Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel;
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
To know wisdom and instruction; to perceive the words of understanding;
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
To receive the instruction of wisdom, justice, and judgment, and equity;
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
To give subtlety to the simple, to the young man knowledge and discretion.
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
A wise man will hear, and will increase learning; and a man of understanding shall attain to wise counsels:
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
To understand a proverb, and the interpretation; the words of the wise, and their dark sayings.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The fear of the LORD is the beginning of knowledge: but fools despise wisdom and instruction.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
My son, hear the instruction of your father, and forsake not the law of your mother:
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
For they shall be an ornament of grace to your head, and chains about your neck.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My son, if sinners entice you, consent you not.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk privately for the innocent without cause:
Let us swallow them up alive as the grave; and whole, as those that go down into the pit: (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
Cast in your lot among us; let us all have one purse:
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My son, walk not you in the way with them; refrain your foot from their path:
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For their feet run to evil, and make haste to shed blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
Surely in vain the net is spread in the sight of any bird.
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
And they lay wait for their own blood; they lurk privately for their own lives.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
So are the ways of every one that is greedy of gain; which takes away the life of the owners thereof.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom cries without; she utters her voice in the streets:
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
She cries in the chief place of concourse, in the openings of the gates: in the city she utters her words, saying,
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
How long, you simple ones, will you love simplicity? and the scorners delight in their scorning, and fools hate knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Turn you at my reproof: behold, I will pour out my spirit to you, I will make known my words to you.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
Because I have called, and you refused; I have stretched out my hand, and no man regarded;
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
But you have set at nothing all my counsel, and would none of my reproof:
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
I also will laugh at your calamity; I will mock when your fear comes;
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
When your fear comes as desolation, and your destruction comes as a whirlwind; when distress and anguish comes on you.
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Then shall they call on me, but I will not answer; they shall seek me early, but they shall not find me:
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
For that they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD:
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
They would none of my counsel: they despised all my reproof.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of fools shall destroy them.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
But whoever listens to me shall dwell safely, and shall be quiet from fear of evil.
