Mateusza 26
1 I stało się, gdy dokończył Jezus tych wszystkich mów, rzekł do uczniów swoich:
When Jesus had finished all these words, he said to his disciples,
2 Wiecie, iż po dwóch dniach będzie wielkanoc, a Syn człowieczy będzie wydany, aby był ukrzyżowany.
“You know that after two days the Passover is coming, and the Son of Man will be delivered up to be crucified.”
3 Tedy się zebrali przedniejsi kapłani i nauczeni w Piśmie i starsi ludu do dworu najwyższego kapłana, którego zwano Kaifasz;
Then the chief priests, the scribes, and the elders of the people were gathered together in the court of the high priest, who was called Caiaphas.
4 I naradzali się, jakoby Jezusa zdradą pojmali i zabili;
They took counsel together that they might take Jesus by deceit and kill him.
5 Lecz mówili: Nie w święto, aby nie był rozruch między ludem.
But they said, “Not during the feast, lest a riot occur among the people.”
6 A gdy Jezus był w Betanii, w domu Szymona trędowatego,
Now when Jesus was in Bethany, in the house of Simon the leper,
7 Przystąpiła do niego niewiasta, mająca słoik alabastrowy maści bardzo kosztownej, i wylała ją na głowę jego, gdy siedział u stołu.
a woman came to him having an alabaster jar of very expensive ointment, and she poured it on his head as he sat at the table.
8 Co widząc uczniowie jego, rozgniewali się, mówiąc: I na cóż ta utrata?
But when his disciples saw this, they were indignant, saying, “Why this waste?
9 Albowiem mogła być ta maść drogo sprzedana, i mogło się to dać ubogim.
For this ointment might have been sold for much and given to the poor.”
10 Co gdy poznał Jezus, rzekł im: Przecz się przykrzycie tej niewieście? Dobry zaprawdę uczynek uczyniła przeciwko mnie.
However, knowing this, Jesus said to them, “Why do you trouble the woman? She has done a good work for me.
11 Albowiem ubogie zawsze macie z sobą, ale mnie nie zawsze mieć będziecie.
For you always have the poor with you, but you do not always have me.
12 Bo ona wylawszy tę maść na ciało moje, uczyniła to, gotując mię ku pogrzebowi.
For in pouring this ointment on my body, she did it to prepare me for burial.
13 Zaprawdę powiadam wam: Gdziekolwiek będzie kazana ta Ewangielija po wszystkim świecie, i to będzie powiadano, co ona uczyniła, na pamiątkę jej.
Most certainly I tell you, wherever this Good News is preached in the whole world, what this woman has done will also be spoken of as a memorial of her.”
14 Tedy odszedłszy jeden ze dwunastu, którego zwano Judaszem Iszkaryjotem, do przedniejszych kapłanów,
Then one of the twelve, who was called Judas Iscariot, went to the chief priests
15 Rzekł im: Co mi chcecie dać, a ja go wam wydam? A oni mu odważyli trzydzieści srebrników.
and said, “What are you willing to give me if I deliver him to you?” So they weighed out for him thirty pieces of silver.
16 A odtąd szukał czasu sposobnego, aby go wydał.
From that time he sought opportunity to betray him.
17 A pierwszego dnia przaśników przystąpili uczniowie do Jezusa, mówiąc mu: Gdzież chcesz, żeć nagotujemy, abyś jadł baranka?
Now on the first day of unleavened bread, the disciples came to Jesus, saying to him, “Where do you want us to prepare for you to eat the Passover?”
18 A on rzekł: Idźcie do miasta, do niektórego człowieka, a rzeczcie mu: Kazałci nauczyciel powiedzieć: Czas mój blisko jest, u ciebie jeść będę baranka z uczniami moimi.
He said, “Go into the city to a certain person, and tell him, ‘The Teacher says, “My time is at hand. I will keep the Passover at your house with my disciples.”’”
19 I uczynili uczniowie, jako im rozkazał Jezus, i nagotowali baranka.
The disciples did as Jesus commanded them, and they prepared the Passover.
20 A gdy był wieczór, usiadł za stołem ze dwunastoma.
Now when evening had come, he was reclining at the table with the twelve disciples.
21 A gdy jedli, rzekł: Zaprawdę powiadam wam, iż jeden z was wyda mię.
As they were eating, he said, “Most certainly I tell you that one of you will betray me.”
