Łukasza 1
1 Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
To his Excellency, Theophilus. Many attempts have been already made to draw up an account of those events which have reached their conclusion among us,
2 Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
just as they were reported to us by those who from the beginning were eye-witnesses, and afterward became bearers of the message.
3 Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
And, therefore, I also, since I have investigated all these events with great care from their very beginning, have resolved to write a connected history of them for you,
4 Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
in order that you may be able to satisfy yourself of the accuracy of the story which you have heard from the lips of others.
5 Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
In the reign of Herod, king of Judea, there was a priest named Zechariah, who belonged to the division called after Abijah. His wife, whose name was Elizabeth, was also a descendant of Aaron.
6 A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
They were both righteous people, who lived blameless lives, guiding their steps by all the commandments and ordinances of the Lord.
7 I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
But they had no child, Elizabeth being barren; and both of them were advanced in years.
8 Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
One day, when Zechariah was officiating as priest before God, during the turn of his division,
9 Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
it fell to him by lot, in accordance with the practice among the priests, to go into the Temple of the Lord and burn incense;
10 A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
and, as it was the Hour of Incense, the people were all praying outside.
11 Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
And an angel of the Lord appeared to him, standing on the right of the Altar of Incense.
12 I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
Zechariah was startled at the sight and was awe-struck.
13 I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah; your prayer has been heard, and your wife Elizabeth will bear you a son, whom you will call by the name John.
14 Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
He will be to you a joy and a delight; and many will rejoice over his birth.
15 Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
For he will be great in the sight of the Lord; he will not drink any wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit from the very hour of his birth,
16 A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
and will reconcile many of the Israelites to the Lord their God.
17 Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
He will go before him in the spirit and with the power of Elijah, to reconcile fathers to their children and the disobedient to the wisdom of the righteous, and so make ready for the Lord a people prepared for him.”
18 I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
“How can I be sure of this?” Zechariah asked the angel. “For I am an old man and my wife is advanced in years.”
19 A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
“I am Gabriel,” the angel answered, “who stand in the presence of God, and I have been sent to speak to you and to bring you this good news.
20 A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
And now you will be silent and unable to speak until the day when this takes place, because you did not believe what I said, though my words will be fulfilled in due course.”
21 A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
Meanwhile the people were watching for Zechariah, wondering at his remaining so long in the Temple.
22 A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
When he came out, he was unable to speak to them, and they perceived that he had seen a vision there. But Zechariah kept making signs to them, and remained dumb.
23 I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
And, as soon as his term of service was finished, he returned home.
24 A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
After this his wife, Elizabeth, became pregnant and lived in seclusion for five months.
25 Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
“The Lord has done this for me,” she said, “he has shown me kindness and taken away the public disgrace of childlessness under which I have been living.”
26 A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
Six months later the angel Gabriel was sent from God to a town in Galilee called Nazareth,
27 Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
to a maiden there who was engaged to a man named Joseph, a descendant of David. Her name was Mary.
28 A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
Gabriel came into her presence and greeted her, saying, “You have been shown great favor – the Lord is with you.”
29 Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
Mary was much disturbed at his words, and was wondering to herself what such a greeting could mean,
30 I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
when the angel spoke again, “Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.
31 A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
And now, you will conceive and give birth to a son, and you will give him the name Jesus.
32 Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
The child will be great and will be called ‘Son of the Most High,’ and the Lord God will give him the throne of his ancestor David,
and he will reign over the descendants of Jacob for ever; And to his kingdom there will be no end.” (aiōn g165)
34 Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
“How can this be?” Mary asked the angel. “For I have no husband.”
35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
“The Holy Spirit will descend on you,” answered the angel, “and the Power of the Most High will overshadow you; and therefore the child will be called ‘holy,’ and ‘Son of God.’
36 A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
And Elizabeth, your cousin, is herself also expecting a son in her old age; and it is now the sixth month with her, though she is called barren;
37 Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
for no promise from God will fail to be fulfilled.”
38 I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
“I am the servant of the Lord,” exclaimed Mary. “Let it be with me as you have said.” Then the angel left her.
39 Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
Soon after this Mary set out, and made her way quickly into the hill-country, to a town in Judah;
40 A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
and there she went into Zechariah’s house and greeted Elizabeth.
41 I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
When Elizabeth heard Mary’s greeting, the child moved within her, and Elizabeth herself was filled with the Holy Spirit,
42 I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
and cried aloud, “Blessed are you among women, and blessed is your unborn child!
43 A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
But how have I this honor, that the mother of my Lord should come to me?
44 Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
For, as soon as your greeting reached my ears, the child moved within me with delight!
45 A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
Happy indeed is she who believed that the promise which she received from the Lord would be fulfilled.”
46 Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
And Mary said: “My soul exalts the Lord,
47 I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
and my spirit delights in God my Savior,
48 Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
for he has looked with favor on his humble servant girl. From now on all generations will call me blessed!
49 Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
“For the Almighty has done great things for me, and holy is his name.
50 I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
He has mercy on those who revere him in every generation.
51 Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
“Mighty are the deeds of his arm! He has scattered the self-satisfied proud,
52 Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
he has cast down the mighty from their thrones, and he uplifts the humble,
53 Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
he has filled the hungry with good things, and the rich he has sent away empty.
54 Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
“He has stretched out his hand to his servant Israel, ever mindful of his mercy,
as he promised to our ancestors, to Abraham and his descendants for ever.” (aiōn g165)
56 I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
Mary stayed with Elizabeth about three months, and then returned to her home.
57 A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
When Elizabeth’s time came, she gave birth to a son;
58 A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
and her neighbors and relatives, hearing of the great goodness of the Lord to her, came to share her joy.
59 I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
A week later they met to circumcise the child, and were about to call him Zechariah after his father,
60 Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
when his mother spoke up, “No, he is to be called John.”
61 I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
“You have no relation of that name!” they exclaimed;
62 I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
and they made signs to the child’s father, to find out what he wished the child to be called.
63 A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
Asking for a writing tablet, he wrote the words – ‘His name is John.’ Everyone was surprised
64 A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
and immediately Zechariah recovered his voice and the use of his tongue, and began to bless God.
65 I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
All their neighbors were awe-struck at this, and throughout the hill-country of Judea the whole story was much talked about.
66 Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
All who heard it kept it in mind, asking one another – “What can this child be destined to become?” For the Power of the Lord was with him.
67 A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
Then his father Zechariah was filled with the Holy Spirit, and, speaking under inspiration, said:
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
“Blessed is the Lord, the God of Israel, who has visited his people and wrought their deliverance,
69 I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
and has raised up for us the strength of our salvation in the house of his servant David –
as he promised by the lips of his holy prophets of old – (aiōn g165)
71 Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
salvation from our enemies and from the hands of all who hate us,
72 Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
showing mercy to our ancestors, and mindful of his sacred covenant.
73 I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
This was the oath which he swore to our ancestor Abraham –
74 Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
that we should be rescued from the hands of our enemies,
75 W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
and should serve him without fear in holiness and righteousness, in his presence all our days.
76 A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
And you, child, will be called prophet of the Most High, for you will go before the Lord to make ready his way,
77 A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
to give his people the knowledge of salvation through the forgiveness of their sins,
78 Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
through the tender mercy of our God, whereby the dawn will break on us from heaven,
79 Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
to give light to those who live in darkness and the shadow of death, and guide our feet into the way of peace.”
80 A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
The child grew and became strong in spirit, and he lived in the wilds until the time came for his appearance before Israel.
