Przysłów 17

1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.

[Melior est buccella sicca cum gaudio quam domus plena victimis cum jurgio.

2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.

Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hæreditatem dividet.

3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.

Sicut igne probatur argentum et aurum camino, ita corda probat Dominus.

4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.

Malus obedit linguæ iniquæ, et fallax obtemperat labiis mendacibus.

5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.

Qui despicit pauperem exprobrat factori ejus, et qui ruina lætatur alterius non erit impunitus.

6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.

Corona senum filii filiorum, et gloria filiorum patres eorum.

7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.

Non decent stultum verba composita, nec principem labium mentiens.

8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.

Gemma gratissima exspectatio præstolantis; quocumque se vertit, prudenter intelligit.

9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.

Qui celat delictum quærit amicitias; qui altero sermone repetit, separat fœderatos.

10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.

Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagæ apud stultum.

11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.

Semper jurgia quærit malus: angelus autem crudelis mittetur contra eum.

12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.

Expedit magis ursæ occurrere raptis fœtibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.

13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.

Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo ejus.

14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.

Qui dimittit aquam caput est jurgiorum, et antequam patiatur contumeliam judicium deserit.]

15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.

[Qui justificat impium, et qui condemnat justum, abominabilis est uterque apud Deum.

16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?

Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam quærit ruinam, et qui evitat discere incidet in mala.

17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.

Omni tempore diligit qui amicus est, et frater in angustiis comprobatur.

18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.

Stultus homo plaudet manibus, cum spoponderit pro amico suo.

19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.

Qui meditatur discordias diligit rixas, et qui exaltat ostium quærit ruinam.

20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.

Qui perversi cordis est non inveniet bonum, et qui vertit linguam incidet in malum.

21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.

Natus est stultus in ignominiam suam; sed nec pater in fatuo lætabitur.

22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.

Animus gaudens ætatem floridam facit; spiritus tristis exsiccat ossa.

23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.

Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas judicii.

24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.

In facie prudentis lucet sapientia; oculi stultorum in finibus terræ.

25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.

Ira patris filius stultus, et dolor matris quæ genuit eum.

26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.

Non est bonum damnum inferre justo, nec percutere principem qui recta judicat.

27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.

Qui moderatur sermones suos doctus et prudens est, et pretiosi spiritus vir eruditus.

28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.

Stultus quoque, si tacuerit, sapiens reputabitur, et si compresserit labia sua, intelligens.]