22 I zasmuciwszy się bardzo, poczęli mówić do niego każdy z nich: Azażem ja jest Panie?
They were exceedingly sorrowful, and each began to ask him, “It is not me, is it, Lord?”
23 A on odpowiadając, rzekł: Który macza ze mną rękę w misie, ten mię wyda.
He answered, “He who dipped his hand with me in the dish will betray me.
24 Synci człowieczy idzie, jako napisano o nim; ale biada człowiekowi temu, przez którego Syn człowieczy wydany bywa! dobrze by mu było, by się był nie narodził ten człowiek.
The Son of Man goes even as it is written of him, but woe to that man through whom the Son of Man is betrayed! It would be better for that man if he had not been born.”
25 A odpowiadając Judasz, który go wydawał, rzekł: Izalim ja jest, Mistrzu? Mówi mu: Tyś powiedział.
Judas, who betrayed him, answered, “It is not me, is it, Rabbi?” He said to him, “You said it.”
26 A gdy oni jedli, wziąwszy Jezus chleb, a pobłogosławiwszy łamał, i dał uczniom i rzekł: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje.
As they were eating, Jesus took bread, gave thanks for it, and broke it. He gave to the disciples and said, “Take, eat; this is my body.”
27 A wziąwszy kielich i podziękowawszy, dał im, mówiąc: Pijcie z tego wszyscy;
He took the cup, gave thanks, and gave to them, saying, “All of you drink it,
28 Albowiem to jest krew moja nowego testamentu, która się za wielu wylewa na odpuszczenie grzechów.
for this is my blood of the new covenant, which is poured out for many for the remission of sins.
29 Ale powiadam wam, iż nie będę pił odtąd z tego rodzaju winnej macicy, aż do dnia onego, gdy go będę pił z wami nowy w królestwie Ojca mego.
But I tell you that I will not drink of this fruit of the vine from now on, until that day when I drink it anew with you in my Father’s Kingdom.”
30 I zaśpiewawszy pieśń, wyszli na górę oliwną.
When they had sung a hymn, they went out to the Mount of Olives.
31 Tedy im rzekł Jezus: Wy wszyscy zgorszycie się ze mnie tej nocy; albowiem napisano: Uderzę pasterza, i będą rozproszone owce trzody.
Then Jesus said to them, “All of you will be made to stumble because of me tonight, for it is written, ‘I will strike the shepherd, and the sheep of the flock will be scattered.’
32 Lecz gdy ja zmartwychwstanę, poprzedzę was do Galilei.
But after I am raised up, I will go before you into Galilee.”
33 A odpowiadając Piotr, rzekł mu: Choćby się wszyscy zgorszyli z ciebie, ja się nigdy nie zgorszę.
But Peter answered him, “Even if all will be made to stumble because of you, I will never be made to stumble.”
34 Rzekł mu Jezus: Zaprawdę powiadam ci, iż tej nocy, pierwej niż kur zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz.
Jesus said to him, “Most certainly I tell you that tonight, before the rooster crows, you will deny me three times.”
35 Rzekł mu Piotr: Choćbym z tobą miał i umrzeć, nie zaprę się ciebie. Także i wszyscy uczniowie mówili.
Peter said to him, “Even if I must die with you, I will not deny you.” All of the disciples also said likewise.
36 Tedy przyszedł Jezus z nimi na miejsce, które zwano Gietsemane, i rzekł uczniom: Siądźcież tu, aż odszedłszy, będę się tam modlił.
Then Jesus came with them to a place called Gethsemane, and said to his disciples, “Sit here, while I go there and pray.”
37 A wziąwszy z sobą Piotra i dwóch synów Zebedeuszowych, począł się smęcić i tęsknić.
He took with him Peter and the two sons of Zebedee, and began to be sorrowful and severely troubled.
38 Tedy im rzekł Jezus: Smętna jest dusza moja aż do śmierci; zostańcież tu, a czujcie ze mną.
Then Jesus said to them, “My soul is exceedingly sorrowful, even to death. Stay here and watch with me.”
39 A postąpiwszy trochę, padł na oblicze swoje, modląc się i mówiąc: Ojcze mój, jeźli można, niech mię ten kielich minie; a wszakże nie jako ja chcę, ale jako ty.
He went forward a little, fell on his face, and prayed, saying, “My Father, if it is possible, let this cup pass away from me; nevertheless, not what I desire, but what you desire.”
40 Tedy przyszedł do uczniów, i znalazł je śpiące, i rzekł Piotrowi: Takżeście nie mogli przez jednę godzinę czuć ze mną?
