Przysłów 17

1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.

Es ist ein trockner Bissen, daran man sich genügen läßt, besser denn ein Haus voll Geschlachtetes mit Hader.

2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.

Ein kluger Knecht wird herrschen über unfleißige Erben und wird unter den Brüdern das Erbe austeilen.

3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.

Wie das Feuer Silber und der Ofen Gold, also prüft der HERR die Herzen.

4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.

Ein Böser achtet auf böse Mäuler, und ein Falscher gehorcht den schädlichen Zungen.

5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.

Wer des Dürftigen spottet, der höhnt desselben Schöpfer; und wer sich über eines andern Unglück freut, der wird nicht ungestraft bleiben.

6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.

Der Alten Krone sind Kindeskinder, und der Kinder Ehre sind ihre Väter.

7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.

Es steht einem Narren nicht wohl an, von hohen Dingen reden, viel weniger einem Fürsten, daß er gern lügt.

8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.

Wer zu schenken hat, dem ist's ein Edelstein; wo er sich hin kehrt, ist er klug geachtet.

9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.

Wer Sünde zudeckt, der macht Freundschaft; wer aber die Sache aufrührt, der macht Freunde uneins.

10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.

Schelten bringt mehr ein an dem Verständigen denn hundert Schläge an dem Narren.

11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.

Ein bitterer Mensch trachtet, eitel Schaden zu tun; aber es wird ein grimmiger Engel über ihn kommen.

12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.

Es ist besser, einem Bären begegnen, dem die Jungen geraubt sind, denn einem Narren in seiner Narrheit.

13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.

Wer Gutes mit Bösem vergilt, von dessen Haus wird Böses nicht lassen.

14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.

Wer Hader anfängt, ist gleich dem, der dem Wasser den Damm aufreißt. Laß du vom Hader, ehe du drein gemengt wirst.

15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.

Wer den Gottlosen gerechtspricht und den Gerechten verdammt, die sind beide dem HERRN ein Greuel.

16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?

Was soll dem Narren Geld in der Hand, Weisheit zu kaufen, so er doch ein Narr ist?

17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.

Ein Freund liebt allezeit, und als ein Bruder wird er in Not erfunden.

18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.

Es ist ein Narr, der in die Hand gelobt und Bürge wird für seinen Nächsten.

19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.

Wer Zank liebt, der liebt Sünde; und wer seine Türe hoch macht, ringt nach Einsturz.

20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.

Ein verkehrtes Herz findet nichts Gutes; und der verkehrter Zunge ist, wird in Unglück fallen.

21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.

Wer einen Narren zeugt, der hat Grämen; und eines Narren Vater hat keine Freude.

22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.

Ein fröhlich Herz macht das Leben lustig; aber ein betrübter Mut vertrocknet das Gebein.

23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.

Der Gottlose nimmt heimlich gern Geschenke, zu beugen den Weg des Rechts.

24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.

Ein Verständiger gebärdet sich weise; ein Narr wirft die Augen hin und her.

25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.

Ein törichter Sohn ist seines Vaters Trauern und Betrübnis der Mutter, die ihn geboren hat.

26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.

Es ist nicht gut, daß man den Gerechten schindet, noch den Edlen zu schlagen, der recht handelt.

27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.

Ein Vernünftiger mäßigt seine Rede; und ein verständiger Mann ist kaltes Muts.

28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.

Ein Narr, wenn er schwiege, wurde auch für weise gerechnet, und für verständig, wenn er das Maul hielte.