Hioba 28
1 Mać w prawdzie srebro początki żył swoich, a złoto miejsce, kędy bywa pławione.
For there is a place for the silver, whence it comes, and a place for the gold, whence it is refined.
2 Żelazo z ziemi biorą, a z kamienia zlewają miedź.
For iron comes out of the earth, and brass is hewn out like stone.
3 Celu ciemnościom ułożonego i końca wszystkich rzeczy on dochodzi, i kamieni, które w ciemności i cieniu śmierci leżą.
He has set a bound to darkness, and he searches out every limit: a stone [is] darkness, and the shadow of death.
4 Wyleje rzeka z miejsca swojego, tak, iż jej nikt przebyć nie może, bywa jednak zahamowana przemysłem nędznego człowieka, i odchodzi.
There is a cutting off the torrent by reason of dust: so they that forget the right way are weakened; they are removed from [amongst] men.
5 Z ziemi wychodzi chleb, chociaż pod nią coś różnego, podobnego ogniowi.
[As for] the earth, out of it shall come bread: under it has been turned up as it were fire.
6 W niektórych miejscach jest kamień Safir, i piasek złoty;
Her stones are the place of the sapphire: and [her] dust [supplies] man with gold.
7 A tej ścieszki ani ptak nie wie, ani jej widzało oko sępie.
[There is] a path, the fowl has not known it, neither has the eye of the vulture seen it:
8 Nie depczą po niej zwierzęta srogie, ani lew przeszedł przez nię.
neither have the sons of the proud trodden it, a lion has not passed upon it.
9 Na krzemień ściągnął rękę swoję, wywrócił góry z korzenia;
He has stretched forth his hand on the sharp [rock], and turned up mountains by the roots:
10 Z skał wywodzi strumienie, a każdą rzecz kosztowną widzi oko jego.
and he has interrupted the whirlpools of rivers, and mine eye has seen every precious thing.
11 Wylewać się rzekom nie dopuszcza, a rzeczy skryte wywodzi na jaśnię.
And he has laid bare the depths of rivers, and has brought his power to light.
12 Ale mądrość gdzież może być znaleziona? a kędy jest miejsce roztropności?
But whence has wisdom been discovered? and what is the place of knowledge?
13 Nie wie człowiek śmiertelny ceny jej, ani bywa znaleziona w ziemi żyjących.
A mortal has not known its way, neither indeed has it been discovered amongst men.
14 Przepaść mówi: Niemasz jej we mnie; i morze też powiada: Niemasz jej u mnie.
The depth said, It is not in me: and the sea said, It is not with me.
15 Nie dawają szczerego złota za nię; ani odważają srebra, za odmianę jej.
One shall not give fine gold instead of it, neither shall silver be weighed in exchange for it.
16 Nie może być oszacowana za złoto Ofir, ani za Onychyn drogi, ani za Safir.
Neither shall it be compared with gold of Sophir, with the precious onyx and sapphire.
17 Nie porówna z nią złoto, ani kryształ, ani odmiana jej może być za klejnot złota szczerego.
Gold and crystal shall not be equalled to it, neither shall vessels of gold be its exchange.
18 Koralów i pereł nie wspomina, bo nabycie mądrości kosztowniejsze jest nad perły.
Coral and fine pearl shall not be mentioned: but do you esteem wisdom above the most precious things.
19 Nie zrówna z nią i szmaragd z ziemi etyjopskiej; ani za złoto najczystsze szacowana być może.
The topaz of Ethiopia shall not be equalled to it; it shall not be compared with pure gold.
20 Skądże tedy mądrość pochodzi? albo gdzie jest miejsce rozumu?
Whence then is wisdom found? and of what kind is the place of understanding?
21 Gdyż zakryta jest od oczu wszystkich żyjących, i przed ptastwem niebieskim zatajona jest.
It has escaped the notice of every man, and has been hidden from the birds of the sky.
22 Zginienie i śmierć rzekły: Uszyma swemi słyszałyśmy sławę jej.
Destruction and Death said, We have heard the report of it.
23 Bóg sam rozumie drogę jej, a on wie miejsce jej.
God has well ordered the way of it, and he knows the place of it.
24 Bo on na kończyny ziemi patrzy, a wszystko, co jest pod niebem, widzi.
For he surveys the whole [earth] under heaven, knowing the things in the earth:
25 Wiatrom uczynił wagę, a wody odważył pod miarą.
all that he has made; the weight of the winds, the measures of the water.
26 On też prawo dżdżom postanowił, a drogę błyskawicom gromów.
When he made [them], thus he saw and numbered them, and made a way for the pealing of the thunder.
27 W ten czas ją widział, i głosił ją: zgotował ją, i doszedł jej.
Then he saw it, and declared it: he prepared it [and] traced it out.
28 Ale człowiekowi rzekł: Oto bojaźń Pańska jest mądrością, a warować się złego, jest rozumem.
And he said to man, Behold, godliness is wisdom: and to abstain from evil is understanding.
