Przysłów 17
1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
Better is a dry morsel with joy, than a house full of victims with strife.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
A wise servant shall rule over foolish sons, and shall divide the inheritance among the brethren.
3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
As silver is tried by fire, and gold in the furnace: so the Lord trieth the hearts.
4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
The evil man obeyeth an unjust tongue: and the deceitful hearkeneth to lying lips.
5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
He that despiseth the poor, reproacheth his Maker; and he that rejoiceth at another man’s ruin, shall not be unpunished.
6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
Children’s children are the crown of old men: and the glory of children are their fathers.
7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
Eloquent words do not become a fool, nor lying lips a prince.
8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
The expectation of him that expecteth, is a most acceptable jewel: whithersoever he turneth himself, he understandeth wisely.
9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
He that concealeth a transgression. seeketh friendships: he that repeateth it again, separateth friends.
10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
A reproof availeth more with a wise man, than a hundred stripes with a fool.
11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
An evil man always seeketh quarrels: but a cruel angel shall be sent against him.
12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
It is better to meet a bear robbed of her whelps, than a fool trusting in his own folly.
13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
He that rendereth evil for good, evil shall not depart from his house.
14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
The beginning of quarrels is as when one letteth out water: before he suffereth reproach he forsaketh judgment.
15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
He that justifieth the wicked, and he that condemneth the just, both are abominable before God.
16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
What doth it avail a fool to have riches, seeing he cannot buy wisdom? He that maketh his house high, seeketh a downfall: and he that refuseth to learn, shall fall into evils.
17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
He that is a friend loveth at all times: and a brother is proved in distress.
18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
A foolish man will clap hands, when he is surety for his friend.
19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
He that studieth discords, loveth quarrels: and he that exalteth his door, seeketh ruin.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
He that is of a perverse heart, shall not find good: and he that perverteth his tongue, shall fall into evil.
21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
A fool is born to his own disgrace: and even his father shall not rejoice in a fool.
22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
A joyful mind maketh age flourishing: a sorrowful spirit drieth up the bones.
23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
The wicked man taketh gifts out of the bosom, that he may pervert the paths of judgment.
24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
Wisdom shineth in the face of the wise: the eyes of fools are in the ends of the earth.
25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
A foolish son is the anger of the father: and the sorrow of the mother that bore him.
26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
It is no good thing to do hurt to the just: nor to strike the prince, who judgeth right.
27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
He that setteth bounds to his words. is knowing and wise: and the man of understanding is of a precious spirit.
28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
Even a fool, if he will hold his peace shall be counted wise: and if he close his lips, a man of understanding.
