityng `of the worste.
24 Leniwy kryje rękę swą pod pachę, i do ust swych nie podnosi jej.
A slow man hidith his hond vndur the armpit; and putteth it not to his mouth.
25 Bij naśmiewcę, żeby prostak był ostrożniejszym; a roztropnego sfukaj, żeby zrozumiał umiejętność.
Whanne a man ful of pestilence is betun, a fool schal be wisere. If thou blamist a wijs man, he schal vndurstonde techyng.
26 Syn wstyd i hańbę zadawający, ojca gubi i matkę wygania.
He that turmentith the fadir, and fleeth fro the modir, schal be ful of yuel fame, and schal be cursid.
27 Synu mój! przestań słuchać nauki, któraby cię odwodziła od mów rozumnych.
Sone, ceesse thou not to here techyng; and knowe thou the wordis of kunnyng.
28 Świadek złośliwy pośmiewa się z sądu, a usta niezbożnych połykają nieprawość.
A wickid witnesse scorneth doom; and the mouth of vnpitouse men deuourith wickidnesse.
29 Sądy są na pośmiewców zgotowane, a guzy na grzbiet głupich.
Domes ben maad redi to scorneris; and hameris smytynge ben maad redi to the bodies of foolis.
