Łukasza 1
1 Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
Since many have undertaken to set in order a narrative concerning those matters which have been fulfilled among us,
2 Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
even as those who from the beginning were eyewitnesses and servants of the word delivered them to us,
3 Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
it seemed good to me also, having traced the course of all things accurately from the first, to write to you in order, most excellent Theophilus;
4 Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
that you might know the certainty concerning the things in which you were instructed.
5 Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
There was in the days of Herod, the king of Judea, a certain priest named Zacharias, of the priestly division of Abijah. He had a wife of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
6 A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and ordinances of the Lord.
7 I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
But they had no child, because Elizabeth was barren, and they both were well advanced in years.
8 Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
Now while he executed the priest’s office before God in the order of his division
9 Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
according to the custom of the priest’s office, his lot was to enter into the temple of the Lord and burn incense.
10 A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
The whole multitude of the people were praying outside at the hour of incense.
11 Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
An angel of the Lord appeared to him, standing on the right side of the altar of incense.
12 I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
Zacharias was troubled when he saw him, and fear fell upon him.
13 I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
But the angel said to him, “Do not be afraid, Zacharias, because your request has been heard. Your wife, Elizabeth, will bear you a son, and you shall call his name John.
14 Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
You will have joy and gladness, and many will rejoice at his birth.
15 Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
For he will be great in the sight of the Lord, and he will drink no wine nor strong drink. He will be filled with the Holy Spirit, even from his mother’s womb.
16 A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
He will turn many of the children of Israel to the Lord their God.
17 Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
He will go before him in the spirit and power of Elijah, ‘to turn the hearts of the fathers to the children,’ and the disobedient to the wisdom of the just; to prepare a people prepared for the Lord.”
18 I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
Zacharias said to the angel, “How can I be sure of this? For I am an old man, and my wife is well advanced in years.”
19 A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
The angel answered him, “I am Gabriel, who stands in the presence of God. I was sent to speak to you and to bring you this good news.
20 A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
Behold, you will be silent and not able to speak until the day that these things will happen, because you did not believe my words, which will be fulfilled in their proper time.”
21 A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
The people were waiting for Zacharias, and they marveled that he delayed in the temple.
22 A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
When he came out, he could not speak to them. They perceived that he had seen a vision in the temple. He continued making signs to them, and remained mute.
23 I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
When the days of his service were fulfilled, he departed to his house.
24 A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
After these days Elizabeth his wife conceived, and she hid herself five months, saying,
25 Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
“Thus has the Lord done to me in the days in which he looked at me, to take away my reproach among men.”
26 A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
Now in the sixth month, the angel Gabriel was sent from God to a city of Galilee named Nazareth,
27 Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
to a virgin pledged to be married to a man whose name was Joseph, of David’s house. The virgin’s name was Mary.
28 A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
Having come in, the angel said to her, “Rejoice, you highly favored one! The Lord is with you. Blessed are you among women!”
29 Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
But when she saw him, she was greatly troubled at the saying, and considered what kind of salutation this might be.
30 I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
The angel said to her, “Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.
31 A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
Behold, you will conceive in your womb and give birth to a son, and shall name him ‘Jesus.’
32 Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
He will be great and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give him the throne of his father David,
and he will reign over the house of Jacob for the ages (aiōn g165). There will be no end to his Kingdom."
34 Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
Mary said to the angel, “How can this be, seeing I am a virgin?”
35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
The angel answered her, “The Holy Spirit will come on you, and the power of the Most High will overshadow you. Therefore also the holy one who is born from you will be called the Son of God.
36 A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
Behold, Elizabeth your relative also has conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who was called barren.
37 Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
For nothing spoken by God is impossible.”
38 I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
Mary said, “Behold, the servant of the Lord; let it be done to me according to your word.” Then the angel departed from her.
39 Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
Mary arose in those days and went into the hill country with haste, into a city of Judah,
40 A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
and entered into the house of Zacharias and greeted Elizabeth.
41 I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
When Elizabeth heard Mary’s greeting, the baby leaped in her womb; and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.
42 I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
She called out with a loud voice and said, “Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb!
43 A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
Why am I so favored, that the mother of my Lord should come to me?
44 Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
For behold, when the voice of your greeting came into my ears, the baby leaped in my womb for joy!
45 A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
Blessed is she who believed, for there will be a fulfillment of the things which have been spoken to her from the Lord!”
46 Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
Mary said, “My soul magnifies the Lord.
47 I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
My spirit has rejoiced in God my Savior,
48 Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
for he has looked at the humble state of his servant. For behold, from now on, all generations will call me blessed.
49 Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
For he who is mighty has done great things for me. Holy is his name.
50 I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
His mercy is for generations and generations on those who fear him.
51 Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
He has shown strength with his arm. He has scattered the proud in the imagination of their hearts.
52 Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
He has put down princes from their thrones, and has exalted the lowly.
53 Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
He has filled the hungry with good things. He has sent the rich away empty.
54 Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
He has given help to Israel, his servant, that he might remember mercy,
as he spoke to our fathers, to Abraham and his offspring for the age (aiōn g165)."
56 I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
Mary stayed with her about three months, and then returned to her house.
57 A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
Now the time that Elizabeth should give birth was fulfilled, and she gave birth to a son.
58 A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
Her neighbors and her relatives heard that the Lord had magnified his mercy toward her, and they rejoiced with her.
59 I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
On the eighth day, they came to circumcise the child; and they would have called him Zacharias, after the name of his father.
60 Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
His mother answered, “Not so; but he will be called John.”
61 I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
They said to her, “There is no one among your relatives who is called by this name.”
62 I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
They made signs to his father, what he would have him called.
63 A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
He asked for a writing tablet, and wrote, “His name is John.” They all marveled.
64 A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
His mouth was opened immediately and his tongue freed, and he spoke, blessing God.
65 I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
Fear came on all who lived around them, and all these sayings were talked about throughout all the hill country of Judea.
66 Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
All who heard them laid them up in their heart, saying, “What then will this child be?” The hand of the Lord was with him.
67 A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
His father Zacharias was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying,
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
“Blessed be the Lord, the God of Israel, for he has visited and redeemed his people;
69 I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
and has raised up a horn of salvation for us in the house of his servant David
(as he spoke by the mouth of his holy prophets who have been from the age (aiōn g165)),
71 Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
salvation from our enemies and from the hand of all who hate us;
72 Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
to show mercy toward our fathers, to remember his holy covenant,
73 I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
the oath which he swore to Abraham our father,
74 Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
to grant to us that we, being delivered out of the hand of our enemies, should serve him without fear,
75 W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
in holiness and righteousness before him all the days of our life.
76 A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
And you, child, will be called a prophet of the Most High; for you will go before the face of the Lord to prepare his ways,
77 A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
to give knowledge of salvation to his people by the remission of their sins,
78 Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
because of the tender mercy of our God, by which the dawn from on high will visit us,
79 Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
to shine on those who sit in darkness and the shadow of death; to guide our feet into the way of peace.”
80 A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
The child was growing and becoming strong in spirit, and was in the desert until the day of his public appearance to Israel.