He came to the disciples and found them sleeping, and said to Peter, “What, could not you watch with me for one hour?
41 Czujcież, a módlcie się, abyście nie weszli w pokuszenie; duchci jest ochotny, ale ciało mdłe.
Watch and pray, that you do not enter into temptation. The spirit indeed is willing, but the flesh is weak.”
42 Zasię po wtóre odszedłszy, modlił się, mówiąc: Ojcze mój, jeźli mię nie może ten kielich minąć, tylko abym go pił, niech się stanie wola twoja.
Again, a second time he went away and prayed, saying, “My Father, if this cup cannot pass away from me unless I drink it, your desire be done.”
43 A przyszedłszy, znalazł je zasię śpiące; albowiem oczy ich były obciążone.
He came again and found them sleeping, for their eyes were heavy.
44 A zaniechawszy ich, znowu odszedł i modlił się po trzecie, też słowa mówiąc.
He left them again, went away, and prayed a third time, saying the same words.
45 Tedy przyszedł do uczniów swoich i rzekł im: Śpijcież już i odpoczywajcie; oto się przybliżyła godzina, a Syn człowieczy będzie wydany w ręce grzeszników.
Then he came to his disciples and said to them, “Are you still sleeping and resting? Behold, the hour is at hand, and the Son of Man is betrayed into the hands of sinners.
46 Wstańcie, pójdźmy! oto się przybliżył ten, który mię wydaje.
Arise, let’s be going. Behold, he who betrays me is at hand.”
47 A gdy on jeszcze mówił, oto Judasz, jeden z dwunastu, przyszedł, a z nim wielka zgraja z mieczami i z kijami, od przedniejszych kapłanów i starszych ludu;
While he was still speaking, behold, Judas, one of the twelve, came, and with him a great multitude with swords and clubs, from the chief priests and elders of the people.
48 Ale ten, który go wydawał, dał był im znak, mówiąc: Któregokolwiek pocałuję, tenci jest; imajcież go.
Now he who betrayed him had given them a sign, saying, “Whoever I kiss, he is the one. Seize him.”
49 A wnet przystąpiwszy do Jezusa, rzekł: Bądź pozdrowiony, Mistrzu! i pocałował go.
Immediately he came to Jesus, and said, “Greetings, Rabbi!” and kissed him.
50 Ale mu rzekł Jezus: Przyjacielu! na coś przyszedł? Tedy przystąpiwszy, rzucili ręce na Jezusa i pojmali go.
Jesus said to him, “Friend, why are you here?” Then they came and laid hands on Jesus, and took him.
51 A oto jeden z tych, którzy byli z Jezusem, wyciągnął rękę, i dobył miecza swego, a uderzywszy sługę kapłana najwyższego, uciął mu ucho.
Behold, one of those who were with Jesus stretched out his hand and drew his sword, and struck the servant of the high priest, and cut off his ear.
52 Tedy mu rzekł Jezus: Obróć miecz swój na miejsce jego; albowiem wszyscy, którzy miecz biorą, od miecza poginą.
Then Jesus said to him, “Put your sword back into its place, for all those who take the sword will die by the sword.
53 Azaż mniemasz, że bym nie mógł teraz prosić Ojca mego, a stawiłby mi więcej niż dwanaście wojsk Aniołów?
Or do you think that I could not ask my Father, and he would even now send me more than twelve legions of angels?
54 Ale jakożby się wypełniły Pisma, które mówią, iż się tak musi stać?
How then would the Scriptures be fulfilled that it must be so?”
55 Onejże godziny mówił Jezus do onej zgrai: Wyszliście jako na zbójcę z mieczami i z kijmi, pojmać mię; na każdy dzień siadałem u was, ucząc w kościele, a nie pojmaliście mię.
In that hour Jesus said to the multitudes, “Have you come out as against a robber with swords and clubs to seize me? I sat daily in the temple teaching, and you did not arrest me.
56 Aleć się to wszystko stało, aby się wypełniły Pisma prorockie. Tedy uczniowie jego wszyscy opuściwszy go, uciekli.
But all this has happened that the Scriptures of the prophets might be fulfilled.” Then all the disciples left him and fled.
57 A oni pojmawszy Jezusa, wiedli go do Kaifasza, najwyższego kapłana, gdzie się byli zebrali nauczeni w Piśmie i starsi.
Those who had taken Jesus led him away to Caiaphas the high priest, where the scribes and the elders were gathered together.
