Przysłów 17
1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
Better is a dry morsel, and quietness therewith, than an house full of sacrifices with strife.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
A wise servant shall have rule over a son that causes shame, and shall have part of the inheritance among the brothers.
3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
The fining pot is for silver, and the furnace for gold: but the LORD tries the hearts.
4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
A wicked doer gives heed to false lips; and a liar gives ear to a naughty tongue.
5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
Whoever mocks the poor reproaches his Maker: and he that is glad at calamities shall not be unpunished.
6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
Children’s children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers.
7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
Excellent speech becomes not a fool: much less do lying lips a prince.
8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
A gift is as a precious stone in the eyes of him that has it: wherever it turns, it prospers.
9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
He that covers a transgression seeks love; but he that repeats a matter separates very friends.
10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
A reproof enters more into a wise man than an hundred stripes into a fool.
11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
An evil man seeks only rebellion: therefore a cruel messenger shall be sent against him.
12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
Let a bear robbed of her whelps meet a man, rather than a fool in his folly.
13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
Whoever rewards evil for good, evil shall not depart from his house.
14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
The beginning of strife is as when one lets out water: therefore leave off contention, before it be meddled with.
15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
He that justifies the wicked, and he that condemns the just, even they both are abomination to the LORD.
16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
Why is there a price in the hand of a fool to get wisdom, seeing he has no heart to it?
17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
A friend loves at all times, and a brother is born for adversity.
18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
A man void of understanding strikes hands, and becomes surety in the presence of his friend.
19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
He loves transgression that loves strife: and he that exalts his gate seeks destruction.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
He that has a fraudulent heart finds no good: and he that has a perverse tongue falls into mischief.
21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
He that begets a fool does it to his sorrow: and the father of a fool has no joy.
22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
A merry heart does good like a medicine: but a broken spirit dries the bones.
23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
A wicked man takes a gift out of the bosom to pervert the ways of judgment.
24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
Wisdom is before him that has understanding; but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bore him.
26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
Also to punish the just is not good, nor to strike princes for equity.
27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
He that has knowledge spares his words: and a man of understanding is of an excellent spirit.
28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
Even a fool, when he holds his peace, is counted wise: and he that shuts his lips is esteemed a man of understanding.
