Przysłów 17

1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.

Viel besser ist ein trockner Bissen, dabei Frieden, als voll ein Haus von Fleisch und dabei Zank.

2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.

Ein guter Knecht wird einem unbrauchbaren Sohne vorgezogen, und unter Brüdern kann er Eigentum verteilen.

3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.

Der Tiegel dient fürs Silber, für das Gold der Ofen; die Herzen aber prüft der Herr.

4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.

Der Bösewicht horcht auf heillose Rede; der Lügner lauscht auf der Verderbers Zunge.

5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.

Wer einen Armen auslacht, lästert dessen Schöpfer; wer sich beim Unglück freut, der bleibt nicht straflos.

6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.

Der Alten Diadem sind Kindeskinder; der Kinder Ruhm sind ihre Väter.

7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.

Nicht kommt dem Toren edle Rede zu, noch weniger dem Edlen Lügensprache.

8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.

Ein Zauberstein ist das Geschenk nach des Empfängers Ansicht; er schaut, wozu er es verwenden könnte.

9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.

Wem an der Freundschaft liegt, der sucht die Fehler zu verhüllen; doch wer den Fehler wiederholt, entfremdet sich den Freund.

10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.

Verweis schreckt einen Klugen mehr als einen Toren hundert Schläge.

11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.

Nur Widersetzlichkeit erstrebt der Schlechte; doch wird ein bitterer Bote gegen ihn gesandt.

12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.

Begegnet einem eine Bärin, ihrer Jungen jüngst beraubt, noch lieber als ein Törichter in seinem Wahn!

13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.

Wer Gutes heimbezahlt mit Bösem, von dessen Haus geht nicht das Unglück fort.

14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.

Wie den Wassern Bahnen öffnen, so der Anfang eines Streites. Bevor der Streit beginnt, laß ab!

15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.

Wer freispricht den, der Unrecht hat, und den verdammt, der Recht besitzt, ein, Greuel für den Herrn sind diese beiden.

16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?

Was hilft der Kaufpreis in des Toren Hand? Er könnte Weisheit sich erwerben; doch fehlt ihm der Verstand dazu.

17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.

Zu jeder andern Zeit liebt der Gefährte dich; doch für die Zeit der Not ist nur der Bruder da.

18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.

Ein unverständiger Mensch ist der, der Handschlag gibt und seinem Nächsten gegenüber sich verbürgt.

19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.

Ein blaues Auge hat der gern, der Händel liebt; wer freche Reden führt, sucht Schläge.

20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.

Nicht findet Glück, wer ein verkehrtes Herz besitzt; wer sich mit seiner Zunge windet, der gerät ins Unglück.

21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.

Wer einen Toren zeugt, dem bringt es Grämen; der Vater eines Narren freut sich nimmer.

22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.

Ein fröhlich Herz macht wohlgenährt; den Leib abmagern läßt ein kummervoll Gemüt.

23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.

Geschenk wird aus dem Busen eines Frevlers angenommen, gilt es, des Rechtes Pfad zu beugen.

24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.

Dem Klugen steht vor Augen Weisheit; des Toren Augen wandern bis ans Erdenende.

25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.

Ein dummer Sohn ist Ärger für den Vater, ein bitterer Kummer auch für die, die ihn geboren.

26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.

Mit Geld den Frommen zu bestrafen, ist schon unrecht. Um wieviel mehr ist's unrecht, Vornehme zu schlagen?

27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.

Wer mit den Worten an sich hält, ist einsichtsvoll; wer kühlen Sinns, ein kluger Mann.

28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.

Ein Tor kann durch sein Schweigen für einen Weisen gelten, für einen klugen Mann, verschließt er seine Lippen.