Przysłów 14
1 Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
Every wise woman builds her house: but the foolish plucks it down with her hands.
2 Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
He that walks in his uprightness fears the LORD: but he that is perverse in his ways despises him.
3 W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
In the mouth of the foolish is a rod of pride: but the lips of the wise shall preserve them.
4 Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
Where no oxen are, the crib is clean: but much increase is by the strength of the ox.
5 Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
A faithful witness will not lie: but a false witness will utter lies.
6 Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
A scorner seeks wisdom, and finds it not: but knowledge is easy to him that understands.
7 Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
Go from the presence of a foolish man, when you perceive not in him the lips of knowledge.
8 Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
The wisdom of the prudent is to understand his way: but the folly of fools is deceit.
9 Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
Fools make a mock at sin: but among the righteous there is favor.
10 Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
The heart knows his own bitterness; and a stranger does not intermeddle with his joy.
11 Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
The house of the wicked shall be overthrown: but the tabernacle of the upright shall flourish.
12 Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
There is a way which seems right to a man, but the end thereof are the ways of death.
13 Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
Even in laughter the heart is sorrowful; and the end of that mirth is heaviness.
14 Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
The backslider in heart shall be filled with his own ways: and a good man shall be satisfied from himself.
15 Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
The simple believes every word: but the prudent man looks well to his going.
16 Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
A wise man fears, and departs from evil: but the fool rages, and is confident.
17 Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
He that is soon angry deals foolishly: and a man of wicked devices is hated.
18 Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
The simple inherit folly: but the prudent are crowned with knowledge.
19 źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
The evil bow before the good; and the wicked at the gates of the righteous.
20 Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
The poor is hated even of his own neighbor: but the rich has many friends.
21 Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
He that despises his neighbor sins: but he that has mercy on the poor, happy is he.
22 Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
Do they not err that devise evil? but mercy and truth shall be to them that devise good.
23 W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
In all labor there is profit: but the talk of the lips tends only to penury.
24 Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
The crown of the wise is their riches: but the foolishness of fools is folly.
25 Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
A true witness delivers souls: but a deceitful witness speaks lies.
26 Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
In the fear of the LORD is strong confidence: and his children shall have a place of refuge.
27 Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
The fear of the LORD is a fountain of life, to depart from the snares of death.
28 W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
In the multitude of people is the king’s honor: but in the want of people is the destruction of the prince.
29 Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
He that is slow to wrath is of great understanding: but he that is hasty of spirit exalts folly.
30 Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
A sound heart is the life of the flesh: but envy the rottenness of the bones.
31 Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
He that oppresses the poor reproaches his Maker: but he that honors him has mercy on the poor.
32 Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
The wicked is driven away in his wickedness: but the righteous has hope in his death.
33 W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
Wisdom rests in the heart of him that has understanding: but that which is in the middle of fools is made known.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
Righteousness exalts a nation: but sin is a reproach to any people.
35 Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.
The king’s favor is toward a wise servant: but his wrath is against him that causes shame.
