Przysłów 17
1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
Better a dry morsel in quietness than a house full of feasting with strife.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
A wise servant will rule over a disgraceful son and share his inheritance as one of the brothers.
3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
A crucible for silver and a furnace for gold, but the LORD is the tester of hearts.
4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
A wicked man listens to evil lips; a liar gives ear to a destructive tongue.
5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
He who mocks the poor insults their Maker; whoever gloats over calamity will not go unpunished.
6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
Grandchildren are the crown of the aged, and the glory of a son is his father.
7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
Eloquent words are unfit for a fool; how much worse are lying lips to a ruler!
8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
A bribe is a charm to its giver; wherever he turns, he succeeds.
9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
Whoever conceals an offense promotes love, but he who brings it up separates friends.
10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
A rebuke cuts into a man of discernment deeper than a hundred lashes cut into a fool.
11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
An evil man seeks only rebellion; a cruel messenger will be sent against him.
12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
It is better to meet a bear robbed of her cubs than a fool in his folly.
13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
If anyone returns evil for good, evil will never leave his house.
14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
To start a quarrel is to release a flood; so abandon the dispute before it breaks out.
15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
Acquitting the guilty and condemning the righteous— both are detestable to the LORD.
16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
Why should the fool have money in his hand with no intention of buying wisdom?
17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
A friend loves at all times, and a brother is born for adversity.
18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
A man lacking judgment strikes hands in pledge and puts up security for his neighbor.
19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
He who loves transgression loves strife; he who builds his gate high invites destruction.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
The one with a perverse heart finds no good, and he whose tongue is deceitful falls into trouble.
21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
A man fathers a fool to his own grief; the father of a fool has no joy.
22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
A joyful heart is good medicine, but a broken spirit dries up the bones.
23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
A wicked man takes a covert bribe to subvert the course of justice.
24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
Wisdom is the focus of the discerning, but the eyes of a fool wander to the ends of the earth.
25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
A foolish son brings grief to his father and bitterness to her who bore him.
26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
It is surely not good to punish the innocent or to flog a noble for his honesty.
27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
A man of knowledge restrains his words, and a man of understanding maintains a calm spirit.
28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
Even a fool is considered wise if he keeps silent, and discerning when he holds his tongue.