58 Ale Piotr szedł za nim z daleka aż do dworu najwyższego kapłana; a wszedłszy tam, siedział z sługami, aby ujrzał koniec.
But Peter followed him from a distance to the court of the high priest, and entered in and sat with the officers, to see the end.
59 Ale przedniejsi kapłani i starsi, i wszelka rada szukali fałszywego świadectwa przeciwko Jezusowi, aby go na śmierć wydali.
Now the chief priests, the elders, and the whole council sought false testimony against Jesus, that they might put him to death,
60 Ale nie znaleźli; i choć wiele fałszywych świadków przychodziło, przecię nie znaleźli. A na ostatek wystąpiwszy dwaj fałszywi świadkowie,
and they found none. Even though many false witnesses came forward, they found none. But at last two false witnesses came forward
61 Rzekli: Ten mówił: Mogę rozwalić kościół Boży, a za trzy dni zbudować go.
and said, “This man said, ‘I am able to destroy the temple of God, and to build it in three days.’”
62 A wstawszy najwyższy kapłan, rzekł mu: Nic nie odpowiadasz? Cóż to jest, co ci przeciwko tobie świadczą?
The high priest stood up and said to him, “Have you no answer? What is this that these testify against you?”
63 Lecz Jezus milczał. A odpowiadając najwyższy kapłan rzekł: Poprzysięgam cię przez Boga żywego, abyś nam powiedział, jeźliś ty jest Chrystus, on Syn Boży?
But Jesus stayed silent. The high priest answered him, “I adjure you by the living God that you tell us whether you are the Christ, the Son of God.”
64 Rzekł mu Jezus: Tyś powiedział; wszakże powiadam wam: Odtąd ujrzycie Syna człowieczego siedzącego na prawicy mocy Bożej, i przychodzącego na obłokach niebieskich.
Jesus said to him, “You have said so. Nevertheless, I tell you, after this you will see the Son of Man sitting at the right hand of Power, and coming on the clouds of the sky.”
65 Tedy najwyższy kapłan rozdarł szaty swoje, mówiąc: Bluźnił! Cóż jeszcze potrzebujemy świadków? Otoście teraz słyszeli bluźnierstwo jego.
Then the high priest tore his clothing, saying, “He has spoken blasphemy! Why do we need any more witnesses? Behold, now you have heard his blasphemy.
66 Cóż się wam zda? A oni odpowiadając, rzekli: Winien jest śmierci.
What do you think?” They answered, “He is worthy of death!”
67 Tedy plwali na oblicze jego, i pięściami go bili, a drudzy go policzkowali,
Then they spat in his face and beat him with their fists, and some slapped him,
68 Mówiąc: Prorokuj nam, Chrystusie! kto jest ten, co cię uderzył?
saying, “Prophesy to us, you Christ! Who hit you?”
69 Ale Piotr siedział przed domem na podwórzu. Tedy przystąpiła do niego jedna dziewka, mówiąc: I tyś był z tym Jezusem Galilejskim.
Now Peter was sitting outside in the court, and a maid came to him, saying, “You were also with Jesus, the Galilean!”
70 A on się zaprzał przed wszystkimi, mówiąc: Nie wiem, co powiadasz.
But he denied it before them all, saying, “I do not know what you are talking about.”
71 A gdy on wychodził do przysionka, ujrzała go insza dziewka, i rzekła do tych, co tam byli: I tenci był z tym Jezusem Nazareńskim.
When he had gone out onto the porch, someone else saw him and said to those who were there, “This man also was with Jesus of Nazareth.”
72 Tedy po wtóre zaprzał się z przysięgą, mówiąc: Nie znam tego człowieka.
Again he denied it with an oath, “I do not know the man.”
73 A przystąpiwszy po małej chwilce ci, co tam stali, rzekli Piotrowi: Prawdziwie i tyś jest z nich; bo i mowa twoja ciebie wydaje.
After a little while those who stood by came and said to Peter, “Surely you are also one of them, for your speech makes you known.”
74 Tedy się począł przeklinać i przysięgać, mówiąc: Nie znam tego człowieka; a zarazem kur zapiał.
Then he began to curse and to swear, “I do not know the man!” Immediately the rooster crowed.
75 I wspomniał Piotr na słowa Jezusowe, który mu był powiedział: Pierwej niż kur zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz; a wyszedłszy precz, gorzko płakał.
Peter remembered the word which Jesus had said to him, “Before the rooster crows, you will deny me three times.” Then he went out and wept bitterly.
