Przysłów 17
1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
Better is a dry morsel, and quietness with it, than an house full of sacrifices with strife.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
A wise servant shall have rule over a son that causeth shame, and shall have part of the inheritance among the brethren.
3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
The refining pot is for silver, and the furnace for gold: but the LORD trieth the hearts.
4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
A wicked doer giveth heed to false lips; and a liar giveth ear to a mischievous tongue.
5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
He that mocketh the poor reproacheth his Maker: and he that is glad at calamities shall not be unpunished.
6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
Children’s children are the crown of old men; and the glory of children is their fathers.
7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
Excellent speech becometh not a fool: much less do lying lips a prince.
8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
A bribe is as a precious stone in the eyes of him that hath it: wherever it turneth, it prospereth.
9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
He that covereth a transgression seeketh love; but he that repeateth a matter separateth very friends.
10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
A reproof entereth more into a wise man than an hundred stripes into a fool.
11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
An evil man seeketh only rebellion: therefore a cruel messenger shall be sent against him.
12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
Let a bear robbed of her whelps meet a man, rather than a fool in his folly.
13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
Whoever rewardeth evil for good, evil shall not depart from his house.
14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
The beginning of strife is as when one letteth out water: therefore withdraw from contention, before it be meddled with.
15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
He that justifieth the wicked, and he that condemneth the just, even they both are abomination to the LORD.
16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
Why is there a price in the hand of a fool to get wisdom, seeing he hath no heart to it?
17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
A friend loveth at all times, and a brother is born for adversity.
18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
A man void of understanding striketh hands, and becometh surety in the presence of his friend.
19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
He loveth transgression that loveth strife: and he that exalteth his gate seeketh destruction.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
He that hath a perverse heart findeth no good: and he that hath a perverse tongue falleth into mischief.
21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
He that begetteth a fool doeth it to his sorrow: and the father of a fool hath no joy.
22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
A merry heart doeth good like a medicine: but a broken spirit drieth the bones.
23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
A wicked man taketh a bribe out of the bosom to pervert the ways of judgment.
24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
Wisdom is before him that hath understanding; but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bore him.
26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
Also to punish the just is not good, nor to strike princes for equity.
27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
He that hath knowledge spareth his words: and a man of understanding is of an excellent spirit.
28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
Even a fool, when he holdeth his peace, is counted wise: and he that shutteth his lips is esteemed a man of understanding.